to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Φυσιογνωμία και στρατηγική της Αριστεράς στις νέες συνθήκες

Τα 10 χρόνια της κρίσης άλλαξαν ριζικά τις συνθήκες στη χώρα


Τα 10 χρόνια της κρίσης άλλαξαν ριζικά τις συνθήκες στη χώρα. Αντίστοιχης σημασίας περίοδοι ήσαν η Κατοχή-Εμφύλιος και η δικτατορία. Και στις δύο αυτές περιόδους, μετά τη λήξη τους, οι συνθήκες στη χώρα ήσαν εντελώς καινούργιες. Αυτό ισχύει και σήμερα. Ο προσδιορισμός και η σημασία της μεγάλη αλλαγής των συνθηκών δεν έχουν γίνει κατανοητά σε βάθος.

Σε όλη αυτή την περίοδο η διακυβέρνηση της χώρας ασκήθηκε υπό διεθνή έλεγχο (μνημόνια).

Στα πέντε πρώτα χρόνια, τα χρόνια της χρεοκοπίας, έχουμε την κατάρρευση του παραγωγικού μοντέλου και του παλαιού πολιτικού συστήματος, το οποίο όμως συνέχισε να διαχειρίζεται τη διακυβέρνηση της χώρας με τρόπο εξοντωτικό για τον λαό. Τελικά, από το παλαιό πολιτικό σύστημα το Κέντρο (ΠΑΣΟΚ) εξαϋλούται, ενώ η Δεξιά επιβιώνει.

Στα πέντε επόμενα χρόνια, τα χρόνια της Αριστεράς, έχουμε την ανάδειξη ενός κόμματος της Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) που από 4% φτάνει στο 36% και άσκησε τη διακυβέρνηση της χώρας, πάλι όμως υπό διεθνή έλεγχο. Επιχειρεί και, έως έναν βαθμό, επιτυγχάνει να προστατεύσει τα πλέον πληγέντα, από την οικονομική κρίση και τη διακυβέρνηση της Δεξιάς, στρώματα, χωρίς όμως να μπορέσει να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές. Η ανάδειξη της Αριστεράς σε πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας είχε ξανασυμβεί μόνο με το ΕΑΜ στην Κατοχή, όχι βέβαια με εκλογές, αλλά ουσιαστικά.

Τα συνοδά χαρακτηριστικά της κρίσης είναι η κρίση του παραγωγικού μοντέλου και η κρίση του παλαιού πολιτικού συστήματος. Και όσον αφορά την κρίση του παραγωγικού μοντέλου η 10ετής διακυβέρνηση υπό τα μνημόνια (και στην περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) έχει οδηγήσει στην εμβάθυνση της εγκαθίδρυσης του νεοφιλελεύθερου μοντέλου σύμφωνα με τις σταθερές προδιαγραφές του ΔΝΤ.

Ο ΣΎΡΙΖΑ δεν μπορούσε υπό καθεστώς μνημονίων να δοκιμάσει κάτι άλλο. Ποιο άλλο, όμως; Είναι σαφής και εδώ και στην υπόλοιπη Ευρώπη η αμηχανία ξεκάθαρου προσδιορισμού του εναλλακτικού μοντέλου απέναντι στο νεοφιλελεύθερο πρότυπο που εφαρμόζεται. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα της Αριστεράς και σήμερα: η εναλλακτική πρόταση. Είναι πρόβλημα ιδεολογίας, θεωρίας, στρατηγικής και πολιτικής.

Οσον αφορά τώρα την κρίση του παλαιού πολιτικού συστήματος, η 10ετής κρίση οδήγησε στην εξαΰλωση του ενός από τους δύο πόλους του παλαιού δικομματισμού, όπου το ΠΑΣΟΚ από 44% το 2009 βρέθηκε στο 4% το 2015, και στην προσωρινή κρίση της Νέας Δημοκρατίας, που τον Μάιο του 2012 βρέθηκε με 18%, όμως σταθεροποιήθηκε σε πιο δεξιά βάση και κέρδισε τις πρόσφατες εκλογές.

Από την άλλη, ένα κόμμα της Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτινάχθηκε από το 4% στο 36% και κυβέρνησε τη χώρα για σχεδόν πέντε έτη, φαινόμενο μοναδικό στην Ευρώπη της λιτότητας, όπου τη δυσφορία των λαών στη λιτότητα την οικειοποιήθηκε η Ακροδεξιά, και τελικά εγκαθίσταται σήμερα ως ο δεύτερος πόλος του νέου δικομματισμού. Και ένας πολιτικός ηγέτης της Αριστεράς, ο Αλέξης Τσίπρας, αναδείχθηκε σε πολιτική προσωπικότητα της Ευρώπης. Το μεγάλο πρόβλημα όμως της Αριστεράς σήμερα και στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη είναι ότι δεν έχει ένα συγκροτημένο και σαφές εναλλακτικό απέναντι στον νεοφιλελευθερισμό σχέδιο, το οποίο μάλιστα να πείθει πλειοψηφικά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα με καταβολές στο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, έπεισε πλειοψηφικά τα πρώτα χρόνια της κρίσης, όταν εξέφρασε με θυμό τον θυμό του λαού για τη χρεοκοπία και το παλαιό πολιτικό σύστημα: «Θα σκίσουμε το Μνημόνιο. Θα διαγράψουμε το χρέος». Επρόκειτο για απόλυτη αδυναμία κατανόησης των διεθνών συσχετισμών, όπου μια μικρή και χρεοκοπημένη χώρα θα μπορούσε να κατατροπώσει την Ευρώπη. Ομως, αυτή η φυσιογνωμία, αυτή η στρατηγική, έδωσε τους καρπούς της, δηλαδή την πλειοψηφία, αλλά υπονόμευσε το κυβερνητικό μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ αφού, παρά τη στροφή του 2015, περίμεναν πολύ περισσότερα από την κυβέρνησή του και φυσικά αυτή η φυσιογνωμία και η στρατηγική έχουν καταρρεύσει από το 2015.

Το πολύ σημαντικό κυβερνητικό του έργο ήταν ότι προστάτευσε, όσο αυτό ήταν δυνατό, τα πολύ χαμηλά στρώματα, που είχαν τσακιστεί από την κρίση και τη διακυβέρνηση της Δεξιάς. Αλλά τα πολύ χαμηλά στρώματα δεν δίνουν από μόνα τους πλειοψηφία. Τα μεσαία στρώματα, που επίσης είχαν πληγεί πάρα πολύ από την κρίση, περίμεναν από τον εναλλακτικό ΣΥΡΙΖΑ ανακούφιση που δεν τη βρήκαν και έτσι με ευκολία εστράφησαν στη Δεξιά. Ετσι, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις εκλογές σχεδόν ως φυσιολογικό επακόλουθο. Εμεινε όμως κάτι πάρα πολύ σημαντικό: το 32%.

Αλλά έχοντας καταρρεύσει η φυσιογνωμία των πρώτων χρόνων της κρίσης τού «θα σκίσουμε το Μνημόνιο» και έχοντας ξεπεραστεί από τη ζωή η πρόσφατη κυβερνητική φυσιογνωμία των επόμενων χρόνων της κρίσης, που ήταν η απάλυνση του Μνημονίου, σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ουσιαστικά χωρίς στρατηγική και εναλλακτικό σχέδιο που θα το αναγνωρίζει η κοινωνία. Οσο για το σχέδιο διακυβέρνησης του παλαιού ΠΑΣΟΚ, είναι αυτό που οδήγησε στη χρεοκοπία τη χώρα. Ομως, χωρίς εναλλακτικό και ταυτόχρονα ρεαλιστικό πολιτικό σχέδιο προς τον νεοφιλελευθερισμό, αυτό το 32% δεν θα μπορέσει να ριζώσει και να αποτελέσει αναγεννητική δύναμη για τη χώρα.

Εδώ ας θυμηθούμε ότι και την προηγούμενη φορά που η Αριστερά αναδείχθηκε πρώτη πολιτική δύναμη στην Ελλάδα, την περίοδο του ΕΑΜ, πάλι προβλήματα επιβίωσης του λαού και ανεξαρτησίας κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Οτι πάλι βρέθηκε πολύ δυνατή μετά το τέλος του πολέμου, δύναμη που σπαταλήθηκε με τον Εμφύλιο, πάλι από απόλυτη αδυναμία κατανόησης των διεθνών συσχετισμών. Η αναζωογόνηση της Αριστεράς τότε έγινε με την ΕΔΑ, όταν δηλαδή μπόρεσε να εμφανίσει εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο απέναντι στο σχέδιο της Δεξιάς.

Στην ιστορία της Αριστεράς στην Ευρώπη τον 20ό αιώνα ανάμεσα στο 1914 και το 1945, όταν όλοι ασκούσαν την πολιτική με όπλα και όταν το κράτος ήταν μόνο στρατός, η Αριστερά εγκλωβίστηκε στην ένοπλη σύγκρουση με το κράτος. Η συνέχεια ήταν ο σοβιετικός ολοκληρωτισμός και η κατάρρευσή του.

Οταν το κράτος κατόπιν γίνεται, κυρίως, θεσμοί που οργανώνουν τη ζωή των εργαζομένων που βρίσκονται μέσα σ’ αυτούς τους θεσμούς, ο ευρωκομμουνισμός μάς έμαθε ότι η δημοκρατία, δηλαδή ο έλεγχος από τους πολλούς αυτών των θεσμών, είναι το βασικό πεδίο της ταξικής και πολιτικής πάλης. Δίπλα στην έννοια της δημοκρατίας, η έννοια της ενωμένης Ευρώπης ήταν η απάντηση των Ευρωπαίων στους 80.000.000 νεκρούς του πολέμου, όταν κατανόησαν ότι δεν μπορούν πια να λύνουν τις διαφορές με όπλα.

Ο συγκερασμός της έννοιας Αριστερά με τις έννοιες Δημοκρατία και Ευρώπη μάς προσδιορίζει ταυτοτικά.

Το κόμμα που άφησε τη σφραγίδα του στην ευρωπαϊκή Αριστερά ήταν το PCI, το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα του Μπερλινγκουέρ. Με απόλυτα εναλλακτικές προτάσεις στα πάντα, που ταυτόχρονα ήσαν ρεαλιστικές και έπειθαν. Με ιδεολογία, θεωρία, στρατηγική και πολιτική.

Εργαστήριο ιδεών. Με 1.500.000 μέλη, ιδιαίτερα στην εργατική τάξη, και με κυριαρχία στα συνδικάτα και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Υποκείμενο αυτής της πορείας, ένας νέος συνασπισμός κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, μια νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία.

Μπορεί η Αριστερά να το δοκιμάσει αυτό στη χώρα μας; Εχει κατανοήσει τη σημασία της μαζικοποίησης, χωρίς όμως να ξέρει τι θα τα έκανε αυτά τα μέλη. Η ιδέα για εκλογή Προέδρου από τη βάση είναι ίσως ενδιαφέρουσα, αρκεί να ξέρεις τι θα τα κάνεις αυτά τα μέλη. Δεν έχει κατανοήσει ότι το κόμμα πρέπει να μετατραπεί σε μαζικό εργαστήρι ιδεών και δράσης.

Με ακτινοβολία στον κόσμο της διανόησης. Με εναλλακτικό σχέδιο και προτάσεις στα πάντα, που θα είναι όμως ρεαλιστικές και θα πείθουν. Που θα προέρχονται από τα μέλη. Με εμμονική δράση των μελών του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα και τους μαζικούς φορείς, υπέρ αυτών των προτάσεων. Με στόχο μια νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία. Για να είναι και πάλι κυβέρνηση σε 3-4 χρόνια.

Για την καλυτέρευση της ζωής των ανθρώπων. Με πολιτικό σχέδιο που θα εκφράζει και τα χαμηλά και τα μεσαία στρώματα. Για να μπορεί να τα υποδέχεται, αυτά τα στρώματα, στο κόμμα, αλλά και να επηρεάζει και να συνεργάζεται με αντίστοιχα κόμματα στον βαθμό που υπάρχουν. Με πολιτική συμμαχιών δηλαδή. Γι’ αυτό και η επιχειρούμενη σήμερα διεύρυνση δεν μπορεί να είναι εχθρική προς το Κέντρο.

Μήπως όλα αυτά θα έπρεπε να εκφραστούν και με νέο τίτλο ή συμπλήρωμα στον τίτλο; Με ταυτοτικές έννοιες τις Αριστερά, Δημοκρατία και Ευρώπη ο τίτλος θα μπορούσε να είναι Ευρωπαϊκή Δημοκρατική Αριστερά. Αν τα αρχικά συμπίπτουν με τα αρχικά της προδικτατορικής ΕΔΑ, του φορέα αναγέννησης της Αριστεράς μετά το ΕΑΜ, αυτό είναι μια ευτυχής σύμπτωση.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)