Φτερά εδώ, φτερά εκεί, φτερά και παραπέρα!
Παγκόσμια, είναι πια δεδομένο και πασιφανές, αυτό που αιθεροβάμονες επιστήμονες και η αριστερή προοδευτική Οικολογία, έλεγαν στα τέλη του προηγούμενου αιώνα: η κλιματική αλλαγή είναι προ των πυλών! Η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα από την καύση ορυκτών καυσίμων και η ανάπτυξη του φαινομένου του Θερμοκηπίου, θα επιφέρει αύξηση στην θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, με αποτέλεσμα την αλλαγή του κλίματος και την εξαφάνιση ειδών χλωρίδας και πανίδας. Αποτελέσματα όρατά στην εποχή μας, με τις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές σε παρθένα δάση και όχι μόνο, έντονα καιρικά φαινόμενα, λιώσιμο των πάγων στους πόλους κ.ά. που είναι τόσο μακρυνά αλλά κοντά μας.
Είναι πια επιτακτική ανάγκη σαν κοινωνίες να αποφασίσουμε να αλλάξουμε ριζικά το ενεργειακό μας πρότυπο και από ορυκτά καύσιμα (λιγνίτη, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) να περάσουμε στην βιώσιμη, καθαρή ανανεώσιμη ενέργεια.
Η οικονομική ελίτ, ελληνική και ξένη, έχει επιλέξει, αυτή την μετάβαση να την περάσει μέσα από το στήσιμο βιομηχανικού τύπου Αιολικών Πάρκων, όπου να’ναι – όπως να’ναι, επιδιώκοντας την μεγιστοποίηση των κερδών της, μέσα από την επιδότηση των επενδύσεων με ευρωπαικά κεφάλαια, αλλά και κρατικών διευκολύνσεων. Επιλέχτηκε η Εύβοια και η Κρήτη και όχι μόνο, ως επί το πλήστον, για την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση πλήθους βιομηχανικού τύπου Ανεμογεννητριών, που δικαιολογιμένα ξεσήκωσε τον λαό τους, καταπατόντας ακόμα και αμφισβητίσιμες εκτάσεις ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστός, καταστρατηγόντας κάθε έννοια οφελιμότητας και αναλογικότητας.
Ο τελευταίος νόμος της κυβερνητικής πλειοψηφίας, ως «περιβαλλοντικός νόμος 4685», με την νομοθετική πρωτοβουλία του κ. Χατζηδάκη, κάτω από τον βαρύγδουπο τίτλο, «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας – Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις» προβλέπει:
- «Ριζική απλοποίηση των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων», που σημαίνει καταστρατήγηση κάθε περιβαλλοντικού και φυσικού πόρου (βουνοκορφές και ραχούλες, περιοχές Natura, αισθητικά και φυσικού κάλους δάση και οικοτόπους).
- «Μεγάλη μείωση του χρόνου για την αδειοδότηση ΑΠΕ», καταργώντας τον κοινωνικό έλεγχο μέσα από τους θεσμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών συλλογικοτήτων και της διαβούλευσης και λογοδοσίας .
- «Υιοθέτηση νέου ευρωπαϊκού μοντέλου διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών»! πού τα βρίσκουν οι άτιμοι και τα γράφουν.
- «Αντιμετώπιση των προβλημάτων των δασικών χαρτών και των οικιστικών πυκνώσεων», καταστρατηγώντας, όλη την προηγούμενη διαδικασία που κόστισε χρόνο και χρήμα στο Ελληνικό Δημόσιο.
Και σαν χρυσόσκονη
- «Επέκταση του τέλους της πλαστικής σακούλας».
«Τομές για την επίλυση του προβλήματος των αποβλήτων σε πολλές περιοχές της χώρας».
Δεν συζητείται καμμιά άλλη εναλλακτική, που πιθανόν είναι χαμηλής κερδοφορίας για τις μεγάλες ετερείες: η γεωθερμία στα θερμικά πεδία της Εύβοιας (Αιδηψός, Ήλια) και της Φθιώτιδας (Υπάτη, Θερμοπύλες) και αλλού, βιαέριο από την αποδόμηση των οικιστικών απορριμάτων στην επεξεργασία τους και στις χωματερές, βιοκαύσιμα από τα απόβλητα των γεωργικών εκμεταλεύσεων κ.ά, την πολιτική εξοικονόμισης ενέργειας από τα νοικοκυριά (όπως το «εξοικονομώ») και την Βιομηχανία, τις Ενεργειακές Κοινότητες. Εναλλακτικές πηγές που δίνουν την δυνατότητα και τον χώρο και σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες, που δίνουν την δυνατότητα ενός άλλου τύπου ανάπτυξης, στην γεωργία, την κτηνοτροφία στον τουρισμό και την εναλλακτική μορφή του.
Μελέτες υπάρχουν πάμπολες και αν είναι ημιτελείς (;), πεδίο δόξης λαμπρό για τα ερευνητικά προγράμματα των Ελληνικών Πανεπιστημίων και Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, αρκεί να υπάρχει σχεδιασμός, πολιτική βούληση και χρηματοδότηση στην έρευνα γι’ αυτό, ώστε να αναστραφεί και το κύμα φυγής των νέων εξειδικευμένων επιστημόνων μας, που διαπρέπουν στο Εξωτερικό.
Είναι πασιφανές ότι οι πλέον ενεργοβόρες περιοχές, εκτός των Βιομηχανικών εγκαταστάσεων, είναι οι μεγάλες πόλεις και κωμοπόλεις. Εκεί το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ανακυκλώσιμη θερμική ενέργεια, την πολιτική εξοικονόμησης και τις Ενεργειακές Κοινότητες. Δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική. Ήδη σε χώρες της Ε.Ε. (πχ. Γερμανία, Δανία, Ολλανδία) οι κοινότητες παράγουν με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αξιόλογο μέρος των αναγκών τους σε ενέργεια με τάση αύξησης της παραγωγής.
Τι είναι οι ενεργειακές κοινότητες (ΕΚΟΙΝ);
Οι ενεργειακές κοινότητες είναι τοπικοί αστικοί συνεταιρισμοί, μέσω των οποίων πρωτίστως οι πολίτες (είτε ως φυσικά είτε ως νομικά πρόσωπα ή ακόμα και οι ΟΤΑ) μπορούν να δραστηριοποιηθούν στον ενεργειακό τομέα, αξιοποιώντας τις καθαρές πηγές ενέργειας, με οικιακού τύπου ανεμογεννήτριες, ηλιακούς συλλέκτες, γεωθερμία . Το νέο θεσμικό πλαίσιο που αναμόρφωσε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, διασφαλίζει ευνοϊκούς όρους για τη σύσταση και τη λειτουργία ενεργειακών κοινοτήτων, με στόχο την ενίσχυση όχι μόνο των ατομικών / οικογενειακών εισοδημάτων, αλλά και της τοπικής επιχειρηματικότητας, της αλληλέγγυας οικονομίας και την προώθηση της ενεργειακής δημοκρατίας, που προϋποθέτει ενεργό συμμετοχή των πολιτών, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην παραγωγή ενέργειας, η οποία ουσιαστικά παύει να αφορά λίγους μεγάλους ‘παίκτες’. Η ενεργειακή δημοκρατία διασφαλίζει ότι η ενεργειακή μετάβαση θα γίνει με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και με την κοινωνία σε ενεργό και όχι παθητικό ρόλο. Υπάρχουν τρεις λόγοι.
Πρώτον, το κόστος παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ μειώνεται συνεχώς και ήδη είναι ευθέως ανταγωνιστικό με τα (επιδοτούμενα) ορυκτά καύσιμα και βιομηχανικού τύπου Αιολικά Πάρκα. Η δυνατότητα παραγωγής της δικής μας ενέργειας για ιδιοκατανάλωση ή ακόμα και πώληση προς το δίκτυο αποτελεί δικαίωμά μας ως πολίτες, ένα δικαίωμα που πλέον θεσμοθετείται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Δεύτερον, η παραγωγή ενέργειας από μεγάλες μονάδες ορυκτών καυσίμων (λιγνίτη, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) ή πυρηνικών που σήμερα ελέγχονται από μεγάλες εταιρείες είναι εξαιρετικά επιβλαβείς για το κλίμα, το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Οι εταιρείες αυτές θα επιδιώξουν να κρατήσουν τον έλεγχο του ενεργειακού τομέα, συνεπώς και τη λειτουργία των μονάδων αυτών, όσο περισσότερο μπορούν. Ο εκδημοκρατισμός του τομέα ενέργειας διασφαλίζει ότι η αντικατάσταση των βρώμικων πηγών ενέργειας από καθαρές θα γίνει με τον πιο γρήγορο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
Τρίτον, πολλές ενεργειακές δραστηριότητες με τεράστιο περιβαλλοντικό και αναπτυξιακό όφελος (π.χ. βιομάζα, βιοαέριο) παραμένουν στο περιθώριο λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος, μη νομικού πλαισίου ή γραφειοκρατικών εμποδίων. Με το θεσμικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες διευκολύνεται η ανάπτυξή τους.
Παραμένει όμως το πρόβλημα του ξεκάθαρου νομικού πλαισίου, όσο και το σπουδαιότερο ξεκαθάρισμα των χρηματοδοτικών εργαλείων για την πραγμάτωση του σκοπού της αλλαγής του ενεργειακού πρότυπου, αλλά και των νοοτροπιών.
Επίσης ζήτημα είναι η κοινοποίηση του: τι είναι η ενεργειακή κοινότητα, ποιο είναι το νομικό της πλαίσιο, πως με συγκεκριμένα βήματα, πως μπορεί να δημιουργηθεί μια κοινότητα, πως μπορεί ο πολίτης να εντάξει και να ενταχθεί στην κοινότητα και που πρέπει να αποταθεί για την χρηματοδότησή της.
Τα ερωτήματα αυτά που είναι κομβικής σημασίας θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε συνέχεια στο 2ο Μέρος… στο εγγύς μέλλον…
Του Νικολάου Σιόλια- Μαθηματικού Δημοτικού Σύμβουλου του Δήμου Χαλκιδέων
