to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου - Έκτορας Λυγίζος και ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας: Bacchae Buffo

Βάκχες του Ευριπίδη στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, σε μια παράσταση εν χορώ χωρίς χορό.


Ο Έκτορας Λυγίζος αντιμετώπισε ως άλλον γόρδιο δεσμό το ζήτημα του ρόλου του χορού στις σύγχρονες παραστάσεις αρχαίου δράματος και τον έκοψε.

Στην έναρξη της παράστασης, οι οχτώ ηθοποιοί του θιάσου (πέντε άντρες και τρεις γυναίκες), φορώντας γιλέκα (ντουλαμάδες) με χωριάτικα μοτίβα, εμφανίζονται στον υπαίθριο χώρο μπροστά από το θέατρο, κρατώντας ένα μακρόστενο καρούλι πολλών μέτρων. Μια πάνε από δω, μια πάνε από κει· μπερδεύονται. Ένα φαρσικό στοιχείο εισάγεται με αυτά τα πέρα δώθε του θιάσου, και τον τεμαχισμό, στη συνέχεια, του καρουλιού σε τρία κομμάτια, που προκαλεί την έκπληξη των θεατών. Αυτή η κλοουνερί δίνει εξαρχής μια ανάλαφρη νότα στο θέαμα.

Αφού, λοιπόν, χωρίσουν το καρούλι στα τρία, τοποθετούν τα κομμάτια στις βάσεις που υπάρχουν στη σκηνή, ξετυλίγουν το μενεξεδί ύφασμα που είναι τυλιγμένο σ’ αυτά, και σκεπάζουν σχεδόν όλη την επιφάνεια της αρχαίας ορχήστρας.

Ο πρόλογος του Διονύσου (Α. Πανταζάρας), που ακολουθεί μοιάζει με αφήγηση παραμυθιού, με αρκετά στοιχεία παντομίμας. Ακολουθεί ο διάλογος Τειρεσία (Χ. Στέργιογλου) - Κάδμου (Α.Παπαδοπούλου) (χωρίς ψείρες ή μικρόφωνα) και ο χαριτωμένος χορός τους, με κουνήματα της μέσης και κάποιες ντίσκο φιγούρες.

Η μπουφόνικη διάσταση της παράστασης φέρνει στο νου τα μεσαιωνικά λειτουργικά δράματα, όπως τα μετέφερε στη σύγχρονη εποχή ο Ντάριο Φο. Δράματα που βασίζονται στη ζωή, το θάνατο και την ανάσταση του Ιησού, και διαθέτουν έντονα παντομιμικά στοιχεία και κωμικές σκηνές. Οι Βάκχες μιλούν κι αυτές για έναν καινούργιο θεό, που επίσης φυλακίζεται και από θαύμα διαφεύγει (εξαφανίζεται) ενώ γίνεται μεγάλος σεισμός.

Το αν αυτή η προσέγγιση και η αφαίρεση του χορού προσθέτει ή αφαιρεί στο ειδικό βάρος της παράστασης του έργου δεν είναι, όμως, κάτι που θα μπορέσει κανείς να απαντήσει διότι ήδη στην πρώτη αγγελική ρήση, τα λόγια του ποιμένα θα ειπωθούν από δύο ηθοποιούς, άλλες στιγμές συγχρόνως, εν χορώ, άλλες διαδοχικά. Το ίδιο θα συμβεί, στη συνέχεια, με όλα τα πρόσωπα. Και τα φερέφωνα θα πολλαπλασιάζονται, ώσπου όλοι οι ηθοποιοί μαζί θα λένε τα λόγια του έργου.

Ο εξορισμένος από την παράσταση χορός επιστρέφει κατά κάποιο τρόπο μ’ αυτή τη σκηνοθετική επιλογή και διαχέεται στα πρόσωπα (ήρωες ή μη). Το αποτέλεσμα όμως αυτής της διάχυσης (ένα είδος απεξατομίκευσης των προσώπων), και διάλυσης των συμπαθών κλόουν σε μια απρόσωπη μάζα, καταλύει εντελώς τα δίπολα του έργου, τις αντιθετικές δυνάμεις και την ίδια τη δυναμική του. Η διάχυση εντέλει προκαλεί σύγχυση.

Και αν η κλοουνερί της αρχής θα μπορούσε να οδηγήσει στο τραγικό, και να αναδείξει την τραγικότητα της ανθρώπινης συνθήκης κάτω από το κωμικό, να φανερώσει ένα είδος τραγικού κλόουν, η απεξατομίκευση των προσώπων τής αφαιρεί αυτή τη δυνατότητα, και τα μπουφόνικα στοιχεία εκπίπτουν σε χαριτωμένες μανιέρες.

Ο «χορός» που προκύπτει είναι αδύναμος, γιατί τελικά ούτε χορός υφίσταται ούτε πρόσωπα ούτε δίπολα (δήμος-τύραννος, φύση-αγωγή κ.α.) ούτε έλεος ούτε φόβος ούτε δράμα.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)