Η Κατερίνα Αντωνίου, πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) από τον Απρίλιο του 2015, απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή των Ανεξάρτητων Ελλήνων Θανάση Παπαχριστόπουλου - στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής - σχετικά με το εάν η χαλαρότητα της τότε πολιτικής ηγεσίας, που επέτρεπε φαινόμενα ασυδοσίας όπως παρατηρούνται στο ΚΕΕΛΠΝΟ και στη Novartis, ήταν θέμα ανικανότητας ή δόλου, υποστήριξε ότι: Μια πολιτική ηγεσία, εάν επιτρέπει τέτοια πράγματα και είναι ανίκανη, οφείλει πολύ γρήγορα να αποσυρθεί.
Εάν δεν αποσύρεται και συνεχίζει και τα βλέπει μπροστά της, τότε αρχίζει και φεύγει το πλαίσιο της ανικανότητας και μπαίνουν άλλα πλαίσια μέσα, τα οποία δεν άπτονται αυτής της αίθουσας, αλλά άλλων αιθουσών ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η κα Αντωνίου αναφέρθηκε κατά την κατάθεση της χθες εκτενώς στα θεσμικά κενά και στην επί σειρά ετών μη τήρηση τεκμηριωμένης διαφανούς μεθοδολογίας για την τιμολόγηση των φαρμάκων και τη διαμόρφωση της φαρμακευτικής δαπάνης στη χώρα μας, κάνοντας λόγω για σαφείς πολιτικές ευθύνες της ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Υγείας για την χρονική περίοδο από το 2000 - 2014.
Χαρακτηριστική περίπτωση, αποτελούν τα αντιικά εμβόλια που αγοράστηκαν την περίοδο 2006-2011 με το φόβο της πανδημίας και τα οποία πετάχτηκαν από το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας που φυλάσσονταν, καθώς ήταν ληγμένα. Η συγκεκριμένη περίπτωση κόστισε στο ελληνικό δημόσιο 13 εκατομμύρια ευρώ.
Απαντώντας στον βουλευτή της ΝΔ Σταύρο Γεωργαντά σχετικά με ευθύνες που διαπίστωσε στην τιμολογιακή πολιτική των φαρμάκων, εξήγησε ότι: Ασχολείται με το θέμα της τιμολόγησης από το 2012 όταν από την Οικονομική Αστυνομία το 2012 άρχισαν να έρχονται χαρτιά, το ένα μετά το άλλο, και «από το 2016 έχω απαντήσει είπε στην πιο πάνω υπηρεσία και στον εισαγγελέα για προβλήματα που αντιμετώπιζα με τις τιμολογήσεις».
Επίσης υπογράμμισε ότι με εντολή της ο ΕΟΦ άρχισε να κάνει ελέγχους για τις περιπτώσεις αποθήκευσης φαρμάκων, για τις υποθέσεις με ληγμένα φάρμακα και έστειλε όπως είπε το 2017 στον εισαγγελέα πρωτοκολλημένο το πρώτο της αποτέλεσμα, το οποίο ήταν για παραγγελία αντιικών φαρμάκων πριν από πολλά χρόνια, τα οποία κόστισαν στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων 13 εκατομμύρια από τα οποία το 90% ήταν ληγμένα.
Στην έκθεση του ΣΕΥΠ, αμφισβητείται έντονα η σκοπιμότητα αυτών των αγορών αναφέροντας ότι δεν προέκυψαν στοιχεία που να αιτιολογούν τις τόσο μεγάλες παραγγελίες αντιικών φαρμάκων ενώ παράλληλα αναφέρει ότι οι συμβάσεις υπογράφηκαν χωρίς προηγουμένως να γίνει προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Σύμφωνα με την Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, η υπόθεση των αντιικών εμβολίων συσχετίστηκε με αυτήν που αφορά τα αντιγριπικά εμβόλια, η οποία στο μεταξύ είχε ανασυρθεί από το αρχείο στο πλαίσιο της έρευνας για την φαρμακοβιομηχανία Novartis.
Η κα Αντωνίου απαντώντας στις ερωτήσεις των μελών της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής τόνισε τις πολιτικές ευθύνες που υπάρχουν για τον τρόπο που ζημιώθηκε η χώρα μας από τη μη τήρηση της ενδεδειγμένης μεθοδολογίας για την τιμολόγηση του φαρμάκου καθώς και από τη μη θωράκιση του συστήματος απέναντι σε στρεβλώσεις, παράνομες ενέργειες υπερσυνταγογραφήσεις αλλά και έλλειψη πολιτικής βούλησης οριοθέτησης του κέρδους της φαρμακοβιομηχανίας, με αποτέλεσμα την εκτίναξη της δαπάνης.
Η πρόεδρος του ΕΟΦ επανέλαβε ότι είναι εξαιρετικής σημασίας το πώς θωρακίζεται κάθε κράτος απέναντι στις απαιτήσεις για συνεχώς υψηλότερες τιμές που διεκδικεί η φαρμακοβιομηχανία, αναδεικνύοντας το ρόλο της διαπραγμάτευσης, αλλά και των διαφανών διαδικασιών.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η φαρμακοβιομηχανία οφείλει να κερδίσει όχι όμως να κερδοσκοπεί όπως γινόταν τα προηγούμενα χρόνια, αναφέροντας τις ενέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί από τη σημερινή πολιτική ηγεσία για την θωράκιση του συστήματος και του δικαιώματος των ασθενών στην πρόσβαση των φαρμάκων και κυρίως των ακριβών καινοτόμων φαρμάκων.
Όπως εξήγησε από το 2006 και μετά έχουμε έκρηξη νέων ακριβών καινοτόμων φαρμάκων με αποτέλεσμα την αύξηση της δαπάνης του ΕΟΠΥΥ λόγω του ότι δεν υπήρχαν τα θεραπευτικά και νοσοκομειακά πρωτόκολλα ελέγχου της συνταγογράφησης, όπως και μηχανισμού αξιολόγησης των συγκεκριμένων ακριβών φαρμάκων.
Επίσης επανέλαβε ότι από την εποχή που η τιμολόγηση ήταν στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης δεν γίνονταν ανατιμολογήσεις με αποτέλεσμα να διατηρούνται οι τιμές στα ίδια επίπεδα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενώ σημείωσε την παντελή έλλειψη διαπραγμάτευσης που υπήρχε μέχρι το 2015 όταν και τέθηκε σε ισχύ.
«Τα πάντα είναι θέμα πολιτικής βούλησης» υπογράμμισε τονίζοντας ότι υπάρχουν πολιτικές ευθύνες καθώς αυτή η κατάσταση είναι γνωστή από τα δέκα χρόνια εμπειρίας του υπουργείου Ανάπτυξης, τα δύο χρόνια που ήταν στο υπουργείο Υγείας και από το 2012 και μετά που πέρασε στην αρμοδιότητα του ΕΟΦ αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι αποκλείεται τα πολιτικά πρόσωπα να μην γνώριζαν τις συγκεκριμένες παθογένειες.
Μάλιστα, ευθέως ανέφερε ότι υπάρχουν υπουργικές αποφάσεις της περιόδου 2011 έως και 2015 οι οποίες νομότυπα - όπως χαρακτηριστικά είπε - επέτρεπαν και την είσοδο φαρμάκων υψηλού κόστους και την εξασφάλιση για χάρη της βιομηχανίας της πιο μεγάλης τιμής για τα συγκεκριμένα σκευάσματα, θέτοντας ρητορικά το ερώτημα εάν είναι ηθική μια τέτοια στάση...
Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε σε υπουργική απόφαση που διαχώριζε τα φάρμακα σε αυτά που είχαν άδεια κυκλοφορίας και έληγαν οι πατέντες τους πριν από το 2012, τα οποία πήραν τιμή με βάση τον μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών και σε εκείνα τα οποία κλείνει η πατέντα τους μετά το 2012 που προέβλεπε ότι θα τιμολογηθούν με βάση οριζόντια μείωση 50%. «Αυτό είναι μια πολιτική απόφαση» ανέφερε η οποία δεν εξηγείται. «Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει πριν το 2012 να μην τιμολογήσουμε τις τρεις χαμηλότερες τιμές στα off patent» τόνισε.
Αναφερόμενη στο θέμα των ιατρικών εταιριών, η κα Αντωνίου τόνισε ότι η χώρα μας έχει την πρωτοτυπία να διαθέτει 45 ιατρικές ειδικότητες και 1.500 επιστημονικές ιατρικές εταιρίες οι οποίες χορηγούνται από τη φαρμακοβιομηχανία. Αυτά που σας είπα έχουν ένα σύνολο προϋπολογισμού πού ακουμπάει περίπου τα 40 εκατομμύρια ευρώ, εξήγησε.
Όπως είπε με πολιτική βούληση το 2014 πάρθηκε η απόφαση να δημοσιοποιούνται όλα τα στοιχεία των συνεδρίων, των συμμετεχόντων και των χορηγών. Πλέον, ανέφερε, το αίτημα των εταιριών γίνεται ηλεκτρονικά, όπως και ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός για τις χορηγίες από τις φαρμακοβιομηχανίες.
Όπως εξήγησε οι μεγάλες εταιρείες στη χώρα μας κάνουν συνέδρια όπου τα κονδύλια τους μπορεί να είναι και πάνω από 150.000 ευρώ και 200.000 και 230.000 ευρώ. Αυτά είναι τα νούμερα που παίζουν σε μεγάλες εταιρείες και υπάρχουν και νούμερα της τάξεως των 30.000, 40.000 και 50.000 ευρώ.
Το συνέδριο είναι μια επιστημονική συνάντηση για την οποία πρόσφατα ρυθμίστηκε να μην πραγματοποιείται στα νησιά και τον Αύγουστο. Η απόλυτη δημοσιοποίηση των εσόδων αυτών των εταιρειών και ο έλεγχος των συγκεκριμένων επιστημονικών εταιρειών είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει αυτή η κατάσταση, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Αξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι κατά την έναρξη της διαδικασίας ο πρόεδρος της επιτροπής ενημέρωσε για τη δεύτερη επιστολή Τζένης Κρεμαστινού με την οποία εκφράζει τη θλίψη της για το ότι βρίσκεται ανάμεσα στους επτά κατηγορούμενους, επιτελικά στελέχη του ΚΕΕΛΠΝΟ που διώκονται με βαρύτατες κατηγορίες. Όπως επαναλαμβάνει στην επιστολή της η κα Κρεμαστινού δεν έχει ευθύνες για τις 23 προσλήψεις μέσω ΚΕΕΛΠΝΟ ούτε είχε γνώση για τη συγκεκριμένη διαδικασία.
AΠΕ - ΜΠΕ
