Η σημερινή μεθοδευμένη κατάρρευση όλων των δημόσιων δομών δεν θα άφηνε στο απυρόβλητο και τις παροχές Υγείας στον πολίτη. Τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία, που δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση, είναι νοσοκομεία ειδικού σκοπού, εφόσον καλούνται να παρέχουν εξειδικευμένες κλινικές υπηρεσίες ταυτόχρονα με τη διεξαγωγή έρευνας και εκπαίδευσης.
Απαιτούν υψηλής εξειδίκευσης προσωπικό, μηχανήματα σύγχρονης τεχνολογίας, άνετο χώρο και επαρκή χρόνο για την αντιμετώπιση των περιστατικών, χρόνο και κονδύλια για κλινική έρευνα και εκπαίδευση των νέων επιστημόνων. Πόσες από τις προϋποθέσεις αυτές ικανοποιούνται σήμερα; Απολύτως καμία! Συγκεκριμένα:
Τα πανεπιστημιακά είναι τριτοβάθμια νοσοκομεία και οφείλουν να αναλαμβάνουν τα σοβαρότερα και εξειδικευμένα περιστατικά, ενώ τα υπόλοιπα πρέπει να κατευθύνονται στα δευτεροβάθμια νοσοκομεία. Για παράδειγμα, στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο ο μαγνητικός τομογράφος πρέπει να είναι διαθέσιμος όσο απαιτηθεί, προκειμένου να τεθεί η διαφορική διάγνωση μεταξύ πολύμορφου γλοιοβλαστώματος (καρκίνου) και απλού αποστήματος σε νεαρό άτομο.
Εάν στην αίθουσα αναμονής περιμένουν 30 άτομα να εξυπηρετηθούν για συνήθη νοσήματα, ούτε το προηγούμενο σοβαρό περιστατικό θα αντιμετωπιστεί κατάλληλα ούτε -εξίσου σημαντικό- αξιοποιούνται (και δεν χρειάζονται συνεπώς) τα πολλά χρόνια σπουδών και τα εξειδικευμένα προσόντα των πανεπιστημιακών. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει στη νευροχειρουργική κλινική, στο τμήμα ακτινοθεραπείας, στη νεφρολογική κλινική, σε ολόκληρο το νοσοκομείο, σε ολόκληρη τη χώρα…
Είναι πολλές οι ιατρικές ειδικότητες, οι οποίες βασίζονται για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στην υψηλή τεχνολογία. Εξοχο παράδειγμα είναι η ακτινοθεραπεία. Παρ' όλα αυτά, το σύνολο σχεδόν των πανεπιστημιακών νοσοκομείων της χώρας διαθέτει μηχανήματα τεχνολογίας της δεκαετίας του ’90! Χαρακτηριστικά, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας διαθέτει το μοναδικό Τμήμα Ακτινοθεραπείας από Αθήνα έως Θεσσαλονίκη, καλύπτοντας περίπου ένα εκατομμύριο κατοίκους και αναμένει άνω των 2.000 νέων καρκινοπαθών ετησίως.
Πόσοι από αυτούς εξυπηρετούνται σήμερα; Οχι περισσότεροι από 400, λόγω της παλαιότητας των μηχανημάτων και της έλλειψης προσωπικού. Οι υπόλοιποι; Κάποιοι γεμίζουν τις λίστες αναμονής των αντικαρκινικών νοσοκομείων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, κάποιοι πληρώνουν έως και 8.000 ευρώ επιπλέον της αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ στα ιδιωτικά κέντρα και κάποιοι απλώς αφήνονται να πεθάνουν σπίτι τους. Μάλλον αυτό εννοούν οι φιλόσοφοι ως σύγχρονο Καιάδα…
Το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο εξοργιστικό όταν η αγορά σύγχρονης ακτινοθεραπευτικής μονάδος, μαζί με τα λειτουργικά της έξοδα, στοιχίζει στο κράτος μόνο 8 εκατ. ευρώ για μία πενταετία, εξυπηρετώντας συνολικά 2.500 ασθενείς, ενώ η κάλυψη της ίδιας ανάγκης για την ίδια πενταετία από τον ιδιωτικό φορέα θα στοιχίσει στο κράτος (ΕΟΠΥΥ) 11 εκατ. ευρώ και στις οικογένειες των ασθενών επιπλέον 20 εκατ. (για τα οποία δεν αποζημιώνονται). Και το κερασάκι στην τούρτα: ανανέωση του εξοπλισμού ανά πενταετία και όχι ανά εικοσαετία!
Οσο για τη διδασκαλία, αυτή απλά πληρώνει τις όλες δυσλειτουργίες. Πώς μπορεί ο πανεπιστημιακός να εκπαιδεύσει σωστά έναν ειδικευόμενο ή έναν φοιτητή ιατρικής, όταν το φάσμα της μελλοντικής ανεργίας ή της τεράστιας αναμονής για ειδικότητα (από 5 έως και 20 χρόνια!) τους παραλύει; Οταν πρέπει να τον εκπαιδεύσει σε εξοπλισμό τον οποίο δεν διαθέτει; Οταν πρέπει να βρει χρόνο τον οποίο θα στερήσει από άλλη κλινική υποχρέωση;
Οσο για την έρευνα, εκτός από την εγγενή έλλειψη χρόνου, κονδυλίων και υποδομών, προστέθηκε και μια δαμόκλειος σπάθη: η Ευρωπαϊκή Ενωση απαιτεί ανταποδοτικότητα και συνεργασία με επιχειρηματίες για να εξετάσει τη χρηματοδότηση οποιασδήποτε ερευνητικής πρότασης. Κακά μαντάτα για τη μοίρα της ανεξάρτητης και μη κατευθυνόμενης έρευνας προς όφελος του ασθενούς και όχι του κέρδους…
Ημηνιαία αμοιβή των πανεπιστημιακών στο νοσοκομείο ανέρχεται στο αστρονομικό ποσό των 700 (επτακοσίων) ευρώ μικτά κατά μέσον όρο, για 10ωρη συνήθως εργασία, με το άγχος στο κόκκινο. Επίσης, είναι προφανές ότι η ιατρική επιστήμη συσσωρεύει καθημερινά νέες γνώσεις, τις οποίες οφείλουμε να εφαρμόζουμε άμεσα στους ασθενείς. Ενημέρωση σημαίνει συνέδριο. Συνέδριο σημαίνει έξοδα τουλάχιστον 2.000 ευρώ και… μείωση του μισθού για τις ημέρες απουσίας από το νοσοκομείο (παγκόσμια πρωτοτυπία!), σύμφωνα με εγκύκλιο του υπουργείου Υγείας.
Η πλειονότητα των πανεπιστημιακών, αν και μετρά με δεκαετίες την πλήρη και αποκλειστική εργασία στο δημόσιο σύστημα Υγείας, αδυνατεί πλέον να προσφέρει αυτά που θέλει και μπορεί σε αυτούς που πληρώνουν τον μισθό της. Σήμερα, το σύστημα κατάφερε να κάνει την κατάσταση στα πανεπιστημιακά νοσοκομεία σχεδόν μη αναστρέψιμη. Το πρόσχημα της εξοικονόμησης δαπανών καλά κρατεί, έως ότου η έννοια πανεπιστημιακό νοσοκομείο απαξιωθεί όχι μόνο στην καθημερινότητά μας αλλά και στο μυαλό των πολιτών.
«Ωραία τα λέτε, εμείς τι θέλετε να κάνουμε;» ρωτάει ο εκνευρισμένος αναγνώστης. Η απάντηση είναι εξαιρετικά απλή: με ό,τι μέσον διαθέτουμε (αγώνα, ψήφο, φωνή, κοινωνική πίεση, εξουσία, αρμοδιότητα, συνείδηση, κοινωνική οργάνωση) ας μετατρέψουμε τα «πανεπιστημιακά» νοσοκομεία σε Πανεπιστημιακά χωρίς εισαγωγικά, πραγματικά Τριτοβάθμια Νοσοκομεία, διεκδικώντας την ανεκτίμητη εξειδικευμένη ιατρική φροντίδα, την οποία μπορούν να προσφέρουν.
Ας επενδύσουμε σε δίκαια αμειβόμενο, επαρκές και τέλεια καταρτισμένο προσωπικό και τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό και όχι σε μισθούς–ελεημοσύνη και μηχανήματα μουσείου. Στην πρώτη περίπτωση θα κερδίσει εκατομμύρια ευρώ η κοινωνία και δωρεάν υγεία ο πληθυσμός. Στη δεύτερη περίπτωση, θα κερδίσει εκατομμύρια ευρώ η ιδιωτική πρωτοβουλία και την υγεία τους όσοι έχουν να πληρώσουν…
……………………………………………………………………………………………………………………………….
* Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής, Ιατρικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
