Ο άνθρωπος - σύμβολο της τουρκικής Αριστεράς μίλησε στην "Αυγή" για τα τραγικά γεγονότα, για τις επερχόμενες εκλογές, για τις φιλοδοξίες Ερντογάν και για το πόσο αυτές θα ευοδωθούν και, τέλος, για το μέλλον της Αριστεράς στη γείτονα χώρα.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ
* Πώς σχολιάζετε την τραγωδία του περασμένου Σαββάτου; Ποια είναι η πολιτική σας ανάλυση;
Σχεδόν όλοι στο κόμμα έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα πως πρόκειται για μία πρόκληση της ειρηνευτικής πρωτοβουλίας του κόμματός μας, μια πρόκληση για τις επερχόμενες επαναληπτικές εκλογές - δεν θα πω πρόωρες, διότι δεν ήταν απαραίτητο να γίνουν.
Οι εκλογές γίνονται εξαιτίας της φιλοδοξίας του Ερντογάν να αυξήσει τη στήριξη προς το πρόσωπό του και να σπρώξει το HDP στο περιθώριο - οπότε η επίθεση συνδέεται με αυτούς τους δύο στόχους του. Υπάρχουν φήμες ότι οι δυνάμεις ασφαλείας δείχνουν τον ISIS ως ένοχο. Δεν είναι πειστική αυτή η ιστορία, διότι όλα αυτά τα "μέλη" του ISIS είναι Τούρκοι μαθητές, Τούρκοι πολίτες...
Δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια από την κυβέρνηση να συνδέσει τις συνεχόμενες σφαγές: Ντιγιάρμπακιρ 6 Ιουνίου, Σουρούκ 23 Ιουλίου, Άγκυρα 10 Οκτωβρίου. Όλες αυτές οι επιθέσεις συνδέονται, όπως και οι ομάδες μαχητών συνδέονται με τζιχαντιστές που δρουν στη Συρία, ωστόσο η κυβέρνηση δεν επιδεικνύει καμία προθυμία να ερευνήσει τις υποθέσεις αυτές. Οι επιθέσεις διερευνώνται ξεχωριστά και, εφόσον πρόκειται για επιθέσεις αυτοκτονίας οι δράστες δεν αφήνουν ιδιαίτερα πολλά στοιχεία πίσω τους.
Με βάση την ανάλυσή μας, δεν πρόκειται για πρόβλημα ασφαλείας, αλλά για πρόβλημα ελεγχόμενης "μη ασφάλειας", με την κυβέρνηση να χρησιμοποιεί τον ISIS ως εργαλείο ενάντια στους αντιπάλους της.
Ο ISIS δεν επιτίθεται στην κυβέρνηση, στους αξιωματούχους της, στις στρατιωτικές βάσεις της χώρας, παρά μόνο στην αντιπολίτευση. Πρακτικά, κάθε επίθεση του ISIS στοχεύει και παρενοχλεί πάντα την αντιπολίτευση, αλλά ποτέ την κυβέρνηση.
Στα μάτια της τουρκικής κοινής γνώμης, η κυβέρνηση χρησιμοποιεί αυτό το ζήτημα ασφαλείας ως έκκληση συσπείρωσης γύρω της με το επιχείρημα "να μην κατακερματιστεί η κοινωνία". Για λόγους εθνικής ενότητας, λοιπόν, η κοινωνία πρέπει να συσπειρωθεί γύρω από τον Ερντογάν... Ο στόχος της κυβέρνησης είναι "Συσπειρωθείτε γύρω μας". Ο λόγος που διεξάγονται επαναληπτικές εκλογές είναι ότι, παρά το γεγονός ότι η κρίση ασφαλείας δημιουργήθηκε αριστοτεχνικά από την κυβέρνηση, δεν υπάρχει αλλαγή στις αποφάσεις τής τουρκικής κοινής γνώμης και το μόνο κόμμα που χάνει σε στήριξη είναι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP), ενώ τα υπόλοιπα σημειώνουν άνοδο. Στις δημοσκοπήσεις το HDP κινείται στο 14%-15%. Οι επαναληπτικές εκλογές, λοιπόν, δεν θα φέρουν στον Ταγίπ Ερντογάν αυτό που ζητούσε.
Χειραγωγώντας την κρίση ασφαλείας -πιστεύουμε πως- ο Ταγίπ Ερντογάν ίσως επιθυμεί ακόμη και την αναβολή των εκλογών. Όσο χειροτερεύει η κατάσταση αυξάνονται τα ερωτήματα για το πώς θα διεξαχθούν οι εκλογές σε περιοχές όπου οι δυνάμεις ασφαλείας θα επιχειρούν κατά στόχων που φέρονται να συνδέονται με το Κόμμα Εργαζομένων του Κουρδιστάν (PKK). Στην πραγματικότητα, βέβαια, σε αυτές τις περιοχές βάλλουν κατά αμάχων. Ανησυχούμε για το ενδεχόμενο αυτές οι επιθέσεις να συνεχιστούν χειροτερεύοντας την κατάσταση και δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Ερντογάν να αναβάλει τις εκλογές. Στην περίπτωση που πράγματι αναβληθούν, η εικόνα και η αξιοπιστία τις τουρκικής κυβέρνησης στα μάτια των δυτικών συμμάχων της θα πληγεί και θα υποβαθμιστεί, χειροτερεύοντας και την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας.
Οπότε, αν συμβεί αυτό, θα χαθεί και η εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του Ερντογάν, δημιουργώντας μεγάλη εσωτερική κρίση, περισσότερο για τον Ερντογάν και λιγότερο για τους αντιπάλους του. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι έχει πέσει κάτω από το 40%, άρα δεν θα έχει αυτοδυναμία και δεν θα μπορεί να πιέσει τη Βουλή όπως φιλοδοξούσε.
* Σε ποιον βαθμό εκτιμάτε ότι μπορεί και θέλει να αντιμετωπίσει τον ISIS η Τουρκία;
Ο Ερντογάν δεν θέλει να αντιμετωπίσει τον Isis, αλλά να τον χρησιμοποιήσει κατά των κουρδικών ανεξάρτητων περιοχών στη Συρία. Στο παρελθόν έχει προσφέρει στον ISIS τόση πρόσβαση σε πόρους στην τουρκική επικράτεια, ώστε, παρά το γεγονός ότι στη συνέχεια πιέστηκε να πάρει μέρος στον παγκόσμιο συνασπισμό δυνάμεων εναντίον του, είχε ήδη δημιουργηθεί μια βάση για τον Isis.
Ο ISIS έχει καταφέρει να δημιουργήσει δίκτυα στην Τουρκία, έχει κεφάλαια, εδάφη σε νοτιοανατολικές επαρχίες και όλα αυτά με την υποστήριξη των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας. Στο παρελθόν αυτές οι δίοδοι υπήρχαν ώστε να μεταφέρουν υλικά και ανθρώπινο δυναμικό από άλλες χώρες μέσω της Τουρκίας στη Συρία για να υποστηρίξουν τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό.
Στα δύο χρόνια που πέρασαν ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει διαχυθεί στην Αλ Κάιντα και στον ISIS, άρα αυτό το κανάλι που χρησιμοποιούσε ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός τώρα χρησιμοποιείται από τον ISIS. Πιστεύουμε ότι η τουρκική κυβέρνηση χρησιμοποιεί - χειραγωγεί τον ISIS αντί να τον καταστρέφει και δεν υποστηρίζει τις άλλες δυνάμεις, όπως οι Μονάδες Λαϊκής Άμυνας (YPG) των Κούρδων της Συρίας.
Αντίθετα, η τουρκική κυβέρνηση ζητάει την απομόνωση του YPG ως τρομοκρατική οργάνωση, δεν βοηθάει τις ρωσικές επιχειρήσεις κατά του ISIS και περιορίζεται να παραχωρήσει τρεις βάσεις για εναέριες δραστηριότητες κυρίως των ΗΠΑ.
Η τουρκική κυβέρνηση έκανε την απαράδεκτη δήλωση πως γνωρίζει όλους τους βομβιστές που δρουν στη χώρα, αλλά δεν τους συλλαμβάνει πριν επιχειρήσουν, αποδεικνύοντας την ανεύθυνη προσέγγισή της.
* Το HDP έχει δώσει πολλούς αγώνες για το Κουρδικό ζήτημα. Θα λέγατε πως το Κουρδικό είναι κυρίαρχα ένα εθνικό ή ένα ταξικό ζήτημα;
Είναι και τα δύο. Δεν έχει εθνικιστική γραμμή και έρχεται σε αντίθεση με την κλασική εθνική ανάλυση. Το PKK αρνείται να δημιουργήσει ένα κουρδικό έθνος - κράτος, όποιος και να είναι ο χαρακτήρας του - ενωμένο ή μη. Το πρόγραμμά του είναι να συνεχίσει να μάχεται για περισσότερη αυτοδιαχείριση και ανεξαρτησία σε κάθε χώρα του κουρδικού περιβάλλοντος -του Κουρδιστάν δηλαδή- σε περιοχές όπως το Ιράν, το Ιράκ, η Τουρκία και η Συρία. Σε αυτές τις τέσσερις χώρες οι Κούρδοι παλεύουν για αυτόνομες, ανεξάρτητες περιοχές και όχι για ενωμένα έθνη - κράτη. Αυτή είναι βασική διαφορά στη θέση τού αντάρτικου ΡΚΚ και της κλασικής εθνικιστικής θέσης.
Δεύτερον, του κουρδικού κινήματος στην Τουρκία ηγείται μια επαναστατική οργάνωση που προγραμματικά είναι αντίθετη με τον καπιταλισμό, τον νεοφιλελευθερισμό. Οπότε αυτό το πρόγραμμα την τοποθετεί στην ίδια γραμμή με τις αριστερές δυνάμεις της χώρας. Σήμερα, το μεγαλύτερο συνδικάτο δημοσίων υπαλλήλων ελέγχεται από το κουρδικό στοιχείο και σε πολλά αριστερά κόμματα οι Κούρδοι κατέχουν σημαντικές θέσεις. Ο κουρδικός αγώνας είναι αγώνας για τα δικαιώματα των Κούρδων στο πλαίσιο ενός ευρύτερου αντικαπιταλιστικού κινήματος. Αυτό είναι κάτι μοναδικό, καθώς συνδυάζει το ταξικό στοιχείο με τις εθνικές διεκδικήσεις.
* Έχετε ένα μακρύ παρελθόν στην Αριστερά της Τουρκίας. Κατά τη γνώμη σας, γιατί δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη ένα μεγάλο αριστερό κόμμα ικανό να διεκδικήσει την εξουσία;
Επιτρέψτε μου να συγκρίνω αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία με αυτό που συμβαίνει στις γειτονικές χώρες και στο δυτικό κομμάτι του κόσμου. Το βασικό στοιχείο είναι πως, πρωταρχικά, η Τουρκία είναι χώρα του περιθωρίου, κυριαρχείται από την παραδοσιακή ιδεολογική ηγεμονία την οποία χειραγωγούν οι καπιταλιστές και το τουρκικό κράτος απέναντι σε οποιαδήποτε αντιπολίτευση. Ίσως γνωρίζετε πως η Τουρκία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου, πριν ξεκινήσει το κομμουνιστικό κίνημα, οι καπιταλιστές και το κράτος δημιούργησαν οι ίδιοι ένα κομμουνιστικό κόμμα μόνοι τους, και ζήτησαν την αναγνώρισή του από τη Σοσιαλιστική Διεθνή.
Ο Κεμάλ Ατατούρκ είχε από βήματος Βουλής διαμηνύσει ότι ο κομμουνισμός είναι απίθανος στόχος, το αριστερό κίνημα, λοιπόν, καταστέλλεται από πολύ ισχυρές ιδεολογικές πολιτικές και διοικητικές πιέσεις.
Το δεύτερο στοιχείο είναι πως το μικρό επίπεδο καπιταλιστικής ανάπτυξης στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα, όπου ήδη στην Ελλάδα και σε άλλα μέρη της Ευρώπης δρούσαν και επηρέαζαν τα πράγματα τα κομμουνιστικά κόμματα υπό την επιρροή της Οκτωβριανής Επανάστασης, δεν βοήθησε την επέκταση του κινήματος στην Τουρκία όπου οι κομμουνιστές μπορούσαν να δράσουν μόνο στα κελιά των τουρκικών φυλακών. Μόνο μετά το 1960 μπορούσε να λειτουργήσει ανοιχτά το κομμουνιστικό κίνημα στην Τουρκία.
Το επαναστατικό παρελθόν μας λοιπόν είναι μικρό σε σύγκριση με τη δυτική Ευρώπη. Η Τουρκία μοιάζει περισσότερο με χώρες όπως το Ιράν, το Αφγανιστάν και η Συρία, παρά με την Ιταλία, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Οπότε, το ιστορικό μας background διαφέρει.
Το τουρκικό επαναστατικό κίνημα που άνθισε μετά το 1960 αντιμετώπισε τεράστιες πιέσεις από την ηγεμονία των ΗΠΑ, καθώς η Τουρκία ήταν στην πρώτη γραμμή του Ψυχρού Πολέμου, οπότε κάθε αριστερή απόπειρα εκλαμβάνονταν ως επικίνδυνη και συντριβόταν.
Η Αριστερά στην Τουρκία, από την άλλη, προσέλκυσε γύρω της ένα τεράστιο κίνημα διανοούμενων και φοιτητών και αυτός ο λόγος είναι ότι, παρά τις αδυναμίες της, κατάφερε να επιβιώσει μέχρι σήμερα. Αυτό που παλεύουμε τώρα στην Τουρκία είναι να συνδυάσουμε τα επαναστατικά στοιχεία της Τουρκίας με το απελευθερωτικό κίνημα του Κουρδιστάν, πράγμα που δημιουργεί πολύ ενδιαφέροντες και εκρηκτικούς συνδυασμούς, από το πάντρεμα της επαναστατικής ενέργειας του κουρδικού κινήματος με την παράδοση διανόησης της τουρκικής Αριστεράς. Κατά αυτή την έννοια, διαφέρουμε από αριστερά κόμματα της Δύσης που βασίζονται αμιγώς στο προλεταριάτο της βιομηχανίας. Είμαστε ένα κόμμα νέου τύπου, ένα λαϊκό επαναστατικό κίνημα, που απευθύνεται σε ευρύτερη μερίδα της τουρκικής κοινωνίας και βέβαια στην εργατική τάξη, πλουραλιστικά, προσεγγίζοντας διαφορετικές τάσεις του αντικαπιταλιστικού κινήματος.
Κατά τη γνώμη μου, αυτά τα προτερήματα θα φέρουν ένα ενωμένο εντατικοποιημένο και ενιαίο κόμμα με αυτά τα νέα στοιχεία και με αντικαπιταλιστική προγραμματική κατεύθυνση. Από την άλλη, ο κατακερματισμός των κομμάτων της εργατικής τάξης είναι σχεδόν γενικό φαινόμενο, με τα περισσότερα να βρίσκονται σε διαδικασία ανασυγκρότησης. Σε αυτή τη φάση λοιπόν είμαστε και εμείς. Αναγνωρίζουμε βέβαια πως είμαστε πολύ μακριά από τα επιτεύγματα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ανεβάζουμε τον ρυθμό με την ελπίδα να φέρουμε ένα αριστερό αντικαπιταλιστικό κόμμα με την υποστήριξη του κουρδικού επαναστατικού κινήματος και ως προς αυτό διαφέρουμε από την Ελλάδα ή την Ιταλία. Αυτή είναι η μοναδική εμπειρία της Τουρκίας...
Ποιος είναι
Ιστορικό στέλεχος της τουρκικής Αριστεράς
Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της τουρκικής Αριστεράς και του κινήματος του '68 στην Τουρκία.
Ο Ερντουγκρούλ Κιουρκτσού (Ertuğrul Kürkçü) στις 18 Οκτώβρη του 1970 εκλέγεται γενικός γραμματέας της Ένωσης της Επαναστατικής Νεολαίας (DEV - GENÇ), τη βασική οργάνωση του αριστερού / κομμουνιστικού φοιτητικού κινήματος. Στις αρχές της δεκαετίας του 70 συμμετέχει στη δημιουργία του Τουρκικού Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση (THKP-C) μια από τις τρεις βασικές οργανώσεις ένοπλου αντάρτικου της Τουρκίας. Είναι ο μόνος επιζών της επιχείρησης του τουρκικού κράτους που στόχευε στη δολοφονία της ηγεσίας των οργανώσεων THKP-C και THKO στις 30 Μαρτίου του 1972 στο Κιζίλντερι.
Καταδικάζεται σε θάνατο, αλλά η ποινή του μετατρέπεται σε τριάντα χρόνια φυλάκιση. Το 1986 αποφυλακίζεται, καθώς άλλαξε η σχετική νομοθεσία. Μετά την αποφυλάκισή του ασχολείται με την έκδοση της εγκυκλοπαίδειας «Σοσιαλισμός και Κοινωνικοί Αγώνες». Συνεχίζει την πολιτική του δραστηριότητα συμμετέχοντας στη δημιουργία του ÖDP και στη συνέχεια του SYKP (Κόμμα για την Ανασύνθεση και τον Σοσιαλισμό), με το οποίο ξεκινά τη δημιουργία του συνασπισμού για «Ειρήνη, Δημοκρατία και Εργασία» μαζί με το Κουρδικό Κόμμα (BDP). Εκλέγεται βουλευτής και συμμετέχει σε επιτροπές δικαιωμάτων στη Βουλή. Η συμβολή του είναι καθοριστική για τη δημιουργία του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), του οποίου και είναι επίτιμος πρόεδρος.
