to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Ερντογάν: Όλο και πιο αυταρχικά - Συνέντευξη με τον Φώτη Μπελινσόι

"Η τουρκική κυβέρνηση επιδιώκει να σπάσει το πιο οργανωμένο και δυναμικό κομμάτι της κουρδικής αντίστασης. Δεν είναι τυχαίο πως οι επιχειρήσεις που διεξάγονται στοχεύουν πρωτίστως περιοχές όπου η ψήφος προς το HDP ξεπερνά τα 80%."




Η κυβέρνηση της Τουρκίας βρίσκεται για μια ακόμα φορά απέναντι στο HDP και τους Κούρδους, παρότι πια είναι επίσημα κοινοβουλευτικό κόμμα. Αποκλείει από το διάλογο για την αναθεώρηση του συντάγματος τους Κούρδους, ενώ οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ στρατού και ανταρτών είναι συνεχείς με καθημερινές απώλειες. Τι κατάληξη μπορεί να έχει αυτή η ένταση; Πού βρίσκεται η συζήτηση για την αναγνώριση της κουρδικής μειονότητας;
Πιστεύω πως ο όρος «ένταση» δεν είναι κατάλληλος για την κατάσταση που βιώνουμε. Η τουρκική κυβέρνηση διεξάγει πολεμικές επιχειρήσεις σε αστικά κέντρα του τουρκικού Κουρδιστάν με άρματα και πολεμικά αεροσκάφη. Καταγράφονται εικόνες που θυμίζουν τη Συρία. Ο αριθμός των άμαχων νεκρών αυξάνεται, υπάρχουν κέντρα που εδώ και εβδομάδες δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση. Η τουρκική κυβέρνηση επιδιώκει να σπάσει το πιο οργανωμένο και δυναμικό κομμάτι της κουρδικής αντίστασης. Δεν είναι τυχαίο πως οι επιχειρήσεις που διεξάγονται, στοχεύουν πρωτίστως περιοχές όπου η ψήφος προς το HDP ξεπερνά τα 80%. Στο αμέσως επόμενο διάστημα είναι πολύ πιθανό να υπάρξει κίνηση για άρση ασυλίας κούρδων βουλευτών ή και απαγόρευσης του κόμματος. Ήδη μεγάλος αριθμός δημάρχων, δημοτικών σύμβουλων και άλλων πολιτικών στελεχών έχει φυλακισθεί. Ο Ερντογάν και ο στρατός κατάφεραν με την απότομη στροφή στον πόλεμο, με μία στρατηγική του σοκ να παραλύσουν για ένα διάστημα το κουρδικό κίνημα, που ήδη έχει εμπλακεί εδώ και καιρό στις μάχες στη Συρία κατά του Ισλαμικού Κράτους. Το σημαντικό εδώ θα είναι αν η κυβέρνηση θα είναι σε θέση όντως να σπάσει την αντίσταση και να ολοκληρώσει τις επιχειρήσεις «εκκαθάρισης», όπως τις αποκαλούν μέχρι την άνοιξη. Αν δε το καταφέρουν, θα βρεθούν, σε πολύ δύσκολη θέση. Ακόμα και τώρα υπάρχουν απτά σημάδια πως η λαϊκή κατακραυγή και αντίσταση των Κούρδων κατά του πολέμου εξαπλώνεται.   

Ιδιαίτερα τεταμένες είναι και οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία αλλάζοντας τη διεθνή πολιτική σκηνή. Αυτή η στάση αντιβαίνει την προσπάθεια Ερντογάν-Νταβούτογλου να έχουν κυρίαρχο ρόλο στην επίλυση προβλημάτων στη γύρω περιοχή. Τι εξελίξεις αναμένονται;
Η κατάρριψη του ρωσικού αεροπλάνου ήταν μια κίνηση φυγής προς τα εμπρός για την Τουρκία. Ουσιαστικά, η Άγκυρα προσπάθησε έτσι να προκαλέσει μια σκληρή αντίδραση του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, που θα έβαζε φραγμό στις κινήσεις της Ρωσίας στη Συρία και θα την έθετε σε δύσκολη θέση.  Επιδιώκοντας μια ανάφλεξη μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, θεώρησε ότι μπορεί να υπάρξει έντονη αντίδραση του δυτικού μπλοκ κατά της Ρωσίας. Έτσι, οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία στη Συρία όχι μόνο θα έπαιρναν μια ανάσα, αλλά και θα έμπαινε ίσως ξανά στο τραπέζι το σενάριο για μια ζώνη ασφάλειας, που υποστηρίζει εδώ και πολύ καιρό η Τουρκία. Θα βοηθούσε, δηλαδή, έστω θεωρητικά, στην αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας σε σχέση με τη Συρία. Η στάση, όμως, των ΗΠΑ και γενικότερα του ΝΑΤΟ δεν δικαίωσε τις προσδοκίες της ηγεσίας Ερντογάν. Συνοπτικά πιστεύω πως η προσπάθεια της Τουρκίας να χρησιμοποιήσει τη συγκυρία της Αραβικής Άνοιξης ως πεδίο που θα της επέτρεπε το ρόλο μιας περιφερειακής δύναμης, έχει αποτύχει. Τα περιθώρια ανεξάρτητων κινήσεων της Τουρκίας στενεύουν και μάλλον θα δούμε σταδιακά μια αναδίπλωση. Οι κινήσεις φιλίας του Ερντογάν προς το Ισραήλ είναι ένα πρώτο δείγμα.    

Ο Ερντογάν όλα τα προηγούμενα χρόνια της διακυβέρνησής του προσπάθησε να προσεγγίσει την Ευρώπη, ώστε η Τουρκία να ακολουθήσει μια ευρωπαϊκή πορεία. Πλέον η εικόνα που παρουσιάζει η Τουρκία, είναι μιας χώρας που εξισλαμίζεται. Ισχύει αυτό;
Το ερμηνευτικό σχήμα που βασίζεται σε ένα δίπολο ευρωπαϊκή πορεία ή εξισλαμισμός της Τουρκίας, που επικρατεί στο δυτικό τύπο, είναι παραπλανητικό. Η όλο και πιο αυταρχική πορεία της Τουρκίας μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με ανάλογα ευρωπαϊκά φαινόμενα συντηρητικού-λαϊκιστικού αυταρχισμού (βλ. Ουγγαρία, Πολωνία κτλ.). Δεν είμαστε αντιμέτωποι, δηλαδή, ενός «ισλαμοφασισμού» ή «εξισλαμισμού», αλλά μιας ιδιαίτερης μορφής του σύγχρονου νεοφιλελεύθερου λαϊκιστικού αυταρχισμού, που χρησιμοποιεί την εθνικιστική και νεοσυντηρητική (ισλαμική) ατζέντα για να αποπολιτικοποιήσει και να αποσιωπήσει κοινωνικά-ταξικά και δημοκρατικά αιτήματα και προσδοκίες.     

Τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν μαζικές κινητοποιήσεις και κινήματα. Αυτά έχουν πια εξασθενίσει; Τι άφησαν πίσω τους;
Τα αποτελέσματα των εκλογών της 1η Νοέμβρη ήταν ένα τεράστιο σοκ για την αριστερά και τα κινήματα. Με τις εκλογές πιστεύω πως έκλεισε ένας πολιτικός κύκλος που είχε ξεκινήσει με την εξέγερση του Γκεζί και είχε σφραγιστεί με μαζικές κινητοποιήσεις. Ο Ερντογάν κατάφερε μέσω του πολέμου κατά των Κούρδων να σχηματίσει ένα νέο εθνικιστικό-συντηρητικό μπλοκ, που αυτή τη στιγμή τουλάχιστον φαίνεται παντοδύναμο. Η ήττα αυτή, βέβαια, δεν σημαίνει πως όλοι οι προηγούμενες αγώνες πήγαν χαμένοι. Συσσωρεύτηκαν τεράστιες κινηματικές εμπειρίες. Διανύουμε τώρα, όμως, μια νέα περίοδο που καθοριστικό ρόλο θα έχει το αποτέλεσμα του αποικιοκρατικού τύπου πολέμου, που διεξάγει η Τουρκία κατά των Κούρδων. Καθοριστικός παράγοντας θα είναι το αν στη δυτική Τουρκία τα κινήματα και η αριστερά θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν το σοκ της ήττας και αν θα καταφέρει να διαμορφώσει ένα μαζικό αντιπολεμικό κίνημα.

Το προσφυγικό και η Τουρκία

Τα προσφυγικά ρεύματα έχουν περάσει και από την Τουρκία. Ποια η στάση της κοινωνίας και ποια της κυβέρνησης; Κυρίαρχη πρόταση για την αντιμετώπιση της εισόδου στην Ευρώπη με μέσα που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των προσφύγων και μεταναστών, είναι η καταγραφή στην Τουρκία, ώστε να ταξιδεύουν με έγγραφα στην Ευρώπη. Μπορεί μια τέτοια πρόταση να καρποφορήσει;
Η στάση της Τουρκίας στο θέμα των προσφύγων ήταν και συνεχίζει να είναι άκρως κυνική. Η Τουρκία επεδίωκε από την αρχή του εμφυλίου να χρησιμοποιήσει τους σύρους πρόσφυγες ως ένα διπλωματικό ατού, ένα χαρτί που θα της έδινε ισχυρότερο λόγο στο παζάρι για το ποιες δυνάμεις θα καθορίσουν το μέλλον της Συρίας. Η κυβέρνηση από την αρχή μέχρι τώρα απέφυγε να δώσει ένα επίσημο στάτους στους πρόσφυγες που κατέφυγαν στη χώρα. Δεν τους αναγνωρίζει ως πρόσφυγες, δηλαδή, και έτσι δεν τους παραχωρεί τα δικαιώματα που απορρέουν. Τελευταία, η Τουρκία χρησιμοποίησε και το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Ευρώπη, για να αναβαθμίσει τη θέση της στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η ευρωπαϊκή ηγεσία δέχτηκε μάλλον με ανακούφιση και χαρά αυτό το βρώμικο παζάρι. Έτσι, η Τουρκία τώρα θα γίνει ένας τεράστιος χώρος κράτησης προσφύγων α λα Λιβύη επί Καντάφι. Τρομακτική είναι επίσης η άνοδος ενός ρατσιστικού, αντιμεταναστευτικού λόγου στην κοινωνία. Μόνο η καταγραφή  δεν είναι «λύση». Αυτό που πρέπει να επιδιώξουμε, είναι, από τη μία, να αναγνωρισθούν το δικαίωμα σε εργασία, σε κατοικία, σε πρόσβαση σε εκπαίδευση και υγεία όλων των προσφύγων στη Τουρκία και, από την άλλη, ανοιχτά σύνορα για όλους τους πρόσφυγες στην Ευρώπη. 

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)