Το σύνθημα της μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης της χώρας μας δεν αποτελεί εφεύρημα της τελευταίας δεκαετίας, η οποία έχει στιγματιστεί από μια πρωτοφανή οικονομική κρίση. Το αντίθετο. Σε κάθε προεκλογικό πρόγραμμα της περιόδου της Μεταπολίτευσης, η εκάστοτε παράταξη αφιέρωνε σημαντικό μέρος εξαγγελιών για τη Δημόσια Διοίκηση. Πλήθος οι εξαγγελίες, πλήθος οι ιδεολογικές προσεγγίσεις, πλήθος και τα προβλήματα που όφειλαν να αντιμετωπισθούν.
Ακόμη και στις εποχές της οικονομικής μας ευημερίας, πολίτες και επιχειρήσεις διαμαρτύρονταν για τη γραφειοκρατία, τα κόστη, την ταλαιπωρία, τις επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, τη διαφθορά. Παράλληλα, οι δημόσιοι υπάλληλοι ζητούσαν αξιοκρατία, ορθολογική διαχείριση του προσωπικού, ψηφιοποίηση και εκσυγχρονισμό. Αυτά τα ερεθίσματα δεν έβρισκαν δυστυχώς ευήκοα ώτα. Σε συνδυασμό με την κακή δημοσιονομική διαχείριση, το μίγμα πολιτικής ατολμίας, κακού σχεδιασμού και συντήρησης του status quo έμελλε να είναι καταστροφικό.
Οι προηγούμενες κυβερνήσεις επιχείρησαν να κουρέψουν άναρχα τις δημόσιες δαπάνες αντί να τις διοχετεύσουν σε κρίσιμους στρατηγικούς στόχους, να ιδιωτικοποιήσουν δημόσιες επιχειρήσεις αντί να τις εξυγιάνουν, να απολύσουν δημοσίους υπαλλήλους αντί να τους δώσουν όλα τα εφόδια να ανταποκριθούν στις σύγχρονες προκλήσεις, εν τέλει να αποδυναμώσουν το κράτος αντί να το εκσυγχρονίσουν.
Αυτό που πέτυχαν ήταν να διογκώσουν τα προβλήματα, για άλλη μια φορά στην ιστορία του τόπου μας. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που –μετά από δεκαετίες εναλλαγής της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση– ο λαός, ο οποίος βιώνει τα ίδια προβλήματα, έδωσε τη δική του δημοκρατική απάντηση. Έτσι φτάσαμε στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού. Τι σήμαινε, όμως, αυτή η ανατροπή για τη Δημόσια Διοίκηση;
Σε ένα πρώτο επίπεδο, σήμαινε την επίτευξη μιας πραγματικά βιώσιμης συμφωνίας με τους δανειστές, η οποία –για πρώτη φορά από την έναρξη των προγραμμάτων προσαρμογής– περιλαμβάνει γνήσια διαρθρωτικά μέτρα αντί για οριζόντιες περικοπές και στον πυρήνα της διέπεται από αρχές όπως η αποκομματικοποίηση του κράτους, η αντιμετώπιση των πελατειακών σχέσεων, η ορθολογική διαχείριση και κατανομή του προσωπικού, η αντιμετώπιση της πολυνομίας και κακονομίας με κωδικοποίηση νομοθεσίας, ο εκσυγχρονισμός δομών και διαδικασιών, ο δημοκρατικός έλεγχος, η κοινωνική λογοδοσία και η διοικητική αποτελεσματικότητα.
Από την πρώτη, λοιπόν, κιόλας στιγμή προχωρήσαμε σε δύο εξαιρετικά θεμελιώδη νομοθετήματα: α) τον ν. 4369/2016, όπου προβλέψαμε όχι μόνο ένα νέο σύστημα επιλογής προϊσταμένων, αλλά και ένα σύστημα για την αξιοκρατική στελέχωση των θέσεων επιπέδου Διοικητικού και Τομεακού Γραμματέα, καθώς και τη στελέχωση των διοικήσεων των ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, μέσα από το Μητρώο Επιτελικών Στελεχών, β) τον ν. 4440/2016, με τον οποίο θεσπίζεται ένα Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας, με στόχο την ορθολογική κατανομή του προσωπικού.
Δεύτερο βήμα αποτέλεσε η υιοθέτηση μιας συνολικής μεταρρυθμιστικής στρατηγικής, με στόχο μέχρι το 2020 η Δημόσια Διοίκηση να καταστεί σύγχρονη και να αναβαθμισθεί ουσιαστικά, με αποτελέσματα άμεσα αντιληπτά από τους αποδέκτες των κρατικών υπηρεσιών: τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Στην «Εθνική Στρατηγική για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση 2017-2019», μετά και από τη συντονισμένη προσπάθεια όλων των συναρμοδίων Υπουργείων, καταγράφονται μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, η ανίχνευση των υφιστάμενων παθογενειών, αλλά και η ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδιασμού για την αντιμετώπισή τους σε οκτώ συνολικά άξονες, με γενικούς και ειδικούς στόχους, δράσεις και ορόσημα.
Ειδικότερα, στον στρατηγικό μας σχεδιασμό περιλαμβάνονται πολιτικές και δράσεις για την ενίσχυση του συντονισμού των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης, για τον εκσυγχρονισμό των δομών και την χαρτογράφηση και απλοποίηση διαδικασιών («Μητρώο Διαδικασιών»), για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, για τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, για την εφαρμογή των αρχών της Καλής Νομοθέτησης, για τη διαφάνεια και την ανοιχτή διακυβέρνηση, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση αλλά και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Τρίτο βήμα ήταν ότι δεν μείναμε μόνο στα λόγια ή στα χαρτιά. Ξεκινήσαμε άμεσα να υλοποιούμε σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, όσα έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Ξεκινήσαμε πρώτα από εμάς τους ίδιους, προκηρύσσοντας τις θέσεις Διοικητικών, Τομεακών και Ειδικών Τομεακών Γραμματέων, προκειμένου να στελεχωθούν μέσα από μια ανοικτή και αξιοκρατική διαδικασία. Σήμερα, προχωρούμε δυναμικά στην ολοκλήρωση της επιλογής στελεχών σε θέσεις ευθύνης, ύστερα από μια δεκαετία αδράνειας. Επιπλέον, μέσα σε ελάχιστο χρόνο για τα ελληνικά δεδομένα, καταρτίστηκαν περιγράμματα θέσης για τα Υπουργεία, ενώ σταδιακά προχωρούμε στους υπόλοιπους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης.
Επιπλέον, εστιάζουμε στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του προσωπικού, ιδίως των ψηφιακών δεξιοτήτων, μέσα από στοχευμένα προγράμματα και δράσεις. Ταυτόχρονα, αναπτύσσουμε, όλα τα απαραίτητα εργαλεία που δεν υλοποιήθηκαν εδώ και δεκαετίες, όπως είναι το νέο Σύστημα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού Ανθρώπινου Δυναμικού (HRMS), η ηλεκτρονική στοχοθεσία και η νέα πλατφόρμα για την ηλεκτρονική αξιολόγηση, που πρόκειται να εφαρμοστούν προσεχώς ούτως ώστε η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού να περάσει στην ψηφιακή εποχή. Και, φυσικά, η ψηφιοποίηση δεν αφορά μόνο τις εσωτερικές διαδικασίες, αλλά και τις εξωτερικές, κάτι που φιλοδοξούμε να επιτύχουμε μέσα από την ηλεκτρονική και αυτόματη αναζήτηση εγγράφων, την απλοποίηση διαδικασιών και την αναβάθμιση των ΚΕΠ.
Καταληκτικά, μειώνουμε το κόστος της κρατικής λειτουργίας μέσα από την αναβάθμιση και όχι την κατάργηση των υπηρεσιών, αξιοποιώντας όλες τις σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές, την εμπειρία και την αξιομνημόνευτη προσπάθεια των υπαλλήλων του Υπουργείου, σε συνδυασμό με την πολύτιμη τεχνογνωσία τόσο της Expertise France, όσο και του ΟΟΣΑ, που παρέχουν σημαντική υποστήριξη.
Αυτά αποτελούν μια μόνο γεύση από το έργο του Υπουργείου μας την τελευταία τριετία. Ένα έργο, το οποίο δεν έχει απλά στόχο να κλείσει τα προαπαιτούμενα ενός Μνημονίου, αλλά τα προαπαιτούμενα μιας ολόκληρης τριακονταετίας, που δεν φρόντισαν ποτέ να κλείσουν όσοι επιθυμούσαν ένα κράτος αδύναμο, γραφειοκρατικό, έρμαιο στην εξυπηρέτηση μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων. Καταληκτικά, ένα έργο με το οποίο αποστομώνουμε τους θιασιώτες των νεοφιλελεύθερων οραμάτων μιας άναρχης κυριαρχίας των ιδιωτικοοικονομικών συμφερόντων, ότι η επένδυση στα δημόσια αγαθά και τους ανθρώπους που τα διασφαλίζουν, είναι μια επένδυση που αξίζει και δημιουργεί τα πιο ισχυρά θεμέλια για την εδραίωση της αναπτυξιακής μας τροχιάς.
