Το περιστατικό αληθινό, ως την τελευταία λεπτομέρεια: νεαρή γυναίκα, σε στάση ακριβοθώρητου και αργοκίνητου λεωφορείου, συνομιλεί, πασιχαρής, μέσω κινητού τηλεφώνου, με τη μητέρα της. Αίτιον της –μάλλον πρόσκαιρης- ευδαιμονίας της, η αύξηση του –πενιχρού- μισθού της, κατά 100 ολόκληρα ευρώ, μεικτά βεβαίως. Το μηνιαίο εισόδημα της νεαράς θα ανυψωθεί από τα 600 τόσα στα 700 τόσα ευρώ, ποσό μυθώδες για άλλους της γενιάς της ή, το χειρότερο, και για τους κατά πολύ μεγαλύτερους, την ίδια τη μάνα της ίσως.
Αλλά το ενδιαφέρον της μικρής, πεζής ιστορίας δεν εξαντλείται εδώ. Το σημείο – κλειδί έγκειται στον τρόπο που ανακοινώθηκε στη νεαρά η αύξηση: κυριολεκτικά, εν κρυπτώ και παραβύστω. Με ένα προσωπικό e-mail, με τη σαφέστατη υπόδειξη – διαταγή να σβηστεί άμα τη αναγνώσει, οι άμεσοι προϊστάμενοί της τής ανακοίνωναν πως είναι η «μοναδική» εργαζόμενη που έτυχε τούτου του προνομίου τα τελευταία δυο χρόνια και πως έπρεπε να το κρατήσει μυστικό επτασφράγιστο ακόμα και από τα πλέον προσφιλή της πρόσωπα.
Το ύφος της νεαράς πρόδιδε την ολοκληρωτική νίκη την οποία κατήγαγαν τ’ αφεντικά επί της συνείδησης του προλετάριου – εργάτη. Η συγκεκριμένη, εργάτρια με λευκό κολάρο, από εκείνες που μάλλον διαθέτουν ακόμα και μεταπτυχιακούς τίτλους, φαινόταν να ενστερνίζεται, δίχως πολλές πολλές ενστάσεις, το νεοφιλελεύθερο μεταβιομηχανικό μοντέλο που στοχεύει στην οικονομική μεγέθυνση χωρίς θέσεις εργασίας. Το μύθευμα πως εάν βρεθείς στους «εντός», θα μείνεις εκεί δια παντός, κάνει τη βρόμικη δουλειά της αλλοτρίωσης, ώστε ελάχιστοι των «πετυχημένων» εργατών να διανοούνται, όταν το σύστημα τους κολακεύει, τη βροντώδη έκπτωση. Η αφοσίωση του προλεταριάτου στη μεταδημοκρατία εξασφαλίζεται όχι πλέον με «Sozialstaat», βλέπε Βίσμαρκ, αλλά με απροκάλυπτες τακτικές διάσπασης του σώματος των εργαζομένων σε «αξιόμισθους» και «απορρίμματα».
Ο, σοσιαλδημοκρατικού τύπου, περιβόητος καπιταλισμός της ευημερίας αποδείχτηκε εξαιρετικά ευάλωτος στις επιταγές του κεφαλαίου. Οικοδομήθηκε, έτσι κι αλλιώς, αρχικά υπό το φόβο της όντως σοσιαλιστικής ριζοσπαστικοποίησης των εργατών και, κατόπιν, υπό του φόβο του «πατερούλη». Αν ο μοντερνισμός των ημερών ακουμπά στο ναζιστικό αρχετυπικό των ανθρώπων και των λαών που περισσεύουν, τούτο είναι, απλώς, το επόμενο στάδιο του με ανθρώπινο πρόσωπο λεγόμενου καπιταλισμού.
Στην Ελλάδα, η επιβαλλόμενη αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων ενσωματώθηκε στις συνειδήσεις. Ουδείς πλέον αντιδρά σε αυτονόητα που, όχι στο πολύ μακρινό παρελθόν, θα αποτελούσαν αιτία πολέμου. Στη Γαλλία, απεναντίας, η αντιδραστική αντεπίθεση του σοσιαλδημοκράτη Ολάντ εξέγειρε σφοδρές αντιδράσεις. Σε μια Ευρώπη, όμως, που κατευθύνεται προς την εκμηδένιση της πλήρους απασχόλησης και της ενίσχυσης της κυριαρχίας των εργοδοτών –«επενδυτών», εξευτελίζοντας τις ιδέες περί ταξικής συναίνεσης, τα περιθώρια να πετύχουν οι αντιδρώντες παραείναι στενά. Η δε διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου μετατρέπει το «εξαθλιωμένο προλεταριάτο» τύπου Κάουτσκι, με όλα τα συμπαρομαρτούντα, σε μάζα, ευεπίφορη στην αστική δημαγωγία.
Έτσι, όσο οι έχοντες ακόμα μισθό θα νιώθουν οι εκλεκτοί του συστήματος, με το προνόμιο της εργασίας να αποτελεί μορφή θεοδικίας, ο Ευρωπαίος άνθρωπος θα καταβυθίζεται στην ταξική ασυνειδησία και συνεπώς θα προσυπογράφει τη διολίσθησή του προς την ανέχεια. Τα ήδη κοντά ποδάρια της ευτυχίας της αλλοτριωμένης εργάτριας θα κονταίνουν διαρκώς.
H ευρωπαϊκή, και όχι μόνον, αριστερά, όπου μπορεί, όπως μπορεί, οφείλει απαντήσεις.
