«Το πρώτο συνέδριο του ΣΚΑΕ έχει ως θέμα την ανθρωπολογία στο δημόσιο πεδίο. Συγκεράζοντας τον επαγγελματικό με τον επιστημονικό χαρακτήρα του συλλόγου, το συνέδριο έχει σκοπό να αναδείξει πεδία έμπρακτης συμβολής της ανθρωπολογίας στην έρευνα και το πανεπιστήμιο αλλά και γενικότερα στη δημόσια σφαίρα.

Η θεματική του συνεδρίου μάς προσ(κ)αλεί να συζητήσουμε και να προβληματιστούμε γύρω από τους τρόπους με τους οποίους η ανθρωπολογία μπορεί να συνεισφέρει στη διερεύνηση, την κριτική κατανόηση και την παρέμβαση σε μια σειρά από κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα όπως η εκπαίδευση, η έρευνα, η τέχνη, οι διακρίσεις, ο διαπολιτισμικός διάλογος και οι κοινωνικές ανισότητες. Πώς η θεωρητική σκευή της ανθρωπολογίας, οι μέθοδοι και οι τρόποι παραγωγής ανθρωπολογικής γνώσης εμπλουτίζουν την κατανόηση καίριων κοινωνικών ζητημάτων αλλά και μορφές παρέμβασης; Ποιες προκλήσεις και ποια διλήμματα έχουν αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζουν σήμερα ανθρωπολόγοι στο πεδίο – το πεδίο της έρευνας, της διδασκαλίας, της έμπρακτης συμμετοχής και της εφαρμοσμένης ανθρωπολογίας;» τονίζει το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΚΑΕ σε ανακοίνωση του.

Και συνεχίζει: «Φέρνοντας σε συνομιλία ανθρωπολόγους που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς χώρους και θέσεις αλλά και εκπροσώπους φορέων στους οποίους απασχολούνται ανθρωπολόγοι, στο συνέδριο θα συζητήσουμε νέους τρόπους διεξαγωγής της κοινωνικής έρευνας αλλά και δημιουργικές συναντήσεις της ανθρωπολογίας με την εκπαίδευση, την τέχνη, τον κινηματογράφο και άλλα μέσα, καθώς και τις συνθήκες διεξαγωγής της διδασκαλίας της ανθρωπολογίας και της ανθρωπολογικής έρευνας στο παρελθόν και σήμερα».

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17 ΙΟΥΝΙΟΥ 2022

17:00-17:30   Εγγραφή συνέδρων
17:30-18:15   Εναρκτήρια ομιλία | Κατερίνα Ροζάκου, Πρόεδρος του ΔΣ του ΣΚΑΕ

18:15-19:45   Στρογγυλό τραπέζι I:
Ανθρωπολογία και εκπαίδευση: Προβληματισμοί, προκλήσεις, προτάσεις
Ξεκινώντας από την πεποίθηση ότι, παρά τη συρρίκνωση και τον αποκλεισμό των κοινωνικών επιστημών από τα προγράμματα σπουδών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η ανάγκη ενίσχυσης αυτών είναι μεγαλύτερη από ποτέ, στο τραπέζι αυτό θα συζητήσουμε τους τρόπους εμπλοκής της ανθρωπολογίας στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση. Ποιο είναι το πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο εντός του οποίου συντελούνται οι αλλαγές που βιώνουμε τελευταία στον χώρο της εκπαίδευσης στο ελληνικό και σε διεθνές/ευρωπαϊκό επίπεδο; Ποια είναι διαχρονικά τα χαρακτηριστικά του ελληνικού σχολείου και του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και με ποιους τρόπους η ανθρωπολογία και οι θεωρητικές προσεγγίσεις της για τον πολιτισμό, το έθνος και τις εθνότητες, το φύλο, τη σεξουαλικότητα και την αναπηρία μπορούν να συμβάλλουν και να εμπλουτίσουν τις συζητήσεις για την εκπαίδευση από τη σκοπιά της κριτικής παιδαγωγικής; Με τη συμμετοχή συναδέλφων και συναδελφισσών που εργάζονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης, θα μοιραστούμε εμπειρίες και θα συζητήσουμε πώς η ανθρωπολογική γνώση και τα αναλυτικά της εργαλεία μπορούν να αξιοποιηθούν στην παιδαγωγική διαδικασία, στον σχεδιασμό εκπαιδευτικού υλικού και στην ανάπτυξη νέων προγραμμάτων σπουδών, αλλά και στην κατάρτιση για τις/τους ίδιες/ίδιους τις/τους εκπαιδευτικούς υπό το πρίσμα των σημερινών κοινωνικών συνθηκών.

Η θεματική του τραπεζιού εκκινεί από τη σχετική ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος του ΣΚΑΕ η οποία έχει ως στόχο να ανοίξει έναν κριτικό διάλογο για τα παραπάνω ζητήματα, να σκεφτεί και να σχεδιάσει προτάσεις και παραδείγματα συμβολής της ανθρωπολογίας και των ανθρωπολόγων στον ευρύτερο χώρο της σχολικής εκπαίδευσης, αλλά και να αναζητήσει τρόπους πίεσης και συλλογικής διεκδίκησης προς τον σκοπό αυτό.

Συμμετέχοντες/ουσες

• Αθηνά Αθανασίου, Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
• Ελίνα Καπετανάκη, Εκπαιδευτικός κοινωνικών επιστημών, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια | Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
• Ανδρέας Νοταράς, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
• Μαριλού Πολυμεροπούλου, Εκπαιδευτικός, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια | Πανεπιστήμιο Οξφόρδης
• Γιώργος Τσιμουρής, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Κώστας Ψιλοπαναγιώτης: Μαθηματικός στο Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων Μαλακάσας, Κοινωνικός ανθρωπολόγος | Solidarity Now

Συντονισμός: Ράια Λιγνού και Λαμπρινή Στύλιου

19:45-21:15   Στρογγυλό τραπέζι II:
Τριανταπέντε χρόνια ανθρωπολογίας στην Ελλάδα
Η ανθρωπολογία μετρά τριανταπέντε χρόνια παρουσίας σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και οι απόφοιτοι/ες των σχετικών τμημάτων και τομέων είναι πλέον αρκετές χιλιάδες. Στο τραπέζι αυτό θα συζητήσουμε με διατελέσαντα μέλη πανεπιστημιακών τμημάτων στην Ελλάδα και ανθρωπολόγους οι οποίοι/ες ενεπλάκησαν ενεργά στην εισαγωγή και θεσμική καθιέρωση της ανθρωπολογίας, την πορεία αυτή, τα χαρακτηριστικά και τους τρόπους διεξαγωγής έρευνας και διδασκαλίας, καθώς και την ανάπτυξη της συναφούς εκδοτικής δραστηριότητας μέσα από τη συγγραφή και δημοσίευση αλλά και μετάφραση ανθρωπολογικών έργων. Ποιες προκλήσεις αντιμετώπισε η ανθρωπολογία, αφενός ως επιστήμη θεμελιωμένη στην αναστοχαστική κριτική του εθνοκεντρισμού, ιδιαίτερα σε μια εποχή κυριαρχίας του εθνικού αφηγήματος στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, και αφετέρου ως «ήπια» επιστήμη βασισμένη στη μεθοδολογική αρχή της συμμετοχικής παρατήρησης έναντι «σκληρών» ερευνητικών μεθόδων συλλογής δεδομένων; Πώς ανέπτυξε τη συνομιλία με άλλες επιστήμες; Σε ποιες κατευθύνσεις μπορεί να κινηθεί για να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη διεπιστημονικότητα που χαρακτηρίζει την εποχή μας, κρατώντας όμως διακριτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της; Ποια ήταν η υποδοχή της και ποιες σχέσεις διαμόρφωσε, έξω και πέρα από το πανεπιστήμιο, με τοπικές κοινωνίες και άλλους φορείς; Ποια μπορεί να είναι η συμβολή της ανθρωπολογίας στο δημόσιο πεδίο και ποιες νέες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει;

Συμμετέχοντες/ουσες

• Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Ομότιμη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Έφη Βουτυρά, Ομότιμη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ)
• Δήμητρα Γκέφου-Μαδιανού, Ομότιμη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
• Ελένη Παπαγαρουφάλη, Ομότιμη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
• Ευθύμιος Παπαταξιάρχης, Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Θεόδωρος Παραδέλλης, Επίκουρος Καθηγητής | Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Συντονισμός: Κατερίνα Ροζάκου και Λαμπρινή Στύλιου

Οι εργασίες της πρώτης ημέρας:

ΣΑΒΒΑΤΟ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2022

10:00-11:30   Στρογγυλό τραπέζι III:
Κριτική εφαρμοσμένη ανθρωπολογία
Στο τραπέζι αυτό θα συζητήσουμε κάποιες από τις δυνητικές πρακτικές εφαρμογές της ανθρωπολογίας σε διαφορετικούς τομείς. Με αφορμή την εμπειρία συναδέλφων και συναδελφισσών που απασχολούνται σε μη κυβερνητικούς φορείς, αλλά και μη ανθρωπολόγων εκπροσώπων οργανώσεων, θα θέσουμε ερωτήματα γύρω από τη μορφή και το περιεχόμενο της δουλειάς που κάνουν ή θα μπορούσαν να κάνουν οι ανθρωπολόγοι σε διεπιστημονικά και μη ακαδημαϊκά περιβάλλοντα εργασίας, αλλά και γύρω από τις προκλήσεις και τους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν. Πώς μπορούν να επιτευχθούν διεπιστημονικές συνέργειες στην έρευνα, στον σχεδιασμό προγραμμάτων παρέμβασης, στην εκπαίδευση των ίδιων των ανθρωπολόγων αλλά και των στελεχών κυβερνητικών και μη-κυβερνητικών οργανώσεων με σκοπό μια ουσιαστική συνεργασία; Πώς θα μπορούσαμε από την πλευρά μας να κάνουμε τον ανθρωπολογικό λόγο πιο προσιτό; Πώς θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στον συχνά “επείγοντα” χρόνο των ζητημάτων που χρειάζονται άμεση λύση στο πεδίο; Πώς μπορούν, εν τέλει, σήμερα οι ανθρωπολόγοι μέσα από την εκπαίδευση και την εργασία τους να συμβάλλουν στην προαγωγή της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας, του σεβασμού της ετερότητας και της διαπολιτισμικής επικοινωνίας αλλά και να παρέμβουν σε κρίσιμα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα ασκώντας μια εφαρμοσμένη ανθρωπολογία που να είναι και κριτική;

Συμμετέχοντες/ουσες

• Ελευθερία Αλεξανδρή, Υποψήφια Διδακτόρισσα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου, εργαζόμενη σε ΜΚΟ υποστήριξης προσφύγων | Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Ιφιγένεια Αναστασιάδη, Κοινωνική Ανθρωπολόγος
• Νίκος Γκιωνάκης MSc, Ψυχολόγος, επιστ. υπεύθυνος Κέντρου Ημέρας | Βαβέλ (μονάδα ψυχικής υγείας για μετανάστες)
• Ήβη Δασκαλάκη, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Σύμβουλος σε θέματα Ρομά, Τομέας Προγραμμάτων και Κοινωνικής Πολιτικής για Παιδιά Ρομά | Γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα
• Ελένη Κάκαλου, Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Γ’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ “ΣΩΤΗΡΙΑ” & ΠΜΣ ”Global Health and Disaster Medicine, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Εκπρόσωπος στην Διεθνή ΓΣ των Γιατρών Χωρίς Σύνορα | Γιατροί Χωρίς Σύνορα
• Κώστας Μάντζος, Κοινωνικός Ανθρωπολόγος | Υπεύθυνος Έρευνας και Εκπαίδευσης ΚΕΘΕΑ ΗΠΕΙΡΟΣ/Ερευνητής Daissy/ΕΑΠ
• Ναντίνα Χριστοπούλου, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Συνιδρύτρια Μέλισσας | Μέλισσα – Δίκτυο Μεταναστριών στην Ελλάδα (Melissa – Network of Migrant Women in Greece)

Συντονισμός: Αίγλη Χατζούλη και Κατερίνα Ροζάκου

11:45-13:15   Στρογγυλό τραπέζι IV:
Τρόποι και έργα της ανθρωπολογίας
Οι ανθρωπολόγοι, όπως και άλλες/οι κοινωνικές/οι επιστήμονες, βρίσκονται ολοένα και περισσότερο εμπλεκόμενες/οι σε ένα ευρύ φάσμα «μέσων» και «τρόπων» με τους οποίους πραγματοποιούν τόσο την «επιτόπια» έρευνα, όσο και την ανάλυση αλλά και την παρουσίαση της δουλειάς τους. Το τραπέζι αυτό έχει σκοπό να φέρει σε συνομιλία ανθρωπολόγους οι οποίες/οι έχουν αναπτύξει σχετική δράση και εμπειρία. Ο μέχρι τώρα κυρίαρχος όρος «οπτική ανθρωπολογία», αν και εκφράζει την κυριαρχία του οπτικού μέσου, φαίνεται να μην καλύπτει τα νέα πολυμεσικά και πολυτροπικά περιβάλλοντα τα οποία καλούμαστε να μελετήσουμε και στα οποία καλούμαστε να εργαστούμε, αλλά και να ζήσουμε. Ο όρος «πολυτροπική ανθρωπολογία» επιχειρεί να περιγράψει όχι μόνο την ανθρωπολογία που πραγματοποιείται διαμέσου διαφορετικών και πολλαπλών μέσων, αλλά και μορφές δημόσιας ή και συνεργατικής ανθρωπολογίας που πραγματοποιούνται χρησιμοποιώντας διασυνδεδεμένες ψηφιακές πλατφόρμες.

Συμμετέχοντες/ουσες

• Κωνσταντίνος Αϊβαλιώτης, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου Αθήνας-Ethnofest
• Χρήστος Βαρβαντάκης, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Goldsmiths, Co-editor of Εntanglements: experiments in multimodal ethnography
• Ελεάνα Γιαλούρη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Πηνελόπη Παπαηλία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Παναγιώτης Πανόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Γιώργος Σαμαντάς, Kοινωνικός Aνθρωπολόγος, Sound Designer | TWIXTlab

Συντονισμός: Παυσανίας Καραθανάσης και Γιάννης Κυριακάκης

13:15-14:45   Διάλειμμα

14:00- 16:00   Παράλληλες δράσεις
Συμμετέχουν

• Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Α.Π.Θ. (Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης)
• Εργαστήριο Εθνογραφίας, Εργαστήριο Ιστορίας, Εργαστήριο Μελετών Συγγένειας & Οικογένειας, Παρατηρητήριο Προσφυγικής και Μεταναστευτικής Κρίσης στο Αιγαίο (Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου)
• Εργαστήριο Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
• Εργαστήριο «Οπτική Ανθρωπολογία. Εικόνα, Μουσική, Κείμενο» (Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών – Φ.Κ.Σ., Πανεπιστήμιο Κρήτης)
• Εργαστήριο Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου (Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας)
• Εργαστήριο Ανθρωπολογικής Έρευνας (Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών)
• «Δοκιμές» – Πολυτροπικές Αναζητήσεις στην Ανθρωπολογική Έρευνα (Φοιτητές/τριες Τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πάντειον Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών)
• «Σε τό τον τόπο οτ’ έχουνε κουδούνι να (λ​)​αλίση»: ηχοτοπία από το Φιλώτι της Νάξου (CD, Rekem 17) (Παναγιώτης Πανόπουλος, Γιώργος Σαμαντάς)
• Εργαστήριο «πες το αλλιώς», Αλεξάνδρα Σιώτου και Αλέξανδρος Παπαγεωργίου («Anthrobombing: αφηγηματικοί πειραματισμοί για τον σχεδιασμό μιας πλατφόρμας δημόσιας ανθρωπολογίας», Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)

Στο πλαίσιο της συζήτησης γύρω από τη δημόσια ανθρωπολογία και την πολυμεσικότητα, σας προσκαλούμε σε ένα παιχνίδι πειραματισμού με εναλλακτικές μορφές «ανθρωπολογικής» έκφρασης. Αντλώντας έμπνευση από τον θεατρικό αυτοσχεδιασμό, θα επιχειρήσουμε να αφηγηθούμε ανθρωπολογικούς στοχασμούς και οικείες θεωρητικές προσεγγίσεις με ασυνήθιστες – για τ@ς περισσότερ@ς ανθρωπολόγους – τεχνικές, δίνοντας χώρο στη συνεργατικότητα, στη σωματική επιτέλεση και στη φαντασία. Καλoύμαστε, έτσι, να αναστοχαστούμε πάνω στους τρόπους με τους οποίους απευθυνόμαστε σε- και συνομιλούμε με πολλαπλά κοινά. Η δράση αυτή ακολουθεί το πνεύμα του ερευνητικού εγχειρήματος «anthrobombing: αφηγηματικοί πειραματισμοί για τον σχεδιασμό μιας πλατφόρμας δημόσιας ανθρωπολογίας», το οποίο διερευνά τους όρους διάχυσης της ανθρωπολογικής γνώσης εκτός ακαδημαϊκού χώρου και τις δυνατότητες συμμετοχής της ανθρωπολογίας στον δημόσιο διάλογο. (διάρκεια: 75 λεπτά (14:00-15:45) | όριο συμμετοχών: 16 άτομα | δήλωση συμμετοχών στη γραμματεία του συνεδρίου)

14:00-16:00   Συναντήσεις Ομάδων Ειδικού Ενδιαφέροντος

• Δοκίμων μελών (14:00-15:00, αίθουσα 215)
• Επισφάλειας (15:00-16:00, αίθουσα 215)
• Ανθρωπολογίας του χορού (14:00-15:00, αίθουσα D1)
• Εκπαίδευσης (15:00-16:00, αίθουσα D1)
• Οικονομικής Ανθρωπολογίας (κήπος)

16:00-17:30   Στρογγυλό τραπέζι V:
Σπουδάζοντας ανθρωπολογία. Εμπειρίες, σκέψεις και συμφραζόμενα
Το τραπέζι αυτό επικεντρώνεται στα ποικίλα βιώματα και εμπειρίες φοιτητών και φοιτητριών Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Η πανδημία του Covid-19 άλλαξε ριζικά τον τρόπο και τον τόπο διδασκαλίας φέρνοντας στην επιφάνεια αρκετές από τις παθογένειες των προγραμμάτων σπουδών μας. Ενδεικτικά μερικά από το ερωτήματα που θέτουμε είναι τα εξής: Ποια προβλήματα εντοπίζουμε στα προγράμματα σπουδών των τμημάτων ανθρωπολογίας; Τι επιζητούμε από τα μαθήματα μεθοδολογίας; Είναι δυνατή η κατανόηση της μεθοδολογίας της κοινωνικής ανθρωπολογίας μέσω θεωρίας ή χρειάζεται (και) η πρακτική εφαρμογή της; Πώς η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει επηρεάσει τη διδακτική διαδικασία και τις εξετάσεις; Τι μάθαμε από την εμπειρία των ηλεκτρονικών μαθημάτων και τι θέλουμε να “κρατήσουμε” από αυτά; Πώς αντιμετωπίζουμε ερωτήσεις σχετικά με τις σπουδές μας και κυρίως τα επίμαχα “Τι σπουδάζεις; Κι από εκεί τώρα τι θα βγεις;”; Τέλος, θα θέλαμε να κλείσουμε με μια αποτίμηση των σπουδών μας, συζητώντας για το “πολιτισμικό σοκ” κατά την διάρκεια των σπουδών μας, τις ανατροπές στα δεδομένα, και, φυσικά, όσα μας έκαναν να αγαπήσουμε την ανθρωπολογία.

Συμμετέχοντες/ουσες

• Ρήγας Καραμπάσης, Προπτυχιακός φοιτητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
• Μαρία Λαγού, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Αντώνης Πετράς, Προπτυχιακός φοιτητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Συντονισμός: Παναγιώτης Αντωνόπουλος, Δήμητρα Μοροσού, Ελένη Μπινάκη, Δανάη Μυρτζανή

17:45-19:15   Στρογγυλό τραπέζι VI:
Ηθική και δεοντολογία της ανθρωπολογικής έρευνας
Τα ζητήματα της ηθικής και της δεοντολογίας είναι κομβικής σημασίας στην έρευνα γενικότερα αλλά και, ειδικότερα, στην ανθρωπολογική έρευνα λόγω του χαρακτήρα της ως βιωματικής διαδικασίας με κατεξοχήν μεθοδολογικό εργαλείο την συμμετοχική παρατήρηση. Επιπλέον, η χρηματοδοτούμενη και συχνά ευρωπαϊκή, διεθνής και διεπιστημονική έρευνα, μέσα από τις θεσμικές διαδικασίες που την καθορίζουν, συμβάλλει προγραμματικά και καθοριστικά στη διαμόρφωση της ηθικής της έρευνας και στους σχετικούς κώδικες δεοντολογίας. Στόχος του τραπεζιού είναι, καταρχάς, να αναδείξει την ιστορική εξέλιξη σχετικών κωδίκων, τις βιοϊατρικές τους καταβολές, αλλά και να χαρτογραφήσει το τοπίο σχετικά με τους υφιστάμενους κώδικες και τις διαδικασίες γραφειοκρατικοποίησης της ηθικής και δεοντολογίας στη σημερινή Ελλάδα. Εν συνεχεία, υιοθετώντας μια κριτική προσέγγιση, θα διερευνήσουμε ζητήματα που αφορούν ενδεχόμενα κενά ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη αλλά και ειδικές παραμέτρους όπως το φύλο και τους τρόπους με τους οποίους εισάγεται στη συζήτηση. Μέσα από εμπειρίες επιτόπιας έρευνας, στο τραπέζι θα παρουσιαστούν, ακόμη, ζητήματα ηθικής και δεοντολογίας που ανακύπτουν κατά τη διεξαγωγή ανθρωπολογικής έρευνας πεδίου. Τέλος, αντικείμενο συζήτησης θα αποτελέσει και η προοπτική διαμόρφωσης ενός κώδικα δεοντολογίας από τον Σύλλογο Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας (ΣΚΑΕ).

Μερικά από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν είναι τα εξής: Από πού απορρέει η ανάγκη για έναν κώδικας δεοντολογίας της ανθρωπολογικής έρευνας και ποιος είναι ο ρόλος που μπορεί να έχει; Ποια είναι τα κανονιστικά μοντέλα που υιοθετούν οι σχετικές Επιτροπές Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας; Σε ποιον βαθμό η υφιστάμενη κατάσταση αφήνει χώρο για τις ποιοτικές ιδιαιτερότητες της ανθρωπολογικής έρευνας; Πώς παράγεται η γνώση σε αυτές τις συνθήκες; Πώς διαμορφώνεται η πρακτική της έρευνας, ποιος είναι ο τρόπος λειτουργίας, ποιες σχέσεις και τι ερευνητικό έργο που παράγεται στο πλαίσιο προγραμμάτων;

Συμμετέχοντες/ουσες

• Φάλια Βαρελάκη, Υποψήφια Διδακτόρισσα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Βενετία Καντσά, Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας | Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Γιάννης Κυριακάκης, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Μέλος ΣΕΠ (Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού) | Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ)
• Γιάννης Μάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πρόεδρος της ΕΗΔΕ (Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας | Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
• Ειρήνη Παπαδάκη, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Διδάσκουσα με το «Πρόγραμμα για την Απόκτηση Διδακτικής Εμπειρίας σε Νέους/ες Κατόχους Διδακτορικού» | Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Μιχάλης Πέτρου, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Ερευνητής Β΄ Βαθμίδας | Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών

Συντονισμός: Σάββας Τριανταφυλλίδης και Αίγλη Χατζούλη