Έχοντας επισκεφθεί την Τουρκία είκοσι μία φορές με πολιτικές αποστολές, δικαιούμαι να προβώ σε επισημάνσεις για τις πρόσφατες εκλογές, τις οποίες κέρδισε ξανά ο άκρως αυταρχικός, μετά την αμφιλεγόμενη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ηγέτης του συντηρητικού ΑΚΡ. Διαψεύστηκαν και οι δημοσκοπήσεις, ενώ έξωθεν παρεμβάσεις στην προεκλογική διαδικασία φαίνεται πως λειτούργησαν υπέρ του αποκαλούμενου και «σουλτάνου».
Παρά τα οξύτατα οικονομικά προβλήματα των τελευταίων χρόνων, η αίγλη του Ερντογάν μέσα στην κοινωνία δεν μειώθηκε, δεδομένου ότι μετά το 2002, υπήρξε πολύχρονη οικονομική άνθιση, κυρίως στις περιοχές της Ανατολίας. Οικονομική άνθιση που εξασφάλισε ισχυρή θέση στην ομάδα G20 για την Τουρκία, με πιθανή και μετεκλογική κίνηση ένταξης στην ομάδα BRICS, με εταίρους τις Ρωσία, Κίνα, Βραζιλία, Ινδία και Νότια Αφρική.
Η σταθερή από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας πριν από εκατό χρόνια σχέση με την Ρωσία, κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ, λειτούργησε τούτη την φορά υπέρ του Ερντογάν και της πολιτικής του στο Ουκρανικό, πολύ περισσότερο που ο τούρκος πρόεδρος έδρεψε και διπλωματικές δάφνες, διαμεσολαβώντας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, ιδιαίτερα στο μέγα θέμα της εξαγωγής σιτηρών. Θα πρόσθετα ότι τα εκλογικά δεδομένα, που αναδεικνύουν βαθύ πολιτισμικό διχασμό της τουρκικής κοινωνίας, εγγυώνται διατήρηση του κοσμικού χαρακτήρα της Τουρκικής Δημοκρατίας.
Αξίζει να θυμηθούμε ότι ορισμένοι στην Ελλάδα και πολλοί στη Δύση, θεωρούσαν μέχρι το 2002 τον στρατό εγγυητή της σταθερότητας στην Τουρκία, έναντι του ισλαμικού φαντάσματος, ανίκανοι να αντιληφθούν ότι το πολιτικό Ισλάμ θα μπορούσε να είναι και δημοκρατικό, όπως οι Χριστιανοδημοκράτες στην Ευρώπη. Αυτός είναι ο λόγος που σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η μεγάλη εκλογική νίκη του ΑΚΡ το 2002 δεν έτυχε της απαιτούμενης υποδοχής, ενώ επρόκειτο για ένα είδος δημοκρατικής μεταπολίτευσης, όπως είχε τότε δηλώσει ο Συνασπισμός.
Επιπλέον, η αύξηση της ισλαμοφοβίας στις κοινωνίες της Δύσης δυσκόλεψε και την πορεία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, παρά τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στη γείτονα και τα ανοίγματα Ερντογάν στο Κουρδικό. Θα πρόσθετα και στο Κυπριακό, δεδομένου ότι ο Ερντογάν αποδέχτηκε λύση ομοσπονδίας στηρίζοντας το σχέδιο Ανάν, το οποίο απέρριψαν στην Κύπρο τόσο ο Τάσος Παπαδόπουλος όσο και ο Ραούφ Ντενκτάς. Κάποιες αλήθειες πρέπει να λέγονται και στην χώρα μας, αν θέλουμε επανεκκίνηση των διακοινοτικών συνομιλιών για το Κυπριακό στο πλαίσιο του ΟΗΕ και διάλογο για τα προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με ορίζοντα τη Χάγη.
*Ο Πάνος Τριγάζης διετέλεσε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής της Ελλάδας –ΕΣΕΠ, από το 2005 έως 2019
