Μιλούν οι:

• Σοφία Βιδάλη

• Δημήτρης Κατσαρής

• Μαρία Μαραγκώνη

• Μαρία Πίνιου Καλλή

Στην Ελλάδα δεν γίνονται πια βασανιστήρια. Αυτή είναι τουλάχιστον η οφθαλμαπάτη που δημιουργούν ο αστικός Τύπος και τα δελτία των 8. Τι και αν σχεδόν καθημερινά «λαθρομετανάστες», «πρεζάκια», «εγκληματίες», «ταραχοποιοί» πέφτουν θύματα της αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας στα κρατητήρια και τις φυλακές. Την περασμένη Τρίτη, όμως, έγιναν παγκοσμίως γνωστά, μέσω δημοσιεύματος της Guardian, τα βασανιστήρια που υπέστησαν οι 15 συλληφθέντες του Αγίου Παντελεήμονα και οι 24 συλληφθέντες από την παράσταση αλληλεγγύης στην Ευελπίδων, την επόμενη μέρα [Εποχή, 7/10/2012]. Και η μαγική εικόνα κατέρρευσε. Τα κανάλια δεν μπορούσαν πλέον να αγνοούν την είδηση και υποχρεώθηκαν να «ενημερώσουν» την κοινή γνώμη για τις καταγγελίες των συλληφθέντων.

«Δεν μπο­ρεί να λέ­γε­ται ό­τι η χώ­ρα ε­κτί­θε­ται δη­μο­σίως ό­ταν έ­χου­με δια­δη­λώ­σεις και να μη λέ­γε­ται ό­τι η χώ­ρα ε­κτί­θε­ται ό­πο­τε έ­χου­με κα­τα­γ­γε­λίες για βα­σα­νι­στή­ρια. Δεν εί­μα­στε Αμπού Γκράι­μπ», υ­πο­γρα­μ­μί­ζει η ε­γκλη­μα­το­λό­γος Σο­φία Βι­δά­λη. «Εδώ έ­χου­με να κά­νου­με με έ­να συ­στη­μι­κό πρό­βλη­μα, α­φού δεν πρό­κει­ται για με­μο­νω­μέ­νο πε­ρι­στα­τι­κό α­λ­λά για ε­πα­να­λα­μ­βα­νό­με­να πε­ρι­στα­τι­κά που η ιε­ρα­ρ­χία α­ρ­νεί­ται να α­να­γνω­ρί­σει και να α­ντι­με­τω­πί­σει, α­λ­λά α­ντί­θε­τα κα­τη­γο­ρεί τα θύ­μα­τα α­ντί για τους θύ­τες. Δεν πρό­κει­ται για κά­τι και­νού­ρ­γιο. Απλώς έ­κα­ναν το μοι­ραίο λά­θος. Με­τά τους με­τα­νά­στες, με­τά τους ποι­νι­κούς, έ­φτα­σαν σε κά­ποιους με πο­λι­τι­κές α­να­φο­ρές».

Το μοι­ραίο λά­θος

Όπως φαί­νε­ται, λοι­πόν, η α­στυ­νο­μία πλέ­ον ε­κτέ­θη­κε διε­θνώς. Βα­σά­νι­σε α­ν­θρώ­πους που έ­χουν φω­νή, που α­ντι­στέ­κο­νται και που θα έ­χουν στο πλάι τους συ­ντρό­φους να τους στη­ρί­ξουν. «Τους διώ­κουν για­τί εί­ναι οι μο­να­δι­κοί που α­ντι­στέ­κο­νται στον φα­σι­σμό», το­νί­ζει ο εκ των δι­κη­γό­ρων των συ­λ­λη­φθέ­ντων Δη­μή­τρης Κα­τσα­ρής. «Η α­στυ­νο­μία έ­χει δια­πο­τι­στεί πλέ­ον α­πό το να­ζι­σμό και αυ­το­νο­μεί­ται. Ήμουν πα­ρών στην Ευε­λ­πί­δων ό­ταν τα ΜΑΤ ε­πι­τέ­θη­καν στους α­λ­λη­λέ­γ­γυους και έ­τρε­χαν οι α­νώ­τε­ροί τους φω­νά­ζο­ντάς τους να γυ­ρί­σουν πί­σω».

«Για μέ­ρες κυ­κλο­φο­ρού­σαν οι φή­μες στο δια­δί­κτυο ό­τι εί­χαν γί­νει βα­σα­νι­στή­ρια στη ΓΑ­ΔΑ. Δεν ξέ­ρω για­τί τα ε­λ­λη­νι­κά ΜΜΕ δεν δη­μο­σίευ­σαν την εί­δη­ση, α­λ­λά μου κά­νει ε­ντύ­πω­ση ό­τι το έ­κα­ναν με­τά το δη­μο­σίευ­μα», μας ε­ξη­γεί η Μα­ρία Μα­ρα­γκώ­νη, α­ντα­πο­κρί­τρια της Guardian. «Η διε­θνής κοι­νό­τη­τα γνω­ρί­ζει τα βα­σα­νι­στή­ρια που έ­γι­ναν κα­τά τη διά­ρ­κεια της Χού­ντας και σο­κά­ρε­ται στο ά­κου­σμα της συ­νέ­χι­σής τους σή­με­ρα για­τί δεν ξέ­ρει ό­τι έ­χει κα­τα­λυ­θεί η νο­μι­μό­τη­τα στην Ελλά­δα, ού­τε για την ά­νο­δο της Χρυ­σής Αυ­γής και τη συ­νε­ρ­γα­σία της με ο­ρι­σμέ­να τμή­μα­τα της α­στυ­νο­μίας. Αυ­τή την έ­ρευ­να ε­μείς θα τη συ­νε­χί­σου­με», κα­τα­λή­γει.

Όσα ξέ­ρει ο κό­σμος ό­λος, δεν τα ξέ­ρει το υ­που­ρ­γείο

Ελά­χι­στοι εί­ναι ε­κεί­νοι που δεν κά­νουν λό­γο για βα­σα­νι­στή­ρια –α­κό­μη και με­τά τη δη­μο­σιο­ποίη­ση φω­το­γρα­φιώ­ν– και προ­σπα­θούν στο­χο­ποιώ­ντας τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ να α­πο­φύ­γουν να α­πα­ντή­σουν ε­πί της ου­σίας. Το υ­που­ρ­γείο Προ­στα­σίας του Πο­λί­τη σε ε­ρώ­τη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ «Για­τί ο κ. Δέ­ν­διας δεν έ­χει κά­νει ε­δώ και μία ε­βδο­μά­δα κα­μία ε­νέ­ρ­γεια, ε­νώ το θέ­μα έ­χει τε­θεί με ε­πί­ση­μο τρό­πο στο Ελλη­νι­κό Κοι­νο­βού­λιο; Για­τί δη­λώ­νει σή­με­ρα ό­τι δεν έ­χει γί­νει κα­μία κα­τα­γ­γε­λία στην Ελλη­νι­κή Αστυ­νο­μία; Η α­πρα­ξία του δεν εί­ναι ά­ρα­γε πρά­ξη συ­γκά­λυ­ψης των α­στυ­νο­μι­κών αυ­θαι­ρε­σιώ­ν;», α­πα­ντά: «Δεν κα­τα­νοού­με τον λό­γο για τον ο­ποίο στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν πε­ρι­μέ­νουν τη διε­ρεύ­νη­ση α­πό την πλευ­ρά της Δι­καιο­σύ­νης, την ο­ποία το υ­που­ρ­γείο Δη­μό­σιας Τά­ξης και Προ­στα­σίας του Πο­λί­τη α­να­μέ­νει, ό­πως και τα α­πο­τε­λέ­σμα­τα της ια­τρο­δι­κα­στι­κής ε­ξέ­τα­σης, ώ­στε να πρά­ξει α­νά­λο­γα εάν χρεια­στεί. Ο τε­λευ­ταίος που δι­καιού­ται να μι­λά για "συ­γκά­λυ­ψη", εί­ναι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, έ­να κό­μ­μα, το ο­ποίο α­ντέ­δρα­σε και ε­ξα­κο­λου­θεί να α­ντι­δρά με πο­λύ έ­ντο­νο τρό­πο στην α­πο­κά­λυ­ψη των ο­νο­μά­των των κου­κου­λο­φό­ρων».

Τα βα­σα­νι­στή­ρια εί­ναι ι­διώ­νυ­μο α­δί­κη­μα

Όμως η α­ξιο­πι­στία του υ­που­ρ­γείου έ­χει χα­θεί πλή­ρως και οι α­μ­φι­βο­λίες για το αν βα­σα­νί­στη­καν ή ό­χι οι συ­λ­λη­φθέ­ντες έ­χουν κα­τα­ρ­ρι­φθεί. «Μά­ρ­τυ­ρας δεν υ­πή­ρ­ξα, ού­τε έ­χω ε­ξε­τά­σει κά­ποιο α­πό τα θύ­μα­τα. Αυ­τά που έ­χω δει και έ­χω δια­βά­σει με ο­δη­γούν σε κά­ποια συ­μπε­ρά­σμα­τα. Επει­δή, ό­μως, ει­κο­σι­πέ­ντε χρό­νια α­σχο­λού­μαι με μα­ρ­τυ­ρίες για βα­σα­νι­στή­ρια διε­θνώς, οι μα­ρ­τυ­ρίες που διά­βα­σα φυ­σι­κά και συ­νι­στούν βα­σα­νι­στή­ρια και φυ­σι­κά α­πα­γο­ρεύο­νται», το­νί­ζει η Μα­ρία Πί­νιου Κα­λ­λή α­πό το Κέ­ντρο Απο­κα­τά­στα­σης Θυ­μά­των Βα­σα­νι­στη­ρίων. «Ο νό­μος Μα­γκά­κη 1500, χα­ρα­κτή­ρι­σε τα βα­σα­νι­στή­ρια ως ι­διώ­νυ­μο α­δί­κη­μα, που α­πα­γο­ρεύε­ται ό­χι μό­νο στους χώ­ρους κρά­τη­σης, α­νά­κρι­σης ή σύ­λ­λη­ψης, α­λ­λά ο­που­δή­πο­τε γί­νο­νται α­πό ά­το­μο που α­σκεί πο­λι­τι­κή ε­ξου­σία. Για την πρό­λη­ψη των βα­σα­νι­στη­ρίων ο­φεί­λου­με να μην ε­πι­τρέ­που­με την α­τι­μω­ρη­σία των ε­νό­χων. Δεν α­πο­τε­λεί κα­θη­με­ρι­νή πρα­κτι­κή στα α­στυ­νο­μι­κά τμή­μα­τα, α­πο­τε­λεί ό­μως πα­ρά­βα­ση κα­θή­κο­ντος υ­ψη­λό­τα­του βα­θ­μού και πρέ­πει να χτυ­πη­θεί εν τη γε­νέ­σει. Οι α­στυ­νο­μι­κοί εί­ναι ό­ρ­γα­να της τά­ξης και εί­ναι αυ­τοί που πρώ­τα α­πό ό­λους πρέ­πει να σέ­βο­νται τους νό­μους. Το υ­που­ρ­γείο ο­φεί­λει να το ε­ρευ­νή­σει ό­χι να το κα­λύ­ψει», συ­μπλη­ρώ­νει.

Δεν εί­ναι με­μο­νω­μέ­νο πε­ρι­στα­τι­κό

«Το να γί­νει έ­ρευ­να και να ε­πι­βλη­θούν ποι­νές εί­ναι μια πρώ­τη α­παι­τού­με­νη α­ντί­δρα­ση για να δεί­ξει η δη­μο­κρα­τία ό­τι δεν α­νέ­χε­ται τέ­τοια πρά­γ­μα­τα. Πρέ­πει ό­μως να το­νι­στεί ό­τι δεν εί­ναι με­μο­νω­μέ­νο πε­ρι­στα­τι­κό», προ­σθέ­τει η Σο­φία Βι­δά­λη. «Δεν μπο­ρεί η α­στυ­νο­μία που προ­στα­τεύει την τά­ξη να ε­γκλη­μα­τεί. Εί­ναι βα­σι­κός κα­νό­νας της δη­μο­κρα­τίας και πρέ­πει να α­να­γνω­ρι­στεί α­πό την η­γε­σία της α­στυ­νο­μίας και τους ά­με­σα προϊστά­με­νους η πα­ρα­βία­ση των α­ν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των».

Αυ­τή τη φο­ρά, ως φαί­νε­ται, οι κα­τα­γ­γε­λίες δεν θα κλει­δω­θούν σε κά­ποιο συ­ρ­τά­ρι. Την ε­ρ­χό­με­νη ε­βδο­μά­δα θα πα­ρα­δο­θεί η δι­κο­γρα­φία στους συ­νη­γό­ρους, οι ο­ποίοι με τη σει­ρά τους θα κα­τα­θέ­σουν μη­νύ­σεις ε­να­ντίον των βα­σα­νι­στών. Όσο και να πα­ρε­ρ­μη­νεύε­ται ο νό­μος κα­τά το δο­κούν, κα­μία ια­τρο­δι­κα­στι­κή έ­κ­θε­ση δεν μπο­ρεί να α­μ­φι­σβη­τή­σει ό­τι τα θύ­μα­τα βα­σα­νί­στη­καν. «Πώς θα μπο­ρέ­σουν να κου­κου­λώ­σουν τις κα­τα­γ­γε­λίες;», α­να­ρω­τιέ­ται ο Δ. Κα­τσα­ρής. «Δεν μπο­ρούν τα συ­νε­χή χτυ­πή­μα­τα στο ί­διο ση­μείο να τα α­πο­δώ­σουν σε πτώ­ση. Κα­νείς ια­τρο­δι­κα­στής δεν θα έ­βγα­ζε τέ­τοια πρα­γ­μα­το­γνω­μο­σύ­νη. Σα­φώς τις τε­λευ­ταίες μέ­ρες μα­θαί­νου­με και­νού­ρ­για νο­μι­κά, α­φού εί­δα­με να διώ­κο­νται ά­ν­θρω­ποι με τον κου­κου­λο­νό­μο ε­πει­δή φο­ρού­σαν κρά­νη κα­τά τη διά­ρ­κεια της ο­δή­γη­σης ή να κι­ν­δυ­νεύουν με προ­φυ­λά­κι­ση, χω­ρίς να προ­βλέ­πε­ται α­πό το νό­μο. Όμως η υ­πό­θε­ση πια έ­χει ξε­φύ­γει α­πό τα σύ­νο­ρα της Ελλά­δας. Ήδη το CNN και το BBC μο­ντά­ρουν ρε­πο­ρ­τάζ α­πό τους βα­σα­νι­σμούς, η διε­θνής κοι­νό­τη­τα α­ντι­δρά, πώς θα το κου­κου­λώ­σουν τώ­ρα;», κα­τα­λή­γει.

Αυ­τό, ό­μως, που ε­πεί­γει να γί­νει α­ντι­λη­πτό σή­με­ρα, ή κα­λύ­τε­ρα χτες, εί­ναι ό­τι με τα βα­σα­νι­στή­ρια δια­κυ­βεύε­ται η δη­μο­κρα­τία, η ο­ποία θε­με­λιώ­νε­ται στο σε­βα­σμό των α­ν­θρώ­πι­νων δι­καιω­μά­των. «Τα βα­σα­νι­στή­ρια προϋπο­θέ­τουν μια σει­ρά α­πό ψυ­χο­κοι­νω­νι­κές διε­ρ­γα­σίες μέ­σα στην ο­μά­δα και δεν γί­νο­νται πο­τέ α­το­μι­κά. Ο α­στυ­νο­μι­κός που βα­σα­νί­ζει έ­ναν κρα­τού­με­νο δεν βρί­σκε­ται κά­που στο βου­νό, α­λ­λά σε έ­να χώ­ρο ό­που τον βλέ­πουν και ά­λ­λοι. Σα­φώς, λοι­πόν, εί­ναι στη γνώ­ση του προϊστά­με­νου», υ­πο­γρα­μ­μί­ζει η Σ. Βι­δά­λη. «Μι­λά­με για α­ν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα για­τί μια σει­ρά α­πό α­ν­θρώ­πους που κα­τέ­χουν θέ­σεις με λει­του­ρ­γι­κή, συ­μ­βο­λι­κή ση­μα­σία μέ­σα σε έ­να σώ­μα θεω­ρούν τε­λι­κά ό­τι κά­ποια ζω­ντα­νά ό­ντα δεν έ­χουν την ι­διό­τη­τα του α­ν­θρώ­που. Για να κά­νεις βα­σα­νι­στή­ριο στον ά­λ­λον πρέ­πει να τον βλέ­πεις σαν α­ντι­κεί­με­νο».

Ως φαί­νε­ται, λοι­πόν, μέ­ρη ή τμή­μα­τα της α­στυ­νο­μίας α­ντι­με­τω­πί­ζουν ο­λό­κλη­ρες κοι­νω­νι­κές κα­τη­γο­ρίες ως κα­τώ­τε­ρες και αν αυ­τό συ­νε­χι­στεί ή ε­πι­κρα­τή­σει η δια­ρ­ρη­γ­μέ­νη έ­στω κοι­νω­νι­κή συ­νο­χή θα συ­ν­θλι­βεί. Γι' αυ­τό πέ­ρα α­πό την ά­με­ση κα­τα­γ­γε­λ­τι­κή α­ντί­δρα­ση και δρά­ση εί­ναι ά­με­ση η α­νά­γκη να α­παι­τη­θεί σύ­σ­σω­μα η ά­με­ση πα­ραί­τη­ση του υ­που­ρ­γού Προ­στα­σίας του Πο­λί­τη κ. Δέ­ν­δια και η ποι­νι­κή κα­τα­δί­κη ό­λων ό­σοι ε­μπλέ­κο­νται φυ­σι­κά ή η­θι­κά στα βα­σα­νι­στή­ρια.