Η σεξουαλική παρενόχληση δεν είναι μόδα ή τάση της εποχής μας, όπως συχνά παρουσιάζεται στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Κάθε άλλο, εδράζεται σε συμπεριφορές που δεν ανακαλύφθηκαν σήμερα και αφορούν στην αθέμιτη και προσβλητική συμπεριφορά, η οποία -υπερβαίνοντας τα όρια της αξιοπρέπειας των γυναικών- δημιουργεί ένα ανασφαλές, αβέβαιο και επικίνδυνο ψυχοκοινωνικά περιβάλλον, όπου κι αν αυτή εκδηλώνεται.
Αναφορικά με τις συνηθέστερες μορφές που μπορεί να λάβει, οι πιο διαδεδομένες, τουλάχιστον στη χώρα μας, εκδηλώνονται τόσο με λεκτικό όσο και με μη λεκτικό τρόπο. Ο μεν λεκτικός μπορεί να εκφραστεί με σχολιασμό του σώματος της γυναίκας, με ποικίλης φύσης ενοχλητικά «κομπλιμέντα», με άσκηση πίεσης για ραντεβού, με αφήγηση ιστοριών που περιέχουν καύχηση για σεξουαλικές επιδόσεις ή/και ανέκδοτα και προσβλητικές εκφράσεις με εμφανές το σεξουαλικό υπόβαθρο.
Από την άλλη, ο μη λεκτικός τρόπος, μπορεί να εκδηλωθεί με ανεπιθύμητα αγγίγματα σε βάρος των γυναικών, χάδια σε όλο το σώμα τους και φιλιά, ενώ δεν αποκλείεται -στη χειρότερη περίπτωση- να υπάρξει και απόπειρα βιασμού.
Σχετικά με τους χώρους όπου μπορεί να εκδηλωθούν συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης, αυτοί ποικίλλουν. Αν και αρκετά συχνά την πρωτοκαθεδρία έχει ο εργασιακός τομέας, εντούτοις περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης δεν απουσιάζουν κι απ’ όλα τα άλλα πεδία δράσης της καθημερινότητας.
Σε επίπεδο νομοθετικής προστασίας, ο σχετικός νόμος (άρθρο 26, 3896/2010) ορίζει ότι η σεξουαλική παρενόχληση συνιστά απαράδεκτη κοινωνική διάκριση και πρέπει να τιμωρείται. Ειδικότερα, προβλέπει ότι είναι υποχρέωση των εργοδοτών να εξασφαλίζουν ότι τόσο οι γυναίκες εργαζόμενες όσο και οι άνδρες δεν θα πρέπει να δέχονται σεξουαλική συμπεριφορά η οποία είναι ανεπιθύμητη και συνάμα προσβλητική.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σεξουαλική παρενόχληση δεν αποκαλύπτεται εύκολα, κυρίως εξαιτίας του φόβου των γυναικών για τις συνέπειες που θα είχε μια πράξη καταγγελίας τους, τόσο σε επίπεδο κοινωνικής κατακραυγής όσο και σε σχέση με το ενδεχόμενο να χάσουν τη θέση τους, είτε αυτή είναι εργασιακή είτε αφορά στην εξέλιξή τους σε οποιονδήποτε τομέα.
Είναι κρίσιμο, λοιπόν, κάθε γυναίκα να γνωρίζει ότι μπορεί να απευθυνθεί στο ολοκληρωμένο δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, που αποτελείται από την 24ωρη γραμμή SOS 15900, τα Συμβουλευτικά Κέντρα και τους Ξενώνες Φιλοξενίας Γυναικών που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν οποιασδήποτε μορφής βίας και να λάβει απλόχερα, με απόλυτη εχεμύθεια και δωρεάν την κατάλληλη στήριξη και συμβουλευτική.
Περαιτέρω, η πρωτοβουλία της ΓΓΙΦ να καταθέτει ολοκληρωμένες προτάσεις σε εταιρείες και επιχειρήσεις, μέσα από τις οποίες αναδύεται η ανάγκη καταπολέμησης της σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, αντανακλά την πεποίθησή της ότι τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης μπορούν να περιοριστούν σημαντικά, αν στους εργασιακούς χώρους συσταθούν και λειτουργήσουν τμήματα με εξειδικευμένες στην αντιμετώπιση του θέματος ειδικότητες, όπως ψυχολόγοι ή/και κοινωνικοί λειτουργοί.
Ακόμη, η επικείμενη κύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (γνωστή ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης) από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, μαζί με τον εφαρμοστικό νόμο που απορρέει από αυτή, συνιστά αναντίρρητα μια σπουδαία τομή, αφού η εν λόγω Σύμβαση αποτελεί το πρώτο διεθνώς δεσμευτικό κείμενο στο οποίο κατονομάζεται και αναγνωρίζεται η έμφυλη βία.
Επίσης, εγγυάται την ισότιμη προστασία όλων ανεξαιρέτως των γυναικών και προασπίζεται το δικαίωμά τους σε μέτρα προστασίας, υποστήριξης και αποκατάστασης. Ειδικότερα, στο άρθρο 40 της Σύμβασης προβλέπεται ότι η οποιαδήποτε μορφή έκφρασης σεξουαλικής παρενόχλησης θα υπόκειται σε ποινικές ή άλλες νομικές κυρώσεις.
Συνεπώς, οι ως άνω δράσεις, παράλληλα με την πρόσφατη πρωτοβουλία της ΓΓΙΦ να δημιουργήσει τηλεοπτικά σποτ με θέμα τη σεξουαλική παρενόχληση σε διάφορους τομείς (με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, στις 25 του Νοέμβρη), αποδεικνύουν διαρκώς τον σταθερό προσανατολισμό του έργου μας: στην ενθάρρυνση των γυναικών να μιλήσουν ανοιχτά, στον εμπλουτισμό του κοινωνικού διαλόγου για ένα θέμα τόσο επίμαχο, στην αποσαφήνιση της σύγχυσης μεταξύ κομπλιμέντου και σεξουαλικής παρενόχλησης, στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, στην ανάπτυξη μηδενικής ανοχής στη σεξουαλική παρενόχληση και στην αφύπνιση όλο και περισσότερων κοινωνικών συνειδήσεων.
Επομένως, η οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από δήθεν ρατσιστικές θεωρήσεις κατά των ανδρών συνιστά φαινόμενο οπισθοδρομικής πρόσληψης και αντιτίθεται με την εξέλιξη των ημερών μας για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Δεν πρόκειται για καμία εμπάθεια και για κανέναν ρατσισμό κατά των ανδρών. Σε τελική ανάλυση, οδικός μας χάρτης είναι οι αρχές και οι αξίες της ισότητας και είναι σαφές, νομίζω, ότι σε αυτές έννοιες όπως ο ρατσισμός δεν έχουν χώρο.
* Η Φωτεινή Κούβελα είναι Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων του υπουργείου Εσωτερικών
Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε στο ένθετο ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ που κυκλοφορεί με την εφημερίδα «Νέα Σελίδα», 21/01/2018
