to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Μερικές σκέψεις με αφορμή το νέο βιβλίο της Χίλντας Παπαδημητρίου


Έχει έρθει η ώρα να επινοήσουμε μια λέξη στην ελληνική γλώσσα που να περιγράφει τη θεσμική βία και την ανεπαρκή κρατική ανταπόκριση στα εγκλήματα κατά των γυναικών.

«Μα πού πάει αυτό το κοριτσάκι;» αναρωτήθηκε ο κύριος Ευσταθίου.
Είχε βγει να περιποιηθεί τις γλάστρες, στη βεράντα του ρετιρέ του. […]

Η μικροκαμωμένη κοπέλα είχε καταφέρει να σκαρφαλώσει από το μπαλκόνι του πέμπτου στο τσιμεντένιο στηθαίο της ταράτσας στην άσχημη πολυκατοικία που ξεφύτρωνε σαν σπυρί μετά τον πεζόδρομο της Διδύμου. Πίσω από μια μικρή αποθήκη που εκτελούσε κάποτε χρέη πλυσταριού, στην άλλη άκρη της ταράτσας, εμφανίστηκε ένας μεγαλόσωμος άντρας. Η κοπέλα τον είδε και η γλώσσα του σώματός της έδειξε ότι πανικοβλήθηκε. Έτρεξε στην άκρη του στηθαίου και ζύγισε την απόσταση ως την ταράτσα της επόμενης πολυκατοικίας.
“Μη!” φώναξε ο κύριος Ευσταθίου.

Εκείνη όμως πήδησε και αρπάχτηκε την τελευταία στιγμή από τον σωλήνα της κεντρικής αποχέτευσης που ήταν στερεωμένος στον τοίχο του ακάλυπτου. Προσπάθησε να σκαρφαλώσει, αλλά ο σωλήνας ξεκόλλησε. Για ένα δευτερόλεπτο έμεινε αιωρούμενη στον αέρα, αγκαλιά με τον σωλήνα. Στη συνέχεια ακούστηκαν μια κραυγή και ο πάταγος που κάνει ένα σώμα όταν χτυπάει στο πεζοδρόμιο. Ακολούθησε μια στιγμή σιωπής, μετά φωνές και παράθυρα που άνοιγαν».

Αυτό το απόσπασμα, αυτή η σκηνή μού ήρθε στον νου, όταν άκουσα για τον βιασμό στα Κάτω Πετράλωνα και την απελπισμένη προσπάθεια της –άγρια ξυλοκοπημένης– γυναίκας να γλιτώσει, πηδώντας από το μπαλκόνι.

Το γεγονός ότι η Χίλντα Παπαδημητρίου, στο βιβλίο της «Ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου» περιέγραφε τόσο καθαρά αυτό που θα συνέβαινε στα Πετράλωνα είχε κάτι τρομακτικό. Συγχρόνως, σήμαινε πως η συγγραφέας, σαν σκακιστής, βλέπει που οδηγεί το στήσιμο των κομματιών της ελληνικής κοινωνίας στη σκακιέρα.

Η ίδια γράφει, «Παρότι στην Ελλάδα υπήρχε από τις αρχές της νέας χιλιετίας το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των θυμάτων (σ.τ.Σ. του τράφικινγκ), στην πράξη οι διακινητές και οι εκμεταλλευτές των νεαρών αλλοδαπών σπάνια έφταναν στη δικαιοσύνη, κι ακόμα σπανιότερα τιμωρούνταν με αυστηρές ποινές. Σε μια πανεπιστημιακή μελέτη υπήρχε το ανατριχιαστικό στοιχείο ότι το 1/10 του ντόπιου πληθυσμού έκανε χρήση των υπηρεσιών που πρόσφεραν τα θύματα σεξουαλικού τράφικινγκ […] η απενοχοποιημένη κατανάλωση πορνογραφίας δημιούργησε νέες προοπτικές εκμετάλλευσης, αυξάνοντας την εισαγωγή φρέσκου προϊόντος – αφού, κατά τον νόμο της αγοράς, η ζήτηση αυξάνει την προσφορά. Ο “ροζ τζίρος” στην Ευρώπη ξεπερνούσε κατά πολύ τα κέρδη από τη διακίνηση ναρκωτικών και ήταν πιο ακίνδυνος για τους διακινητές».

Και επειδή πολλά λέγονται αυτές τις ημέρες για τα εγκλήματα κατά των γυναικών και, δη, για τη γυναικοκτονία, και μέρος του κοινωνικού συνόλου εμφανίζεται απρόθυμο να αποδεχτεί τον όρο, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) γυναικοκτονίες είναι οι «δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους, οι οποίες διαπράττονται ή γίνονται ανεκτές τόσο από ιδιώτες όσο και από δημόσιους φορείς.

Ο όρος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τον βασανισμό και τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών ως «εγκλήματα για λόγους τιμής» και λοιπές μορφές δολοφονίας, τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων, και περιπτώσεις γυναικοκτονίας οι οποίες συνδέονται με συμμορίες, το οργανωμένο έγκλημα, εμπόρους ναρκωτικών και την εμπορία γυναικών και κοριτσιών. Ο όρος “femicidio” (από το αγγλικό “femicide”, ήτοι γυναικοκτονία) χρησιμοποιείται εκτενώς στη Λατινική Αμερική ως χρήσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση της ανησυχητικής κλιμάκωσης των πολύ βίαιων δολοφονιών γυναικών και κοριτσιών.

Εισήχθη παράλληλα η λέξη “feminicidio” προκειμένου να αποτυπωθεί το στοιχείο της ατιμωρησίας και της θεσμικής βίας λόγω έλλειψης λογοδοσίας και επαρκούς ανταπόκρισης από την πλευρά του κράτους, όταν διαπράττονται τέτοιες δολοφονίες. Ο δεύτερος όρος χρησιμοποιείται όταν διακυβεύεται η ευθύνη του κράτους».

Τα πρόσφατα παραδείγματα εγκλημάτων κατά γυναικών στη χώρα μας όχι μόνο καταδεικνύουν ότι υπάρχει στην ελληνική κοινωνία η πραγματικότητα που περιγράφει ο όρος γυναικοκτονία, αλλά και πως έχει έρθει η ώρα να βρούμε/επινοήσουμε μια λέξη που να περιγράφει τη θεσμική βία και την ανεπαρκή κρατική ανταπόκριση σε παρόμοια εγκλήματα.

«Είμαστε όλοι ήσυχοι άνθρωποι, κοιτάζουμε μόνο τη δουλειά μας. Έτσι όπως έχει γίνει η ζωή, δεν ξέρεις τον διπλανό σου, πόσο μάλλον…» ψελλίζει ο διαχειριστής της πολυκατοικίας στο μυθιστόρημα της Παπαδημητρίου. Αντίθετα, στα Πετράλωνα κάποιοι γείτονες, ακούγοντας τα ουρλιαχτά του θύματος, κάλεσαν την αστυνομία. Και στα Γλυκά Νερά, κάποιοι αστυνομικοί έκαναν τη δουλειά τους αντί να βασανίζουν –όπως καταγγέλλει ο ίδιος– τον άτυχο Γεωργιανό, που συνελήφθη ως ύποπτος για τη δολοφονία της νεαρής μητέρας. Αυτόν που για τα όργανα του κράτους ήταν –κατά παράβαση κάθε έννοιας τεκμηρίου αθωότητας– ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου ή και, ακόμα χειρότερα, ένοχος γιατί έτσι ήθελαν.


Φωτογραφία: Η ακτιβίστρια-κλόουν Ντανιέλα Καράσκο, που βρέθηκε κρεμασμένη πάνω σε έναν φράκτη στο πάρκο Αντρέ Ζαρλάν, στη συνοικία Πέδρο Αγκίρε Σέρδα, στα νότια του Σαντιάγο, με χειροπέδες στα χέρια, τον Οκτώβριο του 2019, μετά τη σύλληψή της, την περίοδο των μεγάλων αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη Χιλή.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)