to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

14:30 | 02.05.2017

Πολιτική

Δ. Τζανακόπουλος: Ισορροπημένη και βιώσιμη η τεχνική συμφωνία - Δώσαμε αγώνα απέναντι σε ΔΝΤ και ΝΔ (βίντεο)

Το νομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές της επόμενης εβδομάδας και να ψηφιστεί μέχρι τις 16 Μαΐου δήλωσε ο υπουργό Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Τζανακόπουλος, κατά την ενημέρωση (briefing) των διαπιστευμένων πολιτικών συντακτών στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.


Παρά τις δυσκολίες και τις καθυστερήσεις από τις παράλογες απαιτήσεις των δανειστών, η τεχνική συμφωνία είναι ισορροπημένη και βιώσιμη, τόνισε κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.

Όπως είπε, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, συμφωνήθηκε η τροποποίηση του δημοσιονομικού μείγματος με 1% περιοριστικά μέτρα και 1% μέτρα δημοσιονομικής επέκτασης για το 2019 και το 2020.

Το νομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές της επόμενης εβδομάδας και να ψηφιστεί μέχρι τις 16 Μαΐου.

Παρακολουθήστε την ενημέρωση:

Η εισαγωγική τοποθέτηση του Υπουργού Επικρατείας και Κυβερνητικού Εκπροσώπου, Δημήτρη Τζανακόπουλου, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών

Ολοκληρώθηκε σήμερα το πρωί, μετά από μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία, η διαπραγμάτευση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των τεσσάρων θεσμών, με την επίτευξη τεχνικής συμφωνίας.

Η τεχνική συμφωνία αποτελείται από τέσσερα κείμενα και συγκεκριμένα:

Tο συμπληρωματικό Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των ευρωπαϊκών θεσμών, δηλ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού σταθερότητας που συνοδεύεται από το τεχνικό μνημόνιο.

Και το MEFP μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που επίσης συνοδεύεται από το τεχνικό του παράρτημα.

Η εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι παρά τις δυσκολίες και τις καθυστερήσεις που προκλήθηκαν από παράλογες απαιτήσεις εκ μέρους των δανειστών καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η τεχνική συμφωνία είναι εν τέλει ισορροπημένη και  βιώσιμη.

Όπως γνωρίζετε παρά την αρχική απαίτηση του ΔΝΤ για επιπλέον δημοσιονομικές επιβαρύνσεις μετά τη λήξη του προγράμματος ύψους 4,5 δισ. ευρώ, η ελληνική κυβέρνηση πέτυχε μια συμφωνία με μηδενικό δημοσιονομικό αντίκτυπο.

Όπως προέβλεπε η  πολιτική απόφαση του Eurogroup της 7ης Απριλίου συμφωνήθηκε τελικώς η τροποποίηση του δημοσιονομικού μείγματος το 2019 και το 2020 με περιοριστικά μέτρα ύψους 1 συν 1% αλλά και μέτρα ελάφρυνσης αντίστοιχου ύψους, δηλαδή 1 συν 1%.

Με λίγα λόγια το συνολικό αποτέλεσμα θα είναι ουδέτερο, δηλαδή δεν θα υπάρξει ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα, υπό την προϋπόθεση πάντοτε ότι είμαστε εντός των στόχων του προγράμματος.

Για το 2019 τα περιοριστικά μέτρα στοχεύουν την μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1%. Η τεχνική συμφωνία προβλέπει ότι η μεγαλύτερη μείωση δεν μπορεί να ξεπερνά το 18% παρά το γεγονός ότι υπάρχουν προσωπικές διαφορές που υπερβαίνουν ακόμα και το 30% της συνολικής σύνταξης ενώ η μεσοσταθμική μείωση δεν θα ξεπερνά το 9%.

Για το 2020 συμφωνήθηκε η εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ να προέλθει από την μείωση του αφορολόγητου ορίου. Το αφορολόγητο θα διαμορφωθεί επομένως το 2020 μεσοσταθμικά στα 5.900 Ευρώ.

Τα μέτρα δημοσιονομικής επέκτασης που θα ψηφιστούν και θα εφαρμοστούν ταυτόχρονα με τις επιβαρύνσεις, το 2019 και το 2020, υπό την προϋπόθεση ότι το 2018 θα επιτευχθεί ο στόχος για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα είναι τα εξής:

 - Επιδότηση ενοικίου, με μέση επιδότηση περίπου 1.000 ευρώ το χρόνο, σε 600.000 οικογένειες.

- Ενίσχυση του επιδόματος του πρώτου και του δεύτερου παιδιού, συνολικού ύψους 260 εκατομμυρίων ευρώ.

- Επέκταση του προγράμματος των σχολικών γευμάτων σε δημοτικά και γυμνάσια, ώστε να καλυφθεί ο μισός πληθυσμός των μαθητών.

- Επέκταση του προγράμματος των βρεφονηπιακών σταθμών για να καλύψουν το 1/3 των παιδιών, ηλικίας έως 4 ετών.

- Το μέτρο της μείωσης στα φάρμακα θα επεκταθεί σε όλον τον πληθυσμό και όχι μόνο τους συνταξιούχους, με εισοδηματικά κριτήρια.

- Προβλέπεται επίσης, ένα αναπτυξιακό πακέτο ύψους 250 εκατομμυρίων, για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ ταυτόχρονα ένα αντίστοιχο πακέτο 250 εκατ. ευρώ, θα κατευθυνθεί για την ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Όσον αφορά τις φορολογικές ελαφρύνσεις:

- Μείωση φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις από το 29% στο 26%.

- Μείωση συντελεστών φορολόγησης φυσικών προσώπων από το 22% στο 20%.

- Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 200 εκατομμύρια, για τα χαμηλά και μεσαία στρώματα.

- Μείωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης, η οποία μηδενίζεται για όσους έχουν έσοδα μέχρι 30.000 ευρώ, ενώ για τους υπόλοιπους προβλέπεται μείωση του συντελεστή.

Κατανοούμε φυσικά, πιθανές κριτικές των κομμάτων της αντιπολίτευσης για τα περιοριστικά μέτρα της συμφωνίας.

Ωστόσο, θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα τόσο στα κόμματα της αντιπολίτευσης όσο και σε όλους τους βουλευτές, να ψηφίσουν τα θετικά μέτρα και γι' αυτό το λόγο τα θετικά αυτά μέτρα, θα κατατεθούν σε ξεχωριστό άρθρο στο νομοσχέδιο των προαπαιτούμενων.

Αναμένουμε επομένως με ενδιαφέρον  τη στάση τόσο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όσο και των υπολοίπων κομμάτων σε σχέση με τα μέτρα ελάφρυνσης και κοινωνικής στήριξης που περιλαμβάνει η συμφωνία.

Σε ό,τι αφορά τώρα το δεύτερο μεγάλο πεδίο της διαπραγμάτευσης, δηλαδή τα εργασιακά, η κυβέρνηση μετά από μεγάλες προσπάθειες αλλά και μετά από σκληρό πολιτικό αγώνα στην Ευρώπη, εξασφάλισε την επαναφορά του θεσμικού πλαισίου των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των αρχών της επεκτασιμότητας και της ευνοϊκότερης ρύθμισης, αμέσως μετά τη λήξη του προγράμματος. Υπενθυμίζεται ότι η αναστολή των θεμελιωδών αυτών αρχών με βάση τις συμφωνίες των προηγούμενων κυβερνήσεων ίσχυε επ’ αόριστον.

Επίσης, στο ίδιο πεδίο αποκρούστηκαν οι απαιτήσεις του ΔΝΤ για απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων και για κατοχύρωση του δικαιώματος των εργοδοτών στην ανταπεργία.

Αυτό ωστόσο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση έδωσε αυτό το δύσκολο αγώνα όχι μόνο απέναντι στο ΔΝΤ αλλά και απέναντι στην αξιωματική αντιπολίτευση, που εξακολουθεί ακόμη και τώρα να θεωρεί τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και την προστασία του κόσμου της εργασίας ως ιδεοληπτική εμμονή της αριστεράς.

Σε ό,τι αφορά τώρα τα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας ενόψει του Eurogroup της 22ας Μαΐου:

Μέσα στις επόμενες ημέρες θα υπάρξει επεξεργασία του νομοσχεδίου για τα προαπαιτούμενα που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές της επόμενης εβδομάδας και να ψηφιστεί αμέσως μετά την επιστροφή του Πρωθυπουργού από το προγραμματισμένο ταξίδι του στην Κίνα.

Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός επιστρέφει στις 16 Μαΐου.

Επίσης, σας ενημερώνω ότι την ερχόμενη Πέμπτη θα συνεδριάσει το Υπουργικό Συμβούλιο, τόσο για να παρουσιαστεί από την διαπραγματευτική ομάδα αναλυτικά το σύνολο της συμφωνίας όσο και για να προγραμματιστούν  οι πρωτοβουλίες του επόμενου διαστήματος. Μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου θα ακολουθήσει, πιθανόν ακόμη εντός της τρέχουσας εβδομάδας, και η συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας.

Όπως είναι προφανές από αύριο, η προσοχή της Κυβέρνησης αλλά και του Πρωθυπουργού προσωπικά, στρέφονται στη μεγάλη προσπάθεια για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους καθώς όπως έχουμε επανειλημμένα επισημάνει, κεντρική επιδίωξη της κυβέρνησης είναι στις 22 Μαΐου να επιτευχθεί μια συνολική συμφωνία που θα περιλαμβάνει και τον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το ελληνικό χρέος. Είναι ακριβώς αυτή η συνολική συμφωνία που θα ανοίξει το δρόμο για την ανάκτηση της πρόσβασης της χώρας μας στις αγορές χρήματος και την οριστική έξοδο από την επιτροπεία.

Ήδη, τα σημάδια από το εξωτερικό και σε αυτό το πεδίο είναι θετικά. Οι σημερινές δηλώσεις του Προέδρου του Eurogroup  κυρίου Ντάισελμπλουμ, του αρμόδιου Επιτρόπου κυρίου Μοσκοβισί, αλλά και το κοινό ανακοινωθέν των τεσσάρων θεσμών καταδεικνύουν ότι η επίτευξη της συνολικής συμφωνίας είναι ένας εφικτός αλλά και αναγκαίος στόχος.

Είναι εξάλλου ακριβώς αυτή η συνολική συμφωνία που αποτελεί και την απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν στο τεχνικό επίπεδο. Τα μέτρα αυτά θα εφαρμοστούν δηλαδή, όπως έχει δηλώσει τόσο ο Πρωθυπουργός όσο και ο Υπουργός Οικονομικών, μόνο εφόσον εφαρμοστούν και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ρύθμισης του ελληνικού χρέους μετά τη λήξη του προγράμματος.

Και εδώ δεν μπορεί κανείς παρά να σημειώσει ότι η εξέλιξη αυτή έρχεται σε πλήρη σύγκρουση και αντίθεση με το αφήγημα της προηγούμενης κυβέρνησης αλλά και της σημερινής ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας, που δύο μόλις χρόνια πριν, θεωρούσε το ελληνικό χρέος βιώσιμο αναζητώντας μάλιστα και σχετικά πιστοποιητικά.

Αναλυτικά οι ερωτήσεις των πολιτικών συντακτών και οι απαντήσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου:

Παρακαλώ τις ερωτήσεις σας.

ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ: Κύριε Εκπρόσωπε, τη συμφωνία πώς θα τη χαρακτηρίζατε; Μια καλή συμφωνία ή μια αναγκαία συμφωνία;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το ότι η συμφωνία αυτή είναι αναγκαία δεν είναι κάτι για το οποίο μπορεί να αμφιβάλλει κανείς. Είναι προφανές ότι είναι προϋπόθεση για την εμπέδωση της σταθερότητας της ελληνικής οικονομίας και για τη συνέχιση της στήριξης από τον επίσημο τομέα. Νομίζω ότι στο εισαγωγικό μου σημείωμα ήμουν σαφής. Θεωρούμε ότι με βάση και τις παράλογες απαιτήσεις από τις οποίες εκκίνησαν οι διαπραγματεύσεις, εκ μέρους ιδιαιτέρως του ΔΝΤ, η τελική συμφωνία είναι μια ισορροπημένη και βιώσιμη συμφωνία.

ΖΟΡΜΠΑ: Κύριε Εκπρόσωπε, πού αποδίδετε την εξαιρετικά επιφυλακτική δήλωση από το γερμανικό ΥΠΟΙΚ ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η αξιολόγηση και μένουν κάποια ζητήματα να διευθετηθούν στο Eurogroup όπως τα πλεονάσματα κλπ;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Είναι προφανές ότι εκ μέρους όλων των πλευρών έχει δηλωθεί ότι η διαδικασία των διαπραγματεύσεων θα ολοκληρωθεί μόνο εφόσον υπάρξει και συμφωνία για τα μεσοπρόθεσμα μέτρα του ελληνικού χρέους, που όπως γνωρίζετε πολύ καλά είναι συνδεδεμένη, η συμφωνία αυτή, με το δημοσιονομικό μονοπάτι που θα πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα για την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος. Δηλαδή, τα μεσοπρόθεσμα μέτρα θα είναι τέτοια, ώστε να εξασφαλίζεται ότι το ελληνικό χρέος θα είναι βιώσιμο. Πράγμα το οποίο εξαρτάται και από το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018. Με αυτή την έννοια έχουμε μπροστά μας 15-20 ημέρες εντατικής εργασίας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να βρούμε έναν κοινό τόπο που θα οδηγήσει στη ρύθμιση του ελληνικού χρέους, θα οδηγήσει στον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων που ζητά το ΔΝΤ για να μπορέσει να συμμετέχει στο πρόγραμμα. Η εκτίμησή μου είναι ότι θα καταλήξουμε σε μια συμφωνία η οποία θα είναι τόσο γενική, ώστε να μη δημιουργεί πολιτικό πρόβλημα στη Γερμανία ενόψει και των εκλογών του Σεπτεμβρίου. Και από την άλλη μεριά, τόσο ειδική ώστε να έχει τη δυνατότητα το ΔΝΤ να ολοκληρώσει μια θετική μελέτη βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και από εκεί και πέρα να μπορέσουμε να εντάξουμε τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και να ανακτήσουμε την πρόσβασή μας στις αγορές.

ΣΒΕΡΚΟΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, πρώτον, όσον αφορά το χρέος και τη συζήτηση για τα πρωτογενή πλεονάσματα, ποια είναι αυτή η διατύπωση, στο πλαίσιο του Eurogroup,   δηλαδή που θα ικανοποιήσει όμως πολιτικά και την κυβέρνηση; Και δεύτερον, να περιμένουμε μια τέτοια απόφαση στις 22 Μαΐου; Είναι απόλυτα εφικτή ή μπορεί να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση της τάξεως μέχρι τις 8 Ιουνίου ή τις μέρες πριν τις 8 Ιουνίου, που είναι η συνεδρίαση της ΕΚΤ;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Ο διατυπωμένος στόχος όλων των πλευρών είναι να καταλήξουμε σε μια συνολική συμφωνία στο Eurogroup της 22ας Μαΐου. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να προεξοφληθεί. Υπάρχει πιθανότητα να υπάρξει ανάγκη για συνέχιση των συζητήσεων για λίγες ημέρες και μετά το Eurogroup και να προχωρήσουμε πιθανόν σε ένα έκτακτο Eurogroup το οποίο θα καταλήξει στη συνολική συμφωνία. Αυτό δεν μπορεί να το προεξοφλήσει, όπως σας είπα, κανένας. Τώρα, όσον αφορά το πρώτο σκέλος του ερωτήματος, δηλαδή ποια είναι εκείνη η διατύπωση η οποία θα ικανοποιεί την ελληνική κυβέρνηση: Πρέπει να καταλάβουμε ποιο είναι το ζητούμενο αυτή τη στιγμή. Το ζητούμενο είναι ο προσδιορισμός των μεσοπρόθεσμων μέτρων, τα οποία θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018, έτσι ώστε το ελληνικό χρέος να καταστεί βιώσιμο και για το ΔΝΤ. Διότι αυτή τη στιγμή γνωρίζετε ότι υπάρχει η μελέτη βιωσιμότητας  του χρέους των ευρωπαϊκών θεσμών, που θεωρεί ότι το ελληνικό χρέος, τουλάχιστον με τα όσα μέχρι τώρα έχουν συμφωνηθεί, είναι βιώσιμο. Από την άλλη μεριά, υπάρχει το ΔΝΤ το οποίο θεωρεί ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και γι` αυτό το λόγο θα πρέπει να υπάρξουν κάποια μέτρα ελάφρυνσής του. Αυτό το οποίο θα συζητηθεί, είναι ο βαθμός της ειδικότητας του προσδιορισμού αυτών ακριβώς των μέτρων που θέλει να εφαρμοστούν, το ΔΝΤ, αλλά και η ελληνική κυβέρνηση. Βεβαίως, σε αυτή τη συζήτηση συμφωνεί ότι χρειάζονται μέτρα ελάφρυνσης για να καταστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο και να μην υπάρχουν πλέον οι οποιεσδήποτε επιφυλάξεις εκ μέρους των αγορών για τη σταθερότητα και το αξιόχρεο της ελληνικής οικονομίας, αλλά και της Ελλάδας. Με αυτή την έννοια, οι διατυπώσεις οι οποίες μας ικανοποιούν, θα είναι εκείνες οι διατυπώσεις που θα ανοίξουν την πόρτα για την ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης.

ΣΤΡΑΤΑΚΗΣ: Ήθελα να ρωτήσω, κατ` αρχήν, εάν υπάρξει σε αυτό το στάδιο η πρόθεση των θεσμών να ζητήσουν επιπλέον υπογραφές και από την αντιπολίτευση ή δεσμεύσεις, είτε είναι αυτές υπερψήφιση, είτε είναι υπογραφή, όπως είχε ζητηθεί στο παρελθόν, σε άλλες καταστάσεις. Και πώς σχολιάζετε τις δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Μητσοτάκη, σήμερα το πρωί, ότι το πακέτο το οποίο εσείς κλείσατε με αυτή τη συμφωνία είναι 8,5 φορές πάνω από το περιβόητο e-mail Χαρδούβελη.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Εντάξει. Τώρα, τα μαθηματικά του κ. Μητσοτάκη είναι ζήτημα το οποίο δυσκολεύομαι να σχολιάσω. Θα σας απαντήσω. Σε ό,τι αφορά την πιθανή απαίτηση του ΔΝΤ ή των ευρωπαϊκών θεσμών να δεσμευτεί η αντιπολίτευση ότι θα εφαρμόσει τα μέτρα, αυτό είναι μια ερώτηση την οποία πρέπει να απευθύνετε στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και στο ΔΝΤ. Η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να δεσμεύεται για την αντιπολίτευση. Αυτό το οποίο μπορεί να κάνει, είναι να δεσμεύεται για τον εαυτό της. Συγκεκριμένα τώρα, για τη δήλωση του κ. Μητσοτάκη: Το e-mail Χαρδούβελη, όπως γνωρίζετε, δεν αποτελούσε τη βάση οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης. Ήταν μια πρόταση της τότε ελληνικής κυβέρνησης, η οποία είχε απορριφθεί άμεσα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Για να σας δώσω μια εικόνα για τις απαιτήσεις των θεσμών το 2014, θα σας πω ότι: Οι απαιτήσεις αυτές ήταν περίπου 2,2 δις ευρώ, τα οποία έπρεπε να παρθούν ως μέτρα για να συμπληρωθεί το κενό μεταξύ του 0,2% πρωτογενούς πλεονάσματος που πέτυχε η τότε κυβέρνηση, σε σχέση με το στόχο του 1,5%. Εκεί υπήρχε ένα δημοσιονομικό κενό της τάξης του 1,3%. Επίσης, οι θεσμοί ζητούσαν άλλα περίπου 3 δις ευρώ μέτρα, έτσι ώστε να πιαστεί ο στόχος του 2015, που σας θυμίζω ότι ήταν 3% του πρωτογενούς πλεονάσματος, επομένως 5 δις ευρώ. Σε αυτά πρέπει να συνυπολογίσουμε και τις διαφορετικές εκτιμήσεις του ΔΝΤ, που ζήταγε άλλα 4 δις ευρώ για να μπορέσει να κλείσει την 5η αξιολόγηση και όλα αυτά για τη διετία μόνο 2015-2016. Το σύνολο μας κάνει 9 δις ευρώ. Με αυτή την έννοια, καταλαβαίνετε ότι, όπως σας είπα και προηγουμένως, τα μαθηματικά του κ. Μητσοτάκη παρουσιάζουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον διότι ο κ. Μητσοτάκης επιμένει στην φαντασιοπληξία του success story του κ. Σαμαρά και Βενιζέλου. Φαίνεται ότι δεν έχει πάρει καμία απολύτως απόσταση από τα τότε κυβερνητικά πεπραγμένα.

ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ: Στο θέμα του χρέους, πώς μπορεί να εξασφαλιστεί αυτή η ισορροπία ανάμεσα σε ΔΝΤ και Γερμανία; Να είναι δηλαδή τα μέτρα και τόσο γενικά και τόσο ειδικά όπως περιγράφετε και να ικανοποιούν ταυτόχρονα την κυβέρνηση; Και ένα δεύτερο ερώτημα για τα αντίμετρα. Αν διαβεβαιώνει η κυβέρνηση ότι θα εφαρμοστούν μόνο με την επίτευξη του στόχου του 3,5% ή θα είναι στο επιπλέον αποτέλεσμα από αυτό το 3,5%, όπως λέει η αντιπολίτευση.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, το έχουμε πει τόσες πολλές φορές, αλλά δεν πειράζει, ας το επαναλάβουμε άλλη μια. Εφόσον το 2018 πιάσει η ελληνική κυβέρνηση το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% και επειδή το πρωτογενές πλεόνασμα έχει την ιδιότητα να μεταφέρεται από τη μια χρονιά στην άλλη, αυτό σημαίνει ότι η προβολή για το 2019 θα είναι πάλι περίπου στο 3,5%. Τούτο σημαίνει ότι αν προσθέσεις ένα και αφαιρέσεις ένα, καταλήγεις πάλι στο 3,5%. Με αυτή την έννοια σας λέω ότι η μοναδική προϋπόθεση για να εφαρμοστούν τα αντίμετρα είναι η ελληνική κυβέρνηση το 2018 να είναι εντός των στόχων που προβλέπει το πρόγραμμα. Οτιδήποτε άλλο δεν βγάζει απολύτως κανένα νόημα. Σε ό,τι αφορά το ερώτημα του χρέους, απάντησα και προηγουμένως. Αυτό το οποίο προσπαθούμε να κάνουμε, είναι να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ διαφορετικών επιδιώξεων. Των επιδιώξεων του ΔΝΤ, που έχει πολλάκις δηλώσει ότι το ελληνικό χρέος με τα σημερινά δεδομένα –κατά τη δική του εκτίμηση- δεν είναι βιώσιμο. Από την άλλη μεριά, τις επιδιώξεις της Γερμανίας, που γνωρίζετε ότι έχει εσωτερικούς λόγους, αλλά και ιδεολογικούς και πολιτικούς λόγους να είναι εξαιρετικά επιφυλακτική σε ρυθμίσεις χρέους, καθώς τούτο δημιουργεί αυτό το οποίο οι Γερμανοί αρέσκονται να ονομάζουν «ηθικό κίνδυνο». Με αυτή την έννοια, θα πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή, η οποία απ` ό,τι φαίνεται, τουλάχιστον, με βάση τις μέχρι τώρα δηλώσεις όλων των πλευρών, είναι εφικτό να βρεθεί μέχρι το Eurogroup της 22ας Μαΐου ή εν πάση περιπτώσει λίγες ημέρες μετά από αυτό, σε περίπτωση που χρειαστεί ολιγοήμερη παράταση των συζητήσεων. Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω εγώ, είναι ότι ελπίζουμε να βρεθεί ένα κοινό πεδίο, ώστε να προχωρήσουν οι διαδικασίες της β΄ αξιολόγησης. Σας έχουμε πει, σας έχω πει και εγώ, εδώ, στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, αλλά πολύ περισσότερο ο Πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών ότι είναι μια από τις βασικές επιδιώξεις της ελληνικής κυβέρνησης, ένας από τους βασικούς στόχους της ελληνικής κυβέρνησης στη διαδικασία για τη β΄ αξιολόγηση, η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και αυτό συνεχίζουμε να πιστεύουμε και αυτό συνεχίζουμε να επιδιώκουμε. Σε ό,τι αφορά τον κ. Σόιμπλε, δεν νομίζω ότι χρειάζεται το οποιοδήποτε σχόλιο. Η θέση της Γερμανίας είναι σαφής από την αρχή του προγράμματος ότι θεωρεί ως προαπαιτούμενο για τη συνέχισή του τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Επομένως, δεν θεωρώ ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, κ. Σόιμπλε  μας είπε κάτι καινούργιο χθες. Επανέλαβε μια θέση η οποία διατυπώνεται διαρκώς εκ μέρους των γερμανικών αρχών.

ΑΛΕΙΦΕΡΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, επιβεβαιώσατε τις πληροφορίες ότι έρχεται ένα πολυνομοσχέδιο-σκούπα, το οποίο θα περιλαμβάνει πολλά άρθρα. Και μάλιστα ότι τα θετικά αντίμετρα θα αποτελούν ένα πακέτο, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης, αν το επιθυμούν, να στηρίξουν τουλάχιστον τα θετικά αντίμετρα. Το πρώτο ερώτημα είναι αν καλείτε τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και δη τη ΝΔ η οποία το αρνείται, να στηρίξει τα θετικά αντίμετρα, ανεξάρτητα με το αν μπορέσουν να εφαρμοστούν. Και το δεύτερο ερώτημα είναι, αν επιβεβαιώνετε τις πληροφορίες ότι μέσα στο πολυνομοσχέδιο το συγκεκριμένο θα έρθει η περικοπή του αφορολόγητου των βουλευτών, ως μία συμβολική κίνηση καθώς θα μειωθεί το αφορολόγητο ποσοστό στους πολίτες.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το σύνολο του νομοσχεδίου θα το δείτε την επόμενη εβδομάδα κατατεθειμένο στη Βουλή. Επομένως, αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να πω οτιδήποτε περισσότερο. Σε ό,τι αφορά τα θετικά μέτρα, εμείς αυτό το οποίο κάνουμε, είναι να τα καταθέσουμε σε ένα ξεχωριστό άρθρο και να δώσουμε τη δυνατότητα σε όποιο πολιτικό κόμμα ή σε όποιον βουλευτή θεωρεί ότι αυτό είναι το ορθό, να τα ψηφίσει. Από εκεί και πέρα, το τι θα κάνει η αξιωματική αντιπολίτευση και τα υπόλοιπα κόμματα του ελληνικού Κοινοβουλίου, είναι δικό τους ζήτημα. Και αναμένουμε με ενδιαφέρον τη στάση τους και την τοποθέτησή τους. 

ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, έχετε κάποια πληροφόρηση, κάποια γνώση, του οδικού χάρτη για τις συζητήσεις για το μεσοπρόθεσμο και για τα πρωτογενή πλεονάσματα από εδώ και στο εξής; Είναι το Μπάρι , στο G7 στην Ιταλία στις 13 του μηνός, το επόμενο στάδιο στη συζήτηση αυτή; Έχει εκδηλώσει η ελληνική κυβέρνηση πρόθεση να συμμετάσχει σε όποιες συζητήσεις γίνουν;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Η ελληνική κυβέρνηση συμμετέχει σε όλες τις διαδικασίες και σε όλες τις συζητήσεις, που γίνονται αναφορικά με το ελληνικό χρέος, καθώς -όπως καταλαβαίνετε- την αφορά και άμεσα. Σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα, μέχρι τις 22 Μαΐου θα υπάρξουν πρωτοβουλίες απ’ όλες τις πλευρές. Kαι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, εφόσον χρειαστεί, θα επιδιώξει να έχει και επαφές και συνομιλίες με όλους τους εμπλεκόμενους, είτε αυτή είναι η γερμανική κυβέρνηση είτε αυτοί είναι οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι είτε και η ίδια η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, η κυρία Λαγκάρντ.

ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, θέλω να μας ενημερώσετε αν υπάρχει στο κείμενο της συμφωνίας αίτημα για δέσμευση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στα μέτρα που έρχονται. Και αν υπάρχει, ποιος το ζήτησε; Η ελληνική κυβέρνηση ή οι θεσμοί;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Στο κείμενο της συμφωνίας αυτή τη στιγμή, εφόσον αυτή είναι μία συμφωνία μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και ΔΝΤ, είναι μάλλον δύσκολο να δεσμεύεται η ελληνική κυβέρνηση για κάτι το οποίο αφορά την αξιωματική αντιπολίτευση. Εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης, σας διαβεβαιώνω ότι  ποτέ δεν ζητήθηκε οποιαδήποτε δέσμευση της ΝΔ ή οποιουδήποτε άλλου, σε σχέση με την εφαρμογή των μέτρων. Η ελληνική κυβέρνηση έχει εμπιστοσύνη στις δυνατότητές της, θεωρεί ότι έκανε το καλύτερο δυνατό για μία κατάληξη των διαπραγματεύσεων και για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Από εκεί και πέρα, αυτός ο οποίος θα κρίνει τα πεπραγμένα μας, δεν είναι ούτε η αξιωματική αντιπολίτευση ούτε κανένας άλλος, εκτός από τον ελληνικό λαό, όταν έρθει εκείνη η ώρα.

ΤΣΙΓΟΥΡΗΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, πέρα από τις περικοπές στο συνταξιοδοτικό και το αφορολόγητο, υπάρχουν άλλες υποχωρήσεις στη Συμφωνία, που τις αξιολογείτε ως αρνητικές; Για παράδειγμα, η διεύρυνση του ωραρίου των καταστημάτων της Κυριακής;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κοιτάξτε, όπως σε όλες τις διαπραγματεύσεις, αυτό στο οποίο καταλήγει κανείς είναι ένας κοινός τόπος, που περιλαμβάνει υποχωρήσεις από όλες τις πλευρές. Σε σχέση με τις Κυριακές, πρέπει να σας πω ότι η αρχική απαίτηση του ΔΝΤ ήταν η οριζόντια, σε ολόκληρη τη χώρα, καθιέρωση της λειτουργίας των καταστημάτων για όλες τις Κυριακές του χρόνου. Αυτό που εμείς καταφέραμε ήταν να περιορίσουμε και χωρικά τη συγκεκριμένη ρύθμιση, δηλαδή να περιοριστεί στις τουριστικές περιοχές, στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, στο κέντρο της Αθήνας και στην παραλία και να μειώσουμε, βεβαίως, και το σχετικό χρόνο, καθώς προβλέπεται ότι τα εμπορικά καταστήματα θα έχουν τη δυνατότητα, δεν θα έχουν την υποχρέωση, να είναι ανοιχτά τη θερινή τουριστική περίοδο. Επομένως, θεωρώ ότι πρόκειται για ένα συμβιβασμό, ο οποίος είναι αναγκαίος στο βαθμό που η χώρα βρίσκεται σε πρόγραμμα προσαρμογής και εξαρτάται από τη χρηματοδότηση, εν πάση περιπτώσει,  του επίσημου τομέα. Γνωρίζετε πάρα πολύ καλά το μηχανισμό, την τεχνολογία αυτών των προγραμμάτων και θεωρώ ότι, με δεδομένες τις συνθήκες, πετύχαμε το καλύτερο δυνατό.

ΤΣΑΚΙΡΗΣ: Εφόσον θεωρείτε ότι μέχρι τα τέλη του μήνα λογικά θα έχουμε μια συμφωνία και όσον αφορά τα μεσοπρόθεσμα για το χρέος, ήθελα να ρωτήσω: μετά τη συνολική συμφωνία, ο στόχος της κυβέρνησης πλέον για να βγει στις αγορές, πότε προσδιορίζεται;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτή τη στιγμή, δεν μπορώ να σας δώσω μια σαφή ημερομηνία εξόδου στις αγορές, αυτό είναι απολύτως αδύνατο. Αυτό που μπορώ να σας πω, είναι να επαναλάβω όσα είπε ο Πρωθυπουργός στη συνέντευξή του πριν από λίγες ημέρες, κατά την οποία δήλωσε ότι στόχος της ελληνικής κυβέρνησης είναι η όσο το δυνατόν αμεσότερη έξοδος της χώρας στις αγορές χρήματος μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και τη συνολική συμφωνία για τα μεσοπρόθεσμα για το χρέος και τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018.

ΚΛΑΥΔΙΑΝΟΣ: Μπορείτε να μας προσδιορίσετε τους στόχους της κυβέρνησης πάλι σε σχέση με την έξοδο της χώρας στις αγορές, σε ό,τι αφορά το χρόνο, την ποσότητα των χρημάτων, το επιτόκιο δανεισμού και τη διάρκεια των ομολόγων;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι, βέβαια.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, παρακολουθώντας όσα λέτε και όσα γίνονται, φέρνετε μία, έρχεται μάλλον μια συμφωνία που έχει για πολλά χρόνια πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%, δηλαδή γύρω στα 7 δις πλεόνασμα κάθε χρόνο…

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό, από πού σας προέκυψε;

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Από το 3,5%.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν έχουν συμφωνηθεί ακόμα.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Τουλάχιστον 3-4 χρόνια, νομίζω.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν έχει συμφωνηθεί κάτι τέτοιο, αυτή τη στιγμή. Εδώ μιλάμε για την τεχνική συμφωνία, που αφορά τις μεταρρυθμίσεις από τώρα και μέχρι το 2018 και τα μέτρα τα δημοσιονομικά για το 2019 και το 2020. Τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν ξέρω από πού σας προέκυψαν.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, νομίζω ότι είναι δεδομένο ότι μέχρι το 2020 τουλάχιστον θα έχουμε «τριαμισάρια». Αν το αρνείστε…;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι, δεν το αρνούμαι. Απλά, δεν έχει συμφωνηθεί ακόμα το δημοσιονομικό μονοπάτι μετά τη λήξη του προγράμματος.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Ωραία.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Επομένως, δεν καταλαβαίνω από πού σας προέκυψε.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Όλα αυτά τώρα δεν έχουν ανακοινωθεί, πάντως, επισήμως, που συζητούνται. Άρα, συζητάμε επί τη βάσει κυρίως πληροφοριών και γενικόλογων δηλώσεων.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν συζητάμε επί τη βάσει καμίας πληροφορίας. Σήμερα το πρωί, είχαμε τεχνική συμφωνία, κύριε Μακρυγιάννη και αυτή τη στιγμή κάνω επίσημη ενημέρωση των πολιτικών συντακτών. Επομένως, τι εννοείτε ότι συζητάμε βάσει πληροφοριών;

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Θα έχουμε 3,5% πλεονάσματα μέχρι και το 2020; Ναι ή όχι; Θα έχουμε. Με ένα μίγμα πολιτικής, που είναι υπαγορευμένο, κατά κύριο λόγο, από τους δανειστές και δεν σας αρέσει ιδιαιτέρως, προφανώς, από ό,τι κατάλαβα, γι’ αυτό και στεναχωριέται ο κ. Τσακαλώτος, όπως δήλωσε, για ορισμένα πράγματα…

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Η ερώτησή σας ποια είναι ακριβώς;

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Θα σας πω: Με περικοπές και φορολογικές μεταρρυθμίσεις και άλλες μεταρρυθμίσεις, που είναι πάλι υπαγορευμένες, όπως τα καταστήματα τις Κυριακές και τα λοιπά, αν αυτό, κύριε Εκπρόσωπε, δεν λέγεται μνημόνιο χωρίς λεφτά, πώς λέγεται;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε Μακρυγιάννη, είναι προφανές ότι δεν ξέρετε τι σημαίνει μνημόνιο. Το μνημόνιο είναι οι προϋποθέσεις πολιτικής, που συνοδεύουν μια δανειακή σύμβαση. Αυτό που συζητάμε αυτή τη στιγμή είναι ο τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθούν πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2019, έτσι ώστε το ΔΝΤ να συμμετέχει στο πρόγραμμα. Και αυτό να οδηγήσει στο άνοιγμα της προοπτικής για την έξοδο της χώρας στις αγορές. Από το 2018 και μετά, όταν η χώρα θα έχει τη δυνατότητα να αναχρηματοδοτεί από μόνη της το χρέος, αυτό σημαίνει ότι θα έχει και άλλες δυνατότητες σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των οικονομικών της. Τώρα, από εκεί και πέρα η αλήθεια είναι ότι δεν κατανοώ ακριβώς ούτε το σκοπό, ούτε το περιεχόμενο της ερώτησής σας.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, επειδή και εσείς παρεμβήκατε νωρίτερα, μιλάμε για μια τριετή συμφωνία τουλάχιστον, που είναι 2018-2019- 2020 με υπαγορευμένη πολιτική από τους δανειστές (περικοπή συντάξεων και μείωση αφορολόγητου).

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε Μακρυγιάννη, για να συνεννοηθούμε: Γνωρίζετε πάρα πολύ καλά ότι στο σύνολο της Ευρωζώνης, τα κράτη-μέλη υποχρεούνται να επιτυγχάνουν συγκεκριμένα πρωτογενή πλεονάσματα και να έχουν συγκεκριμένους κανόνες σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του ελλείμματος ή του πλεονάσματός τους, ανάλογα με τη βιωσιμότητα του χρέους τους. Αυτό, λοιπόν, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά αντιθέτως αφορά το σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, των οποίων, όπως γνωρίζετε, οι προϋπολογισμοί εγκρίνονται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αυτό, φαντάζομαι, το γνωρίζετε. Επομένως, εξαιτίας του γεγονότος ότι συμμετέχουμε στην Ευρωζώνη, είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθούμε και τους κανόνες της. Αλλά αυτοί οι κανόνες δεν είναι απαραιτήτως κανόνες μνημονιακοί. Οι μνημονιακοί κανόνες τηρούνται στο βαθμό που μια χώρα βρίσκεται σε πρόγραμμα. Εφόσον αναχρηματοδοτεί κανονικά το χρέος της από τις αγορές, έχει τη δυνατότητα της συζήτησης για την οικονομική πολιτική την οποία θα ασκήσει, με βάση τους κανόνες που ισχύουν για το σύνολο των κρατών-μελών της Ευρωζώνης.

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: Όταν σου υπαγορεύουν, λοιπόν, μέτρα μέχρι το 2020, είναι ή δεν είναι μνημόνιο;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε Μακρυγιάννη, επιμένετε να μην κατανοείτε αυτό το οποίο σας λέω. Δεν μπορώ να συνεχίσω το διάλογο. Έχω, νομίζω, απαντήσει.

ΒΙΤΑΛΗΣ: Θα ήθελα να ρωτήσω, κύριε Εκπρόσωπε, εάν έχει ετοιμαστεί η ατζέντα συναντήσεων με ξένους ηγέτες του Πρωθυπουργού στο Πεκίνο και αν σε αυτή την ατζέντα προβλέπεται συνάντησή του με τον κ. Ερντογάν.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Γίνονται διπλωματικές επαφές για τις συναντήσεις που θα έχει ο Πρωθυπουργός στο Πεκίνο. Αυτή τη στιγμή, δεν έχει υπάρξει οποιαδήποτε επίσημη συμφωνία για συνάντηση.

ΑΛΕΙΦΕΡΟΠΟΥΛΟΣ: Από την ευρύτερη επικαιρότητα, κύριε Εκπρόσωπε, θα ήθελα να σας ρωτήσω, εάν θέλετε να σχολιάσετε –και θα σας πω γιατί το ζητώ- τις δηλώσεις στη συνέντευξη του επιχειρηματία κ. Σαββίδη, ακριβώς επειδή αναφέρθηκε τόσο προς το πρόσωπο του Πρωθυπουργού, όσο και προς το πρόσωπο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν θέλω να κάνω κανένα σχόλιο σε σχέση με τη συνέντευξη.

ΛΑΖΟΥ: Κύριε Εκπρόσωπε, στα επόμενα δύο χρόνια που δεν υπάρχει η υποχρέωση της κυβέρνησης για μέτρα, μπαίνοντας μετά το 2018, εάν πρόκειται να διαπραγματευτούν κάποια από τα μέτρα που αφορούν τη διετία 2019-2020.

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτή τη στιγμή, έχουμε συμφωνήσει για μέτρα δημοσιονομικά και άλλα, που αφορούν την περίοδο μέχρι και τη λήξη του προγράμματος. Κατά τη διάρκεια της τρίτης αξιολόγησης, θα συζητηθούν όλα όσα προβλέπονται από τη Συμφωνία του Ιουλίου-Αυγούστου του 2015.

ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ: Κύριε Εκπρόσωπε, θεωρείτε ότι η συμφωνία θα περάσει χωρίς κανένα πρόβλημα από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι.

ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ: Και από την Κοινοβουλευτική Ομάδα των ΑΝΕΛ;

ΤΖΑΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι. Σας ευχαριστώ.

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)