Η παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά δέχτηκε ανεπανόρθωτο πλήγμα με την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην Παναγία των Παρισίων, ένα ιστορικό οικοδόμημα με 850 χρόνια ιστορίας. Αν και ένα σημαντικό κομμάτι της καταστράφηκε, χάρις σε συντονισμένες ενέργειες διασώθηκαν σημαντικά κειμήλια. Πυροσβέστες, αξιωματούχοι του Παρισιού και υπεύθυνοι της εκκλησίας σχημάτισαν ανθρώπινη αλυσίδα για να σώσουν ό,τι μπορούσαν. Με τη συμμετοχή των περισσότερων ευρωπαϊκών κρατών σχηματίστηκε ένα νοητό δίκτυο αλληλεγγύης για να βοηθήσει την αναστύλωση της Notre Dame. Και όσο οξύμωρο και αν ακουστεί αυτό, ένα γνωστό video game πρόκειται να μετατραπεί σε μέσο για την αποκατάσταση αυτού του Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Πώς είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο; Μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας φυσικά, της ψηφιακής τρισδιάστατης απεικόνισης και της μελέτης.
Και για να τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το Assassin’s Creed είναι ένα από τις πιο πετυχημένες σειρές βιντεοπαιχνιδιών, με 10 βασικούς τίτλους παιχνιδιών, 17 spin-off games και εκατομμύρια κόπιες σε πωλήσεις. Στην Ελλάδα, ακόμα και εκείνοι που δεν ασχολούνται με τα video games μάθανε την εν λόγω σειρά παιχνιδιών και την Ubisoft, την εταιρεία παραγωγής τους, από τον τίτλο Assassin’s Creed Odyssey (2018) με θέμα βγαλμένο από την αρχαία Ελλάδα. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των παιχνιδιών αυτών είναι ότι χρησιμοποιούν την ιστορία ως αφηγηματικό μέσο, ως ένα είδος οπτικής ιστορίας η οποία αν και δεν στοχεύει στο να εκπαιδεύσει τους παίκτες, παρόλα αυτά η διαντίδρασή τους με ιστορικά τοπία, γεγονότα και ιστορικές προσωπικότητες, αφήνει ένα σημαντικό εκπαιδευτικό αποτύπωμα.
Στο Assassin’s Creed: Unity (2014) ο παίκτης καλείται να διερευνήσει τις συνθήκες που οδήγησαν στη Γαλλική Επανάσταση και να πλοηγηθεί στη Γαλλία του 1789. Προκειμένου να αποδοθεί η ιστορικότητα της εποχής εκείνης, οι καλλιτέχνες που ενεπλάκησαν, προχώρησαν σε ενδελεχή ιστορική έρευνα και αρχιτεκτονική ακρίβεια του τότε αστικού ιστού. Συγκεκριμένα, προκειμένου να αποτυπωθεί η Notre Dame μέσα στο ψηφιακό κόσμο του παιχνιδιού, χρειάστηκε 2ετή έρευνα, αποτύπωση των λεπτομερειών του μνημείου και σωστή χρήση των τεχνικών οπτικής αναπαράστασης, προκειμένου κάθε πέτρα της Παναγίας των Παρισίων να διαθέτει ρεαλισμό. Εξάλλου σκοπός του παιχνιδιού είναι να τοποθετήσει τον παίκτη σε μια συγκεκριμένη χωροχρονική ζώνη, να τον εμβυθίσει σε μια ιστορική πραγματικότητα και να του δώσει τη δυνατότητα να «χειραγωγήσει» το παρελθόν προς όφελός του και προς εξυπηρέτηση των επιθυμιών και προσδοκιών του.
Παρά το γεγονός λοιπόν, ότι ένα βιντεοπαιχνίδι και μάλιστα δράσης και περιπέτειας, έχει καθαρά εμπορικό χαρακτήρα, τείνει σε ένα δεύτερο επίπεδο, να επιτελεί λειτουργίες οι οποίες αυτή τη στιγμή σε σχολεία και πανεπιστήμια του εξωτερικού γίνονται αντιληπτές ως μάθηση μέσω παιχνιδιού ή ως άτυπη εκπαιδευτική διαδικασία. Ταυτόχρονα όμως, γινόμαστε μάρτυρες μιας άλλου τύπου λειτουργίας - του ψηφιακού παιχνιδιού ως οδηγός για την αναστήλωση ενός μνημείου σημαντικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ως ψηφιακό εργαλείο στην υπηρεσία του πολιτισμού, ως προϊόν επιστημονικής έρευνας και τεχνικής αρτιότητας, ως αξιόπιστο μέσο οπτικής αναπαράστασης ενός ιστορικού μνημείου. Φυσικά, όπως είναι αυτονόητο, οι εργασίες για την «επούλωση των πληγών» που άφησε η καταστροφική πυρκαγιά της 15η Απριλίου 2019, δεν θα στηριχθούν εξ’ ολοκλήρου στο συγκεκριμένο video game, θα αποτελέσει όμως ένα σημαντικό συμπληρωματικό εργαλείο στα χέρια των αρχιτεκτόνων, με στοιχεία από το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό περίβλημα της Notre Dame.
Είναι ακριβώς αυτές οι λιγότερο ορατές αλλά και μερικές φορές, αθέατες πτυχές του ψηφιακού παιχνιδιού που το καθιστούν μέσο για τον εκδημοκρατισμό του πολιτισμού, εκπαιδευτικό και επαγγελματικό εργαλείο, προϊόν επιστημονικής έρευνας και καλλιτεχνικής αρτιότητας. Για όλους αυτούς τους λόγους το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης βρίσκεται εδώ και τρία χρόνια στο πλευρό των παραγωγών ψηφιακών παιχνιδιών, με στοχευμένες δράσεις και καινοτόμες νομοθετικές πρωτοβουλίες. Πριν μερικές μέρες μάλιστα, ένα νέο εργαλείο είναι διαθέσιμο στα χέρια των game developers, αφού με την νέα ΚΥΑ προσδιορίζεται με σαφήνεια η διαδικασία βάσει της οποίας ένας δημιουργός ψηφιακών παιχνιδιών θα μπορεί να υπαχθεί στο καθεστώς ενίσχυσης του cash rebate 35%. Στην Ελλάδα, έχουμε δημιουργούς που «παίζουν» με την ελληνική ιστορία, που χρησιμοποιούν την απεικονιστική τεχνολογία για να μας μεταφέρουν σε σημαντικές για την Ελλάδα ιστορικές περιόδους και αυτά είναι projects τα οποία αξίζουν να τα υποστηρίξουμε και να ταξιδέψουν σε όλον τον κόσμο. Είναι σημαντικό όμως να αντιληφθούμε ότι όπως στην περίπτωση του Assassin’s Creed, τα ψηφιακά παιχνίδια μπορεί να είναι εμπορικά, μπορεί να εκπαιδευτικά, μπορεί να έχουν πολιτιστικό περιεχόμενο, μπορεί όμως να ισχύουν όλα τα παραπάνω ταυτόχρονα. Και αυτό ας το έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας και να ασκούμε κριτική στις όποιες προσπάθειες της ελληνικής μιντιακής πραγματικότητας να καταπιαστεί αποσπασματικά με το θέμα των video games.
