Τα προγράμματα προσαρμογής που σχεδίασε και εφάρμοσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα, συνέβαλαν μεν στην ανασυγκόρτηση της χώρας, πλην όμως οριακά. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) που δημοσιεύθηκε σήμερα με τον τίτλο «Η παρέμβαση της Επιτροπής στην ελληνική χρηματοπιστωτική κρίση», δείχνοντας τα λάθη που έγιναν κυρίως στα μνημόνια της Ελλάδας και κυρίως στα δύο πρώτα. Το ΕΕΣ επισημαίνει ότι, ο σχεδιασμός του τρίτου προγράμματος ήταν σαφώς βελτιωμένος σε σχέση με τα προηγούμενα δύο κυρίως σε ό,τι αφορά τις προτεραιότητες των μεταρρυθμίσεων.
Ειδικότερα, οι ελεγκτές της ΕΕ διαπίστωσαν ότι η Επιτροπή δεν διέθετε προηγούμενη πείρα στη διαχείριση ενός τέτοιου εγχειρήματος και ότι οι όροι των προγραμμάτων δεν είχαν ιεραρχηθεί σωστά με βάση τη σημασία τους, ούτε εντάχθηκαν σε κάποια ευρύτερη στρατηγική για τη χώρα. Συγκεκριμένα, η αναφορά του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου διατυπώνει σαφώς την λανθασμένη σκοπιά, από πλευράς Κομισιόν, που είχαν τα προγράμματα, τα οποία «στην ουσία αγνοούσαν τις κοινωνικές επιπτώσεις των πολιτικών που απαιτούσαν να εφαρμοστούν».
Δεν επιασαν τους στόχους
Όπως αναφέρεται, η Επιτροπή δεν προέβη σε διεξοδική αξιολόγηση των δύο πρώτων προγραμμάτων, μολονότι μια τέτοια ανάλυση θα ήταν σκόπιμη για την αναπροσαρμογή της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας. Στα μέσα του 2017, η Ελλάδα εξακολουθεί να χρειάζεται εξωτερική χρηματοδοτική στήριξη, γεγονός που σημαίνει ότι τα προηγούμενα προγράμματα δεν μπόρεσαν να αποκαταστήσουν την ικανότητα της χώρας να χρηματοδοτεί τις ανάγκες της από τις αγορές, μεταξύ άλλων και λόγω αδυναμιών σε επίπεδο υλοποίησης, αναφέρει η έκθεση.
Επιπλέον, υπογραμμίζεται ότι οι μακροοικονομικές παραδοχές των προγραμμάτων δεν αιτιολογούνταν καταλλήλως, ενώ η συνεργασία με τους άλλους θεσμούς ήταν μεν αποτελεσματική αλλά άτυπη.
Πιο συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά την επάνοδο στην ανάπτυξη, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά περισσότερο από ένα τέταρτο και η Ελλάδα δεν επανήλθε σε τροχιά ανάπτυξης το 2012, όπως προβλεπόταν αρχικά. Σχετικά με τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, υπήρξε ευρείας κλίμακας δημοσιονομική εξυγίανση όσον αφορά τις διαρθρωτικές ισορροπίες. Ωστόσο, λόγω των δυσμενών μακροοικονομικών εξελίξεων και του επιτοκιακού κόστους του υφιστάμενου χρέους, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ εξακολούθησε να αυξάνεται.
Σημειώνεται ότι το έργο των ελεγκτών επικεντρώθηκε στην αξιολόγηση της Επιτροπής, καθώς τόσο ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και το ΔΝΤ όσο και οι ελληνικές αρχές δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα ελέγχου τους.
Στα 36,4 δισ. ευρώ η ζημιά του Δημοσίου από τις Τράπεζες
Στα 36,4 δισ. ευρώ υπολογίζει ότι φθάνει μέχρι στιγμής η ζημιά που έχει υποστεί το Ελληνικό Δημόσιο από την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, το Ελεγκτικό Συνέδριο της Ε.Ε στην Εκθεση του.
Σημειώνει επίσης εμφατικά ότι με το δεύτερο Μνημόνιο διατέθηκαν σημαντικά κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών χωρίς όμως να διασφαλίζεται αποτελεσματικά ο έλεγχος των ιδιωτικών διοικήσεων.
Οπως αναφέρει στην Εκθεση μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016 το Ελληνικό Δημόσιο είχε διαθέσει για τις τράπεζες κεφάλαια που άγγιζαν τα 45,4 δισ. ευρώ. Από αυτά εκτιμά ότι στην καλύτερη περίπτωση θα μπορέσει να ανακτήσει τα 8,9 δισ. ευρώ, επομένως η ζημιά που έχει υποστεί αγγίζει τα 36,4 δισ. ευρώ.
Σε αντίθεση δε με τη διεθνή πρακτική, ενώ οι αλλαγές στην μετοχική σύνθεση των ελληνικών τραπεζών το 2013 οδηγήσαν σχεδόν στην πλήρη κρατικοποίηση τους, η εξέλιξη αυτή δεν αποτυπώθηκε και στη σύνθεση των διοικητικών τους συμβουλίων. Στη ποράξη αυτό που συνέβη ήταν ότι ο έλεγχος των τραπεζών αυτών παρέμεινε στα χέρια των παλαιών μετόχων, ενώ το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) - μέσω του οποίου διατέθηκαν τα κεφάλαια - δεν είχε τη δικαιοδοσία να ελέγξει τις διοικήσεις τόσο για την ανεξερτησία τους όσο και για ζητήματα που συνδέονταν με την εμπειρία και τη φήμη τους. Ετσι ο όρος για την αξιολόγηση των διοικήσεων των τραπεζών ετέθη στο τρίτο πρόγραμμα, με αποτέλεσμα το ΤΧΣ να αξιολογέι πλεον τις επιδόσεις τους.
Δυσλειτουργία και αδιαφάνεια στην λήψη αποφάσεων όμως καταλογίζεται και στο ΤΧΣ. Μάλιστα όπως αναφέρεται το 2013 το ΤΧΣ ενέκρινε την πώληση πλειοψηφικού πακέτου θυγατρικής εταιρείας τράπεζας (δεν την κατανομάζει) χωρίς να τηρηθούν οι διαδικασίες ανταγωνιστικών προσφορών. Είναι ενδεικτικό ότι στη διάρκεια της λειτουργίας του Ταμείου έχουν αλλάξει 34 άτομα στην ανώτατη διοικητική του πυραμίδα, μεταξύ των οποίων 4 πρόεδροι και ισάριθμοι διειυθύνοντες σύμβουλοι.
Η Κομισιόν λαμβάνει υπόψη της την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου
Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφορικά με το σχεδιασμό και την εφαρμογή των δύο πρώτων προγραμμάτων προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας, και το σχεδιασμό του τρίτου. Αυτό απάντησε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς κληθείς να σχολιάσει την έκθεση, κατά τη σημερινή ενημέρωση του Τύπου στις Βρυξέλλες.
Ο ίδιος ανέφερε ότι η Επιτροπή είναι ανοιχτή στην «εποικοδομητική» ανάλυση των δραστηριοτήτων της καθώς και ότι «καλωσορίζει» και «εφαρμόζει» τις συστάσεις. «Πολλές από τις συστάσεις που περιλαμβάνει η έκθεση, εφαρμόστηκαν στο τρίτο πρόγραμμα» υπογράμμισε ο Μ. Σχοινάς.
Τέλος, ερωτηθείς για τη μη συνεργασία της ΕΚΤ, είπε πως η Επιτροπή συνεργάστηκε πλήρως και αρνήθηκε να σχολιάσει τη στάση της ΕΚΤ.
*Με πληροφορίες από το ΑΠΕ - ΜΠΕ
