Συνήθως οι ισχυρισμοί αυτοί εδράζονται σε αντιφατικές ιδεολογικές και πολιτικές προελεύσεις, προσεγγίσεις και σκοπιμότητες. Άλλοι το ισχυρίζονται για να περιγράψουν απλώς τη δυναμική, άλλοι ως κάτι το θετικό και άλλοι, οι περισσότεροι, για να πουν ότι ο Τσίπρας είναι δημαγωγός και λαϊκιστής όπως ήταν ο Α. Παπανδρέου, συνεπώς και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι, θα γίνει, το ΠΑΣΟΚ της εποχής μας, που θα κοροϊδέψει και θα προδώσει τον κόσμο και το λαϊκό κίνημα.
Οι παραπάνω ισχυρισμοί και αναλύσεις δεν είναι απλώς αβάσιμοι, αλλά και όπου διατυπώνονται από σοβαρούς αναλυτές και διανοούμενους, ακόμη και της Αριστεράς, και όχι μόνο από ασόβαρα "παπαγαλάκια" και ανόητους προπαγανδιστές και συκοφάντες -και είναι πολλοί αυτοί- δεν παίρνουν υπόψη τους δύο βασικούς παράγοντες που διαφοροποιούν το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ από εκείνο του ΠΑΣΟΚ.
Το ΠΑΣΟΚ του χθες και του σήμερα
Πράγματι το σημερινό σκηνικό από την άποψη της πολιτικής και εκλογικής απήχησης του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να μοιάζει με εκείνο του 1981 και είναι θετικό αυτό, αλλά οι ιστορικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες -ελληνικές, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες-είναι εντελώς διαφορετικές. Επίσης οι πρωταγωνιστές, τότε το ΠΑΣΟΚ, τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ, συγκροτούν εντελώς διαφορετικές πραγματικότητες, τόσο από άποψη ιστορικής προέλευσης όσο και από ιδεολογική, πολιτική, θεωρητική και προγραμματική στρατηγική στόχευση.
Το ΠΑΣΟΚ του '81 είχε πίσω του τη δεκαετία του εβδομήντα και τη μεγάλη πολιτικοϊδεολογική απάτη του Α. Παπανδρέου που συνοψιζόταν στα συνθήματα "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" και "Στις 18 σοσιαλισμός". Τα συνθήματα εκείνα και πολλά άλλα παρόμοια εγκλώβισαν αρκετές λαϊκές δυνάμεις και αριστερές μάζες, φαίνονταν αριστερά ριζοσπαστικά, εθνικο-απελευθερωτικά και έτσι παγιδεύτηκε ένας ολόκληρος λαός. Στη συνέχεια το ΠΑΣΟΚ, αφού αναρριχήθηκε στην εξουσία και αφού προσπάθησε τα πρώτα χρόνια και έκανε αρκετά θετικά φιλολαϊκά πράγματα, γρήγορα προσγειώθηκε σ' αυτό που ήταν, σ' αυτό που κυρίως αποσκοπούσε ο αρχηγός του: στο στρίμωγμα της Αριστεράς και στην "εξουσία για την εξουσία".
Με τις πρώτες δυσκολίες παραδόθηκε στα μικρά και κυρίως στα μεγάλα συμφέροντα, στους μεγαλοεργολάβους και τους μεγαλοπρομηθευτές του Δημοσίου, γέννησε και έθρεψε τη διαφθορά στην κοινωνία και το κράτος, δημιούργησε τα αμέτρητα λαμόγια, τους κλέφτες και τους αδίστακτους νεόπλουτους, τα καινούργια τζάκια, την εκτεταμένη φοροδιαφυγή και φοροκλοπή, την κομματοκρατία στο Δημόσιο, τον εκφυλισμό των συνδικάτων και τις κομματοκρατικές συντεχνίες.
Το κομματικοποιημένο κράτος και το κρατικοποιημένο κόμμα γίνονται ο κύριος μοχλός εξασφάλισης κομματικής και πολιτικής πελατείας. Την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων και του εκσυγχρονισμού του Σημίτη έγινε το μεγάλο φαγοπότι σε βάρος του λαού και της οικονομίας και με γοργούς ρυθμούς το ΠΑΣΟΚ μεταλλάχθηκε στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας.
Οι σημερινοί ηγέτες και ηγετίσκοι του, αφού κατέστρεψαν την Ελλάδα, φιλοδοξούν να γίνουν Μπλερ ή Σρέντερ και η εξουσιομανία του αρχηγού τους συγκεντρώνει μόνο τ' αρνητικά χαρακτηριστικά του Α. Παπανδρέου. Με αυτό το ΠΑΣΟΚ και με αυτή την αναξιόπιστη, ηθικά και πολιτικά, ηγετική ομάδα, κανένας σοβαρός διάλογος δεν πρέπει και δεν μπορεί να γίνει. Διάλογος και συνεργασία μπορεί να γίνει με ό,τι υγιές έχει μείνει και κυρίως με τη βάση και τα απλά μέλη του, αφού πρώτα απαλλαγούν από την ηγεσία που τα τελευταία χρόνια με τα Μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις παρέδωσε την Ελλάδα στην τρόικα, στους κερδοσκόπους δανειστές και την οδήγησε στην καταστροφή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ του σήμερα και του αύριο
Η ιστορία, οι ιδεολογικές και στρατηγικές κατευθύνσεις που γέννησαν τον ΣΥΡΙΖΑ είναι εντελώς διαφορετικές. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι, προσπαθεί να είναι, ο συνεχιστής των καλύτερων παραδόσεων του ελληνικού και ευρωπαϊκού εργατικού, σοσιαλιστικού, κομμουνιστικού και αριστερού κινήματος. Η καθοριστική του συνιστώσα, που είναι ο ΣΥΝ, καθώς και κάποιες άλλες μικρότερες, όπως η ΑΚΟΑ, προέρχονται κυρίως από τα σπλάχνα της ελληνικής κομμουνιστικής παράδοσης, εκφράζουν και προσπαθούν να εκφράσουν και να συνεχίσουν τις καλύτερες παραδόσεις, όπως εκείνες του ΕΑΜ και της ΕΔΑ.
Οι κεντρικές ιδέες, οι στρατηγικές κατευθύνσεις, οι θεωρητικές διερευνήσεις, οι ιδεολογικοί και οραματικοί ορίζοντές τους προέρχονται κυρίως από τις δύο κρίσεις, ρήξεις, τομές και διασπάσεις του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Εκείνη του 1968 που γέννησε το ΚΚΕ Εσωτερικού και εκείνη των αρχών της δεκαετίας του ενενήντα, όταν το μισό περίπου ΚΚΕ -τότε που ο σ. Δραγασάκης έχασε τη γραμματεία του κόμματος από την Παπαρήγα με 3-4 ψήφους διαφορά- εξοστρακίστηκε και διαγράφτηκε από το ΚΚΕ και έμεινε στον ΣΥΝ, από τον οποίο αποχώρησε το ΚΚΕ.
Οι κεντρικές ιδέες και κατευθύνσεις των δύο εκείνων αντιδογματικών και αντισεχταριστικών ρήξεων εμπνέουν σε σημαντικό και καθοριστικό βαθμό τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ. Οι διασπάσεις του ΚΚΕ συμπύκνωναν και συμπυκνώνουν και σήμερα την ανάγκη της συνεχούς ανανέωσης, εμπλουτισμού και επικαιροποίησης του προγράμματος, του σχεδίου, της θεωρίας και της στρατηγικής του αντικαπιταλιστικού δημοκρατικού δρόμου. Πορεία που απαιτεί τη συγκρότηση του ευρύτερου δυνατού και πλειοψηφικού μπλοκ των πολιτικών, κοινωνικών, λαϊκών και ταξικών δυνάμεων για να βγει σήμερα η χώρα από τα Μνημόνια της καταστροφής, ν' αναδομηθεί η Ευρώπη προς την κατεύθυνση της ρήξης με τη δικτατορία των κερδοσκοπικών χρηματοπιστωτικών αγορών. Έτσι και μόνον έτσι μπορεί να σωθεί και η Ευρώπη από την κατάρρευσή της.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να είναι η σύγχρονη δημοκρατική ριζοσπαστική Αριστερά, προσπαθεί να εκφράζει, να συνθέτει ό,τι το καλύτερο έχουν να επιδείξουν τα ιστορικά ρεύματα της Αριστεράς, το σοσιαλιστικό, το κομμουνιστικό και της ευρύτερης Αριστεράς, να συμμετέχει, να βοηθά και να βοηθιέται από την οργανωμένη "κοινωνία των πολιτών", από τα νέα κινήματα, τα κοινωνικά φόρουμ, τις "πλατείες των Αγανακτισμένων". Μέσα σ' αυτές τις διεργασίες να επικαιροποιεί το σχέδιο και το αναλυτικό πρόγραμμα των φιλολαϊκών, φιλοεργατικών μεταρρυθμίσεων, των δομικών αλλαγών στην οικονομία, στην παραγωγή και στους θεσμούς προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης και του "βαθέματος" της δημοκρατίας, που όλο και περισσότερο συρρικνώνεται, αφυδατώνεται, κενοποιείται από τη λειτουργία και τη δράση της παγκόσμιας δικτατορίας των χρηματοπιστωτικών ασύδοτων αγορών και των υπηρετών τους.
Αυτή η στρατηγική απαιτεί διαδοχικές δομικές ρήξεις με το ελληνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο σύστημα της τραπεζοκρατίας και του κεφαλαίου. Όλα αυτά θα φωτίζονται και θα φορτίζονται ιδεολογικά, επιστημονικά και θεωρητικά, υπερβαίνοντας οριστικά τη θεωρία των σταδίων, από το όραμα και τη στρατηγική του σοσιαλισμού που ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει.
Απ' όλα τα παραπάνω νομίζω πως είναι φανερό ότι οι ιδέες και οι δυνάμεις που συγκροτούν τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν ελάχιστη σχέση -και σε κεντρικά στοιχεία τους είναι συγκρουσιακά αντιτιθέμενες- με εκείνες του ΠΑΣΟΚ. Να γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει ΠΑΣΟΚ στη θέση του ΠΑΣΟΚ. Κάτι τέτοιο θα τον έφερνε σ' αντίθεση, σε σύγκρουση με τον γενετικό κώδικα των ιδεών του και συνεπώς είναι αδύνατο.
Εκτιμώ ότι αυτό το κατανοούν απόλυτα ο σ. Τσίπρας και η αρκετά άξια νέα ηγετική ομάδα που τον στηρίζει, τα κεντρικά όργανα του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ. Οι όποιες ανεπάρκειες και λαθεμένες, μεμονωμένες τοποθετήσεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, ακόμη και ανώτερων στελεχών ή και κάποιων μικρών συνιστωσών, είναι αρνητικά φαινόμενα και δυσκολεύουν, αλλά δεν αλλοιώνουν και δεν απειλούν την κεντρική φυσιογνωμία και κατεύθυνση.
Η κεντρική κατεύθυνση θα δυσκολευτεί, μπορεί και να μην προχωρήσει επαρκώς ή ακόμη και ν' ανατραπεί, τόσο γιατί μπορεί ν' αποδειχθούν οι αντικειμενικές δυσκολίες και τα εμπόδια -ελληνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή- υπέρτερα των δυνάμεών μας, όσο και γιατί οι άλλες αντιενωτικές δυνάμεις της Αριστεράς, και κυρίως η ΔΗΜ.ΑΡ. και το ΚΚΕ, για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετική βαρύτητα η κάθε μία, ίσως να μη συμβάλλουν όσο θα μπορούσαν και όσο θα έπρεπε για ν' ανταποκριθεί η Αριστερά στο μοναδικό ιστορικό ραντεβού, στην ιστορική πρόκληση που μπορεί ακόμη να την καλέσει να κυβερνήσει. Για τον ρόλο και τις ευθύνες της ΔΗΜ.ΑΡ. και του ΚΚΕ θα επανέλθω με άλλο κείμενό μου.
Του Βασίλη Κωτούλα
