Μόνο ένα σχόλιο για τις τελευταίες εξελίξεις ότι έστω και με πίεση και αντιδράσεις δόθηκε η πολυπόθητη παράταση τόσο στο εξοικονομώ όσο και στην μεταβίβαση ακίνητου με βεβαίωση μηχανικού.
Και επειδή έχουμε κουράσει να μιλάμε συνεχεία γι αυτά σε αυτό το άρθρο ήθελα να σταθώ στα εγκαταλελειμμένα κτίρια.
Αφορμή υπήρξε το Διεθνές Συνέδριο ΤΤΜ_CH της καθ. Α. Μωροπούλου όπου δημοσιοποιήθηκε η πρόθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την προστασία της υλικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η ανακοίνωση αυτή, είχε τίτλο: «Το πρόγραμμα “Διατηρώ” και η σχετική πολιτική του ελληνικού Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την προστασία της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς». Σύμφωνα με την ανακοίνωση, το πρόγραμμα «Διατηρώ» θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2021-2027 (κονδύλια της ΕΕ) και θα αφορά κυρίως ιδιοκτήτες ακινήτων και επαγγελματίες κλάδων όπως σχεδιαστές, κατασκευαστές, κ.ά. και θα περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε κτήρια, που χαρακτηρίζονται: α. ως διατηρητέα ή μνημεία, β. ιστορικά κτήρια που βρίσκονται εντός ιστορικών τόπων, ιστορικών κέντρων και παραδοσιακών οικισμών.
Η αλήθεια είναι ότι έχω να πω και να γράψω πολλά αλλά δεν θέλω να κουράσω. Αν λάβω υπόψη μου τον τόπο που μένω και κατάγομαι την Κέρκυρα πραγματικά θα μπορώ να σχολιάσω πολλά πράγματα αφού αρκετά κτίρια παραμένουν στο έλεος της εγκατάλειψης.
Γενικά μιλάμε για έναν μεγάλο αριθμός διατηρητέων κτηρίων που στέκουν ερειπωμένα και αρκετές φορές εγκαταλελειμμένα στο κέντρο της πόλης, τα οποία είτε ανήκουν στο Υπουργείο Πολιτισμού (Βίλλα Κοκοτού) είτε στην ΠΙΝ (βλ. Βιλλα ρόσσα), είτε στους δήμους (Βλ. οικία Πετσάλη).
Μία απίστευτη κληρονομιά που προστατεύεται από το Σύνταγμα της χώρας, όχι όμως και από τους νόμους της. Κτήρια μοναδικά, αναντικατάστατα, κτήρια που χάνονται και μαζί μ’ αυτά χάνεται και μέρος της ταυτότητας της πόλης.
Με την ιδιότητα του πρώην Αυτόδιοικητικού και για να μιλήσω λίγο για την Κέρκυρα μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι υπήρχαν 71 εκ. ευρώ από την Ολοκληρωμένη χωρική επένδυση με χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ και ολοκλήρωση έως το 2023.
Σύμφωνα λοιπόν με τον τότε σχεδιασμό ενταγμένα έργα ήταν ο Φοινικας, η οικία Πετσάλη, το Δημοτικό θέατρο για το οποίο έχουν κατατεθεί φάκελοι στο Υπουργείο Υποδομών, και η ανακαίνιση της οικίας Δαλλιέτου.
Έως σήμερα δεν έχουμε δει κάτι γι αυτά τα έργα τα οποία παραμένουν εγκαταλελειμμένα και καθημερινά καταρρέουν.
Μετά από τόσα χρόνια κρίσης, η εύκολη ερμηνεία είναι ότι για την κατάσταση αυτή ευθύνεται η οικονομική κρίση. Ωστόσο, το πρόβλημα προϋπήρχε, απλά η κρίση το επιδείνωσε.
Η αλήθεια είναι ότι πέρα από τις ευθύνες τις τοπικές τις μεγαλύτερες τις έχει ( όπως συνηθίζεται ναλέγεται ευτές τις μέρες) το Επιτελικό Κράτος.
Παρακολουθώντας το συνέδριο είδα με ενδιαφέρον και με ικανοποίηση του το πρόγραμμα «Διατηρώ».
Σύμφωνα με αυτό οι παρεμβάσεις θα περιλαμβάνουν τις ακόλουθες δράσεις: α) Καθαρισμό προσόψεων, β) Εργασίες στερέωσης για τη διατήρηση του κελύφους των κτηρίων γ) Αποκατάσταση κελύφους κτηρίων (προσόψεων και στέγης). Αποκατάσταση θεμελίων, τοιχοποιίας, στέγης επιστρώσεις, μπαλκόνια, πλαστική διακόσμηση, αντικατάσταση κουφωμάτων, επισκευή μεταλλικών στοιχείων κ.λπ. δ) Αποκατάσταση του εσωτερικού των κτηρίων – αποκατάσταση ή ενίσχυση ξύλινων ορόφων, αποκατάσταση σκαλοπατιών, αλλαγές στο διαχωριστικό για λειτουργικούς λόγους.
Και εδώ έρχεται ο ρόλος του ΤΕΕ όπου μπορεί να είναι καθοριστικός για την προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Με το πρόγραμμα αυτό παλαιά κτήρια με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, από την πιο απλή όπως για παράδειγμα την απομάκρυνση ενός γκράφιτι από την πρόσοψη μέχρι την πιο σύνθετη όπως για παράδειγμα εργασίες στατικής επάρκειας, θα αποκατασταθούν και θα αξιοποιηθούν.
Να υπενθυμίσω ότι υπάρχει ακόμη ένα πρόγραμμα που αφορά διατηρητέα κτήρια και αναμένεται να τρέξει μέσω των ΤΕΕ. Θα μπορούν οι ιδιοκτήτες αυτών των κτηρίων να δίνουν τον συντελεστή τους – ακριβώς επειδή το διατηρητέο δε μπορεί να οικοδομηθεί και είναι ένα κτήριο που στέκεται χωρίς να μπορείς να το εκμεταλλευτείς – στην Τράπεζα Γης η οποία θα δημιουργηθεί από το ΤΕΕ και θα μπορεί να χτίσει κάπου αλλού. Για να γίνει αυτό θα πρέπει λοιπόν το ΤΕΕ σε συνεργασία με τους μηχανικούς να έχει βάση δεδομένων, να ομαδοποιήσει κατά τόπους τις παρεμβάσεις και σε συνεργασία με δημόσιους φορείς να προτείνει τις λύσεις διατηρώντας την μεθοδολογία της κατασκευής, τα υλικά αλλά και το τελικό αποτέλεσμα το οποίο θα πρέπει να αρμόζει στο μνημείο χωρίς αλλοιώσεις και προσθήκες.
Επομένως, η παρέμβαση του ΥΠΕΝ με την ένταξη του προγράμματος «Διατηρώ» στο ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελεί μια πολύ ευχάριστη είδηση στους τομείς της οικονομικής ανάπτυξης και της διατήρησης της ταυτότητας του κάθε τόπου σε όλη την Ελλάδα.
Γνωρίζοντας όμως τον τρόπο συνεργασίας όλων των Δημόσιων υπηρεσιών που θα είναι απαραίτητοι για την υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος θα περιμένουμε το αρμόδιο Υπουργείο να το προβλέψει έγκαιρα και με σαφήνεια ώστε να μπορεί να είναι και υλοποιήσιμη μια τέτοια προσπάθεια και να μην γίνει αποτελέσει μια φειδωλή πρόθεση διατήρησης της κληρονομιάς μας σε ένα σκονισμένο συρτάρι.
Ν. Κορακιανίτης: Πολιτικός μηχανικός Laisergo.gr
