Όλες οι δράσεις της ανθρωπότητας μέσα στους αιώνες έχουν στόχο την εξέλιξη του ανθρώπου, τον οποίο ανέκαθεν τοποθετούσαν στο κέντρο της έννοιας «πολιτισμός». Αυτές οι δραστηριότητες συνδέονται με την πολιτιστική ανάπτυξη, που περιλαμβάνει, μέσω των τεχνών και της επιστήμης, υλικές κατακτήσεις και άλλες, που μέσω της «κουλτούρας» αποβλέπουν στην ατομική αλλά και τη συλλογική καλλιέργεια λαών, πληθυσμιακών ομάδων, υπερεθνικών και υπερτοπικών συνόλων.

Οι κυβερνήσεις στα σύγχρονα κράτη φροντίζουν για την εξέλιξη του πολιτισμού αλλά και την καλλιέργεια των πολιτών μέσα από τις καλές τέχνες και την παραγωγή πολιτιστικού – πνευματικού αποθέματος. Βεβαίως, για τον πολιτισμό, ως προς τη γενική του θεώρηση αλλά και ως προς την άλλη του διάσταση, αυτή της κουλτούρας, απαιτούνται από τη γενική κυβέρνηση εμπνευσμένη διαχείριση και όραμα. Διαχείριση τέτοια ώστε να εξασφαλίζεται χρηστή και αποτελεσματική οικονομική φροντίδα αλλά και όραμα που να εμπνέει τους δημιουργούς, προσφέροντάς τους ένα τοπίο γόνιμης παραγωγής. Προϋποθέσεις που διασφαλίζουν στην κοινωνία τη μοναδική έκφραση ζωής του ανθρώπου, που ονομάζουμε δημόσιο πολιτισμό.

Οπως και να ’χει όμως ο άνθρωπος είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος του πολιτιστικού υλικού αλλά και του καλλιτεχνικού πλούτου. Ο πολίτης που συνεισφέρει στον κρατικό κορβανά έχει ανάγκη την ιατρική περίθαλψη, την ασφάλεια ή τη θεμελίωση της σύνταξής του. Μέρος όμως της συμμετοχής του στο δημόσιο ταμείο θα πρέπει ανταποδοτικά να του επιστραφεί ως παιδεία, μόρφωση, πρόσβαση στις τέχνες, αισθητική απόλαυση. Με αυτή την παραδοχή, ο δημόσιος πολιτισμός είναι αδιαπραγμάτευτο κοινωνικό αγαθό.

Αναχρονιστική είναι εκείνη η αντίληψη που θέλει τον πολιτισμό υπόθεση ατομική του καθενός μας, εκείνη που εκλαμβάνει την τέχνη ως πολυτέλεια, την οποία απολαμβάνει μόνον όποιος έχει την οικονομική δυνατότητα να την εξασφαλίσει. Αναχρονιστική είναι η αντίληψη που απορρίπτει και την παραμικρή υποχρέωση της πολιτείας όσον αφορά στην πρόσβαση στο πολιτιστικό κεφάλαιο του συνόλου του πληθυσμού. Το εφεύρημα του «αυτοχρηματοδοτούμενου πολιτισμού» χρησιμοποιείται ως άλλοθι από τις απρόθυμες να στηρίξουν τον πολιτισμό κυβερνήσεις. Είναι απλώς μια απάτη, μια και δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα αυτοχρηματοδοτούμενου πολιτισμού σε χώρα της Δύσης. Αναχρονιστική είναι εκείνη η θέση που υποστηρίζει ότι ο πολιτισμός είναι οικονομικό και όχι κοινωνικό – δημοκρατικό δικαίωμα.

Πιστεύουμε σε έναν πολιτισμό στον οποίο συμμετέχει ο λαϊκός παράγων μέσα από καθημερινές πολιτιστικές πρακτικές, που ενθαρρύνουν τους δημιουργούς να προσφέρουν τα έργα τους στο πλατύ κοινό, με ευαισθησία απέναντι στα κοινωνικά θέματα, όπως διακρίσεις, ανισότητες και βαθύτερες ανθρώπινες ανάγκες. Εναν πολιτισμό που θα εμπνέει, θα μεγιστοποιεί ικανότητες, θα ενισχύει την αυτοπεποίθηση, θα γεννά επιτυχίες.

Πιστεύουμε σε έναν πολιτισμό που δίνει βήμα στους νέους καλλιτέχνες. Στην ενθάρρυνση δημιουργικών ομάδων που θα πειραματιστούν, θα προτείνουν νέους δρόμους, θα συναντήσουν ιδιαίτερες ομάδες πολιτών, όπως τους συμπολίτες μας της περιφέρειας, τα παιδιά, τους εφήβους, τα ΑμεΑ, τους φυλακισμένους, τους πρόσφυγες κ.ο.κ. Σε αυτές τις δράσεις καλούνται οι πάντες. Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το υπουργείο Πολιτισμού κάλεσε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με κοινωφελείς ή πολιτιστικούς σκοπούς να υποβάλουν αίτημα επιχορήγησης για δράσεις και πολιτιστικά προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά και εφήβους.

Πιστεύουμε σε έναν πολιτισμό, όπου οι κυβερνώντες αγκαλιάζουν όλους τους δημιουργούς, ασχέτως πολιτικών ή ιδεολογικών επιλογών. Πιστεύουμε σε μια πολιτιστική πολιτική που θα τακτοποιεί σημαντικά διαρθρωτικά ζητήματα, προωθώντας τον εκσυγχρονισμό του υπουργείου Πολιτισμού και των εποπτευόμενων οργανισμών του. Πιστεύουμε σε μια πολιτιστική πολιτική που δίνει τον πρώτο λόγο στους καλλιτέχνες δημιουργούς και μαζί τους οργανώνει εκείνο το τοπίο στο οποίο πρωταγωνιστεί ο φυσικός αποδέκτης όλου αυτού του πολιτισμικού πλούτου, ο κυρίαρχος λαός. Δεν μπορούμε να δούμε αλλιώς τον πολιτισμό, λοιπόν, παρά ως κοινωνικό και δημοκρατικό αγαθό, το οποίο, μάλιστα, είναι αναπαλλοτρίωτο!

* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ανατολικής Αττικής, Τομεάρχης Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ.