Η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπεραμύνθηκε μιας «δίκαιης και λογικής» ισορροπίας ανάμεσα στην «ευθύνη και την αλληλεγγύη» μεταξύ των 27. «Πρέπει να βρούμε μακροπρόθεσμες λύσεις για τη μετανάστευση», δήλωσε, υπογραμμίζοντας πως η πυρκαγιά στον καταυλισμό της Μόριας ήταν μια έντονη υπενθύμιση της ανάγκης για δράση.

Πέντε χρόνια μετά την κρίση του 2015, αυτό το νέο «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» προβλέπει πως οι χώρες της ΕΕ που δεν θέλουν να πάρουν αιτούντες ασύλου σε περίπτωση αύξησης των μεταναστευτικών ροών πρέπει αντίθετα να συμμετάσχουν στις επιστροφές όσων η αίτησή τους για άσυλο απορρίπτεται από τις ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες έφθασαν, προς τις χώρες προέλευσής τους.

Ωστόσο το προτεινόμενο αυτό σύμφωνο προτείνει την προστασία από δικαστικές διώξεις των ΜΚΟ που διασώζουν μετανάστες στη θάλασσα.

Αναθεωρεί επίσης την αρχή που συνίσταται στο να ανατίθεται στην πρώτη χώρα εισόδου  ενός μετανάστη στην ΕΕ η ευθύνη της επεξεργασίας του αιτήματός του για άσυλο.

Αυτός ο κανονισμός του Δουβλίνου, που είναι αυτή τη στιγμή ο πυλώνας του συστήματος ασύλου στην Ευρώπη, δεν έχει σταματήσει να τροφοδοτεί τις εντάσεις ανάμεσα στους 27, λόγω του βάρους που εναποθέτει στις χώρες που λόγω γεωγραφικής θέσης είναι στην πρώτη γραμμή των αφίξεων, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.

Στην πρόταση της Επιτροπής, η χώρα που είναι υπεύθυνη για το αίτημα ασύλου θα μπορεί να είναι εκείνη στην οποία ένας μετανάστης έχει αδελφό ή αδελφή, στην οποία έχει εργαστεί ή σπουδάζει. Επίσης η χώρα που έχει χορηγήσει βίζα σε έναν μετανάστη θα είναι εκείνη που θα πρέπει να επιφορτισθεί με την αίτηση ασύλου.
Σε διαφορετική περίπτωση, αυτές οι χώρες πρώτης εισόδου θα παραμείνουν υπεύθυνες για την αίτηση ασύλου.
Προβλέπεται επίσης μια πιο γρήγορη διαδικασία ώστε να απορρίπτονται πιο γρήγορα οι μετανάστες που έχουν λίγες πιθανότητες να λάβουν διεθνή προστασία.
Πρόκειται, σύμφωνα με την Επιτροπή, για εκείνους που έρχονται από χώρες που είχαν ένα θετικό ποσοστό απόκρισης σε αιτήματα ασύλου μικρότερο του 20% όπως η Τυνησία ή το Μαρόκο. Για αυτούς, η επεξεργασία του αιτήματος ασύλου γίνεται στα σύνορα και σε ένα διάστημα 12 εβδομάδων.

Αν μία χώρα υπόκειται σε μεταναστευτική «πίεση» και εκτιμά ότι δεν μπορεί πλέον να αναλάβει την ευθύνη μεταναστών, μπορεί να ζητήσει την ενεργοποίηση ενός «υποχρεωτικού μηχανισμού αλληλεγγύης», ο οποίος πρέπει να αποφασιστεί από την Επιτροπή.
Η Επιτροπή εκτιμά τον αριθμό των μεταναστών που θα πρέπει να αναλάβει. Όλα τα κράτη συνεισφέρουν, ανάλογα με το οικονομικό τους βάρος και τον πληθυσμό τους. Όμως μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα στο να υποδεχθούν αιτούντες άσυλο, να «γίνουν ανάδοχοι» της επιστροφής στη χώρα του ενός μετανάστη που δεν έχει δικαίωμα να παραμείνει στην ΕΕ ή να βοηθήσουν κυρίως στην κατασκευή κέντρων υποδοχής.
Σε περίπτωση μιας παρόμοιας «κρίσης» με εκείνην του 2015, όταν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πρόσφυγες έφθασαν στην Ευρώπη, η επιλογή για μια χώρα περιορίζεται στη ανάληψη της ευθύνης για τη μετεγκατάσταση των προσφύγων ή την επιστροφή των μεταναστών που έχει απορριφθεί η αίτηση ασύλου τους.
Όμως αν μια χώρα της ΕΕ δεν καταφέρει να στείλει μετανάστες στη χώρα προέλευσής τους μέσα σε οκτώ μήνες, οιφείλει να τους υποδεχθεί.
Πρόκειται για εναλλακτικές επιλογές που θεωρούνται ανέφικτες για τις μικρές χώρες που δεν διαθέτουν τα μέσα, εκτιμά μια ευρωπαϊκή πηγή.
Η Ευρωπαία Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον υπενθυμίζει πως η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική από το 2015, με τον αριθμό των αφίξεων παράτυπων μεταναστών στην ΕΕ να έχει πέσει το 2019 στις 140.000. Και αν το 2015, το 90% των μεταναστών απέκτησαν το καθεστώς του πρόσφυγα, σήμερα τα δύο τρία δεν έχουν δικαίωμα σε διεθνή προστασία, εκτιμά, κάτι που μειώνει τον αριθμό των ενδεχόμενων μετεγκαταστάσεων.
Προκειμένου να αυξηθούν οι επιστροφές  προς τις χώρες προέλευσης, η Επιτροπή θα ορίσει έναν συντονιστή, που θα στηρίζεται σε ένα δίκτυο «ειδικών» στα κράτη-μέλη. Και θα «εντατικοποιήσει τις διαπραγματεύσεις» με τις χώρες προέλευσης.
Η ΕΕ έχει υπογράψει 24 συμφωνίες επανεισδοχής με τρίτες χώρες, αλλά «δεν λειτουργούν όλες» σχολιάζει η Ίλβα Γιόχανσον. Ένα μέσο πίεσης θα είναι η δημοσίευση ετήσιων εκθέσεων που αποτιμούν την ικανότητα της μιας ή της άλλης χώρας να πάρει πίσω τους πολίτες της και που θα έχει συνέπειες στη χορήγηση βίζας στους πολίτες τους.
Η ΕΕ έχει στόχο να υπάρξει «αυξημένη αποτελεσματικότητα στις επιστροφές» παράτυπων μεταναστών προς τις χώρες προέλευσής τους, εκτίμησε σήμερα η  Ίλβα Γιόχανσον κατά την παρουσίαση της μεταρρύθμισης του ασύλου στην Ένωση.
«Πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο στις επιστροφές (...) Υπάρχει στο πακέτο μας σήμερα ένας αριθμός πρωτοβουλιών προκειμένου να φθάσουμε σε μια αυξημένη ικανότητα επιστροφών (...) Ένα κρίσιμο σημείο  είναι να έχουμε καλές συμφωνίες επανεισδοχής (των μεταναστών αυτών) στις τρίτες χώρες, και αυτό θα είναι προτεραιότητα», επέμεινε.
Η ΜΚΟ Oxfam κατηγόρησε την Επιτροπή ότι «υποκύπτει στις αντιμεταναστευτικές κυβερνήσεις». Για τον ειδικό στο μεταναστευτικό Ιβ Πασκουό, η Επιτροπή «αναδιευθετεί ένα σύνολο χωρίς πραγματικό σχέδιο, χωρίς δομή, χωρίς σκελετό».
«Είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα στη μικροψυχία και την ξενοφοβία» γράφει στο Twitter ο Βέλγος ερευνητής Φρανουά Γκεμέν, λέγοντας πως πρόκειται για «τις ίδιες συνταγές που αποτυγχάνουν εδώ και 20 χρόνια, και την ίδια λογική της Ευρώπης φρούριο».

Ιστορική την βρήκε ο Σχοινάς (!)

"Μεγάλη και ιστορική μέρα", χαρακτήρισε τη σημερινή, αναφερόμενος στη νεα πρόταση της Κομισιόν για το νέο «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο», ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας απόψε στο συνέδριο "Ελλάδα μετά (;) την πανδημία τι;", που οργανώνει ο Κύκλος Ιδεών του Ευάγγελου Βενιζέλου.

"Όπως έγινε και τον περασμένο Μάιο με το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ευρώπη κάνει βήματα μπροστά για να διορθώσει προβλήματα πρωτοφανή σε έκταση, σε βάθος, σε μέγεθος και ειδικά σε τομείς που οι γνωστοί καταστροφολόγοι προέβλεπαν πως η Ευρώπη δεν θα τα καταφέρει", είπε ο κ. Σχοινάς και τόνισε: "Με την πρόταση που κάνουμε σήμερα, χαράσσουμε τις παραμέτρους ενός συμβιβασμού, ο οποίος στο μεταναστευτικό είναι πολύ δύσκολος γιατί οι προτεραιότητες των κρατών μελών είναι διαφορετικές. Προσπαθήσαμε να διαμορφώσουμε τους όρους μιας συμφωνίας επικεντρώνοντας σε αυτά που ξέρουμε πως μπορούν να αποτελέσουν αποδεκτά στοιχεία. Κάνουμε ένα μείγμα πολιτικής το οποίο επανεπιβεβαιώνει την αρχή πως η Ευρώπη θα παραμείνει ένας προορισμός ασύλου, για τους κατατρεγμένους του κόσμου. Αλλά όσοι δεν έχουν λόγο να τεθούν υπό την προστασία του ασύλου της ΕΕ θα πρέπει να επιστρέφουν στις χώρες από τις οποίες ήρθαν".

Αναφερόμενος στις μεγάλες αλλαγές που επιχειρεί το νέο Σύμφωνο υπογράμμισε, πως "το θέμα της υπευθυνότητας που είναι οι μεγάλες και συνεπείς επιστροφές, οι σχέσεις με τρίτες χώρες οι οποίες θα μπορούν και να κρατήσουν τον κόσμο τους εκεί αλλά και να μας βοηθήσουν στην ομαλότερη διαχείριση των συνόρων, η πολύ πιο ασφαλής και αποτελεσματική προστασία των εξωτερικών συνόρων, που αποδείχθηκε στον Έβρο ότι είναι δυνατή.

"Το 2016", συνέχισε, έγινε μια πρόταση "καρδιάς". Ζητήσαμε την αλληλεγγύη χωρίς να κτίσουμε την υπευθυνότητα και οδηγηθήκαμε σε ένα προαποφασισμένο αποτέλεσμα αποτυχίας γιατί η ένταση ανάμεσα στις χώρες υποδοχής και προορισμού, δηλητηρίασε τις προοπτικές.

Σήμερα φτιάχνουμε ένα σύστημα αλληλεγγύης, η οποία θα είναι μόνιμη, αποτελεσματική και εξασφαλισμένη. Είναι ένα σύστημα πρακτικό, ρεαλιστικό που ελπίζουμε ότι θα δουλέψει και που βοηθάει πάρα πολύ. Στο νέο σύστημα όλοι έχουν κάτι να περιμένουν. Η Ιταλία, η Ισπανία και η Μάλτα, έχουν μια ιδιαίτερη τυπολογία αλληλεγγύης για περιπτώσεις διάσωσης στη θάλασσα. Στην Ελλάδα έχουμε για πρώτη φορά ένα μηχανισμό κρίσης για περιπτώσεις που έχουμε ζήσει, όπως αυτή του Έβρου. Οι χώρες του Βίζεγκραντ δεν έχουν βέβαια την υποχρεωτική μετεγκατάσταση, που ήταν η κόκκινη γραμμή τους αλλά έχουν την υποχρέωση συνεισφοράς στο σύστημα αλληλεγγύης. Οι χώρες υποδοχής έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια και προβλεψιμότητα στις πολιτικές τους".

Απαντώντας σε ερώτηση για το ποιές πρέπει να είναι σήμερα οι επιλογές της Ελλάδος σε σχέση με την Ευρώπη, ο κ. Σχοινάς είπε ότι το πιο σημαντικό για την Ελλάδα είναι ότι το 80% του ελληνικού χρέους, το οποίο χαρακτήρισε υψηλό, "είναι στα χέρια της Ε.Ε., στα χέρια δηλαδή της ευρωπαϊκής οικογένειας. "Αυτό αποτελεί και την βασική άγκυρα της χώρας", ανέφερε χαρακτηριστικά. Μετά τις εκκεντρικότητες του πρώτου εξαμήνου του 2015, το πολιτικό σύστημα της χώρας αγκύστρωσε την άγκυρα της χώρας στην Ευρώπη. Είναι πολύ σημαντικό, ότι και η Αριστερά στην Ελλάδα, η οποία ήταν το τελευταίο κομμάτι του πολιτικού εύρους το οποίο έμενε έξω από την υπευθυνότητα ανέλαβε αυτή την ευθύνη της σύνδεσης με την Ευρώπη, ανέλαβε να απορροφήσει κάποιους κραδασμούς και τώρα απομένει μια υλοποίηση των πολύ σημαντικών δεσμεύσεων που έχουμε αναλάβει την τελευταία δεκαετία που δεν είναι και τόσο δύσκολο".

Καταλήγοντας ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, εξέφρασε την αισιοδοξία του για τις προοπτικές της χώρας την επόμενη δεκαετία. "Η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στις δίδυμες μεταβάσεις, στην πράσινη και στην ψηφιακή. Θα έχουμε πρωτοφανείς πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, για να ασχοληθούμε με θέματα όπως η εκπαίδευση, οι δεξιότητες, η αγορά εργασίας, στο μεταναστευτικό ξεκινάει η διαδικασία μας ευρωπαϊκής ασπίδας που απλώνεται για να μας καλύψει και στα γεωπολιτικά οι Τούρκοι βρήκαν απέναντί τους ένα τείχος διεθνούς δυτικής και ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Μετά από όσα όλα περάσαμε έχουμε μια περίοδο πιο ομαλή πιο βατή και με περισσότερες συμμαχίες και φίλιες δυνάμεις δίπλα μας", κατέληξε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Σφοδρές οι αντιδράσεις

Στ. Κούλογλου για προσφυγικό: Kατώτερη των περιστάσεων η θέση της Κομισιον - Αποτυχία Σχοινά

"Αν και αναγνωρίζει την ανάγκη διαμοιρασμού του βάρους του προβλήματος σε όλα τα κράτη-μέλη, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα νέο Σύμφωνο για το Μεταναστευτικό, είναι κατώτερη των περιστάσεων και μια αποτυχία του Έλληνα Επιτρόπου, Μαργαρίτη Σχοινά, να συνδιαμορφώσει ένα πλαίσιο που θα βοηθούσε την χώρα.

Η πρόταση διαιωνίζει το πρόβλημα καθώς διευκρινίζεται πως η αρωγή στην αποσυμφόρηση των κρατών που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, αλλά και στην αντιμετώπιση του προβλήματος εν συνόλω, θα είναι εθελοντική.

Πρόκειται, δυστυχώς, για μια νίκη του Ορμπάν, και των λοιπών ακροδεξιών φωνών στην ΕΕ, που αδιαφορούν για τις αξίες της και μέχρι στιγμής αγνοούσαν επιδεικτικά τις υπάρχουσες συμφωνίες χωρίς να δέχονται κυρώσεις. Τώρα θα μπορούν ανενόχλητοι να ξεμπερδέψουν μια και καλή με την έννοια “αλληλεγγύη”, που τάχα βρίσκεται στο επίκεντρο του προτεινόμενου μηχανισμού".

Κ. Αρβανίτης: Η Αλληλεγγύη σταμάτησε στο Βίσεγκραντ

Το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση είναι μια ψυχρολουσία για τις χώρες της πρώτης υποδοχής. Στην πραγματικότητα, η πολυαναμενόμενη μετεγκατάσταση δεν θα έχει καμία υποχρεωτικότητα για τα κράτη μέλη. Χωρίς ανακατανομή των προσφύγων, η κοινή υποχρέωση θα είναι ο επαναπατρισμός τους.

Αντίθετα όλο το βάρος πέφτει στην αποτροπή με:

·         Χορηγίες Επαναπατρισμού αντί πραγματικής Αλληλεγγύης με Μετεγκαταστάσεις

·         Ενίσχυση των συνόρων και του ρόλου της Frontex.

·         Αναγνώριση στα σύνορα και επιτάχυνση των διαδικασιών απόρριψης ως αυτοσκοπό.

Από τα παραπάνω είναι φανερό πως κερδισμένη του νέου συμβιβασμού είναι η γραμμή των χωρών του Βίσεγκραντ, οι οποίες έσπευσαν μέσω διπλωματικών διαύλων να διευκρινίσουν ότι δεν θα δεχτούν να φιλοξενήσουν πρόσφυγες.

Η πολύτιμη αλληλεγγύη των Ευρωπαίων ηγετών θα συνίσταται σε ευχολόγια για μαζικούς επαναπατρισμούς και απελάσεις.

Το σύμφωνο φαίνεται να εμπνέεται από την ίδια λογική ασφάλειας που καθοδήγησε τις πολιτικές της προηγούμενης Επιτροπής και που θέριεψε τις Μόριες.

Και έχει αυξήσει το βάρος της ευθύνης και της ταλαιπωρίας για τις χώρες της πρώτης υποδοχής, με την επίσημη θεσμοποίηση μαζικών κέντρων κράτησης στα σύνορα (hotspot).

Διαδικασίες που έχουν ήδη αποδειχθεί ότι έχουν ως μόνο πραγματικό αποτέλεσμα την εξώθηση στα άκρα μιας δραματικής κατάστασης και για τους πρόσφυγες αλλά και για τον ντόπιο πληθυσμό.

Η Ελλάδα περίμενε αποφασιστικότητα και πράξεις και εισπράττει υποσχετικές που θα εξαργυρωθούν με επιπλέον εκατομμύρια ευρώ.

Αποτέλεσμα και της νέα πολιτικής θα είναι η εξαθλίωση μιας ήδη δραματικής κατάσταση την οποία πρόσφυγες και ντόπιοι οι ευρωπαίοι πολίτες ζουν στα σύνορα της Ευρώπης, με κορυφαίο παράδειγμα τα ακριτικά νησιά μας, που μετατρέπονται σε φυλακή προσφύγων με ευθύνη της Κυβέρνησης Μητσοτάκη.

Για τα γεωπολιτικά παιχνίδια, τις περίεργες τακτοποιήσεις και όλα όσα κρύβει το νέο σύμφωνο, θα επανέλθουμε.

Γ. Ψυχογιός: Η Ευρώπη κατώτερη των περιστάσεων, στη γραμμή της «ασπίδας» της κυβέρνησης Μητσοτάκη

Το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου υποκύπτει στις πιέσεις των ακροδεξιών και των κρατών του Βίζνεγκραντ. Υποχρεωτική αλληλεγγύη αλλά όχι υποχρεωτικός μηχανισμός μετεγκατάστασης, ούτε δημοσιονομικές και χρηματοδοτικές κυρώσεις για όσους αρνούνται να επιμεριστούν την ευθύνη.

Ακόμα όμως και για όσες χώρες επιλέξουν να εφαρμόσουν την μετεγκατάσταση θα το κάνουν μόνο όταν ενεργοποιείται ο μηχανισμός σε περιόδους πίεσης ή πρόβλεψης πίεσης κι αυτό σταδιακά αναλόγως της έντασης των ροών και μόνο για όσους δεν εντάσσονται στην ταχεία συνοριακή διαδικασία.
Οι χώρες υποδοχής και κυρίως η Ελλάδα μετατρέπονται με την σφραγίδα της Επιτροπής σε “ασπίδες” που θα πρέπει να ολοκληρώνουν την συνοριακή διαδικασία για όλους - με ελάχιστες εξαιρέσεις - εντός 12 εβδομάδων, μια διαδικασία που η Επίτροπος Γιόχανσον χαρακτήρισε ως πολιτική αποτροπής.

Οι ευθύνες της Κυβέρνησης είναι πολύ μεγάλες, γιατί απέρριψε την δουλειά που είχε γίνει επί ΣΥΡΙΖΑ για τη συγκρότηση μετώπου των χωρών πρώτης εισόδου όλης της Μεσογείου, επιλέγοντας να σχηματίσει συμμαχία μόνο με τα κράτη της ανατολικής Μεσογείου και μόνο στη λογική της “ασπίδας της Ευρώπης” αποδυναμώνοντας έτσι την διαπραγματευτική ισχύ των επιχειρημάτων.
Επίσης, και αυτό είναι και το πιο σοβαρό από όλα, ουδέποτε η κυβέρνηση ζήτησε νέο πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ενώ οι Ευρωβουλευτές της δεν υπέγραψαν καν την επιστολή 169 συναδέλφων τους για αποσυμφόρηση της Ελλάδας και αναλογική κατανομή της ευθύνης στο προσφυγικό. Χρειάζεται περισσό θράσος και περισσή υποκρισία η Κυβέρνηση να διατείνεται τώρα, δια του κου Κουμουτσάκου, ότι θα θέσει στη συνέχεια (!) ζήτημα υποχρεωτικών μετεγκαταστάσεων.

Το μόνο σημαντικό που ακούσαμε ήταν η πρόβλεψη για ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης των διαδικασιών στα σύνορα ώστε να μην γίνονται βίαιες επαναπροωθήσεις, αλλά κι αυτό μόνο ως αναφορά χωρίς να διευκρινίζεται ποιος φορέας και πώς θα κάνει την επιτήρηση.
Πολύ θα θέλαμε να πούμε ότι είναι μια από τα ίδια, αλλά δυστυχώς τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα για τις χώρες πρώτης υποδοχής που μετατρέπονται και επίσημα σε αποθήκες ψυχών, για την αξία της αλληλεγγύης που αποτελεί βασική αρχή της Ευρώπης Ένωσης και δεν υπηρετείται στη πράξη, αλλά και το κράτος δικαίου που θέτει τις εγγυήσεις για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου στα σύνορα σε κίνδυνο λόγω των εξαιρετικά συντετμημένων προθεσμιών, κλπ.

Μια Ευρώπη των λίγων, κλεισμένη στο καβούκι της μακριά από τις αξίες και τις βασικές αρχές της που ήταν αυτές που την οδήγησαν στην ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την ποιότητα ζωής κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.