Γίνεται πολύς λόγος τις τελευταίες μέρες για τα λεγόμενα δώρα, επιδόματα, μισθούς (θα επέλεγα προσωπικά) με αφορμή τις δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Μητσοτάκη: «η κυβέρνηση αυτή δεν έμαθε τίποτα από τα λάθη του παρελθόντος. Και με πάσα ειλικρίνεια, δεν θέλω μια κοινωνία η οποία στηρίζεται στα δώρα των Χριστουγέννων. Οι νέοι Έλληνες δεν θα έπρεπε να περιμένουν το δώρο των Χριστουγέννων στο τέλος της χρονιάς».
Πάμε να δούμε πώς προέκυψαν αυτά τα «λάθη του παρελθόντος» και μέρες που είναι ας δούμε πως προέκυψε ιστορικά το δώρο - επίδομα - μισθός του Πάσχα.
Ιστορικά, η πρώτη αναφορά στο Δώρο του Πάσχα γίνεται κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, την 1η Απριλίου 1822, σε μία επιστολή των εργατών του Τυπογραφείου της Διοίκησης (το αντίστοιχο της σημερινής Εφημερίδας της Κυβερνήσεως) προς το Υπουργείο Οικονομίας. Αίτημά τους ήταν λίγα γρόσια καθώς «κατ’ αυτάς έφτασαν αι του Πάσχα εορτάσιμοι ημέραι και θέλομεν ν’ αγοράσωμεν άλλος παπούτσια, άλλος τζουράπια και άλλος άλλο τι, δια τούτο παρακαλούμεν το Μινιστέριον να μας δώση ολίγα γρόσια δια ν’ απεράσωμεν ταύτας τας εορτασίμους ημέρας, αναπληρούντες τας χρείας μας».
Μετά την απελευθέρωση, συνιθίζονταν πλέον, οι εργοδότες να δίνουν δώρα, είτε σε είδος είτε σε χρήματα, προς τους υπαλλήλους τους κατά της εορτές του Πάσχα.
Το 1946 καθιερώθηκαν οι έκτακτες ενισχύσεις, δηλαδή τα δώρα όπου συμπλεριλαμβάνονταν στον μισθό και δόθηκε το δικαίωμα στους αρμόδιους υπουργούς να καθορίζουν το ύψος τους. Το 1951 με τους νόμους 1777 και 1901, αποφασίστηκε ότι «οι υπουργοί Οικονομικών και Εργασίας δύνανται δια κοινών αποφάσεων να προσδιορίζουν εκτάκτως οικονομικάς ενισχύσεις κατά τις εορτές Χριστουγέννων και Πάσχα εις χρήμα ή εις είδος».
Αυτό το νομοθετικό καθεστώς ίσχυσε έως το 1980 όπου ψηφίστηκε ο νόμος 1082 που κατοχύρωσε για πάντα το ύψος και τον χρόνο καταβολής των επιδομάτων, όπως ονομάστηκαν πλέον, εορτών και αδείας. Έτσι, το επίδομα Πάσχα καθιερώθηκε ως χρηματικό βοήθημα και συνίστατο σε μισό μισθό ή δεκαπέντε ημερομήσθια κατ΄ανώτατο όριο το οποίο καταβάλλεται στους εργαζόμενους έως και τη Μεγάλη Τετάρτη.
Το 1992, το επίδομα του Πάσχα, αρχίζει να μπαίνει στο στόχαστρο. Με τον νόμο Σιούφα, το επίδομα Πάσχα, όπως και τα επιδόματα Χριστουγέννων και αδείας, άρχισε να μην υπολογίζεται στις συντάξεις του ΙΚΑ. Στις 6 Αυγούστου 2009, στη διάρκεια της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, το ΔΝΤ, πρότεινε στην κυβέρνηση Καραμανλή, την κατάργηση των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων, όπως και του επιδόματος της καλοκαιρινής άδειας.
Το 2010, στις 3 Μαρτίου, η κυβέρνηση Παπανδρέου, ανακοίνωσε, μεταξύ άλλων, την περικοπή κατά 30% των επιδομάτων Πάσχα, Χριστουγέννων και αδείας στο Δημόσιο. Την ίδια χρονιά, στις 2 Μαίου, με την είσοδο της χώρας στα μνημόνια, ο Γιώργος Παπανδρέου, ανακοίνωσε την αντικατάσταση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων με επίδομα 500 ευρώ, σε όλους όσοι οι αποδοχές έφταναν μέχρι 3.000 ευρώ και πλήρη κατάργηση των δύο μισθών, για μεγαλύτερες αποδοχές. Για τους συνταξιούχους το επίδομα ήταν 800 ευρώ για συντάξεις έως 2.500 ευρώ.
Τελικά, στις 7 Νοεμβρίου 2012, η κυβέρνηση Σαμαρά, με το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής 2013-2016, κατήργησε ολοσχερώς τα επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας για τους δημόσιους υπάλληλους και όλους τους συνταξιούχους.
Ο λεγόμενος 13ος και 14ος μισθός, μέρος του οποίου είναι το δώρο Πάσχα, το επίδομα αδείας του καλοκαιριού και το δώρο Χριστουγέννων, διαχρονικά συνέβαλαν στην ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών και συντελούν κατά συνέπεια στην αύξηση της εμπορικής κίνησης στην αγορά.
Αυτό για το οποίο αδιαφορεί ο κ.Μητσοτάκης είναι ότι μια κοινωνία για να ευημερεί και μια οικονομία για να ανακάμπτει πρέπει να ενισχύεται η οικονομική δυναμική των φτωχών και των μεσαίων στρωμάτων. Η αναλγησία και η επιθετικότητα της ηγεσίας της Nέας ΝΔ, σε όλες τις κοινωνικές κατακτήσεις του παρελθόντος είναι δημόσια κατατεθειμένη. Οι επιλογές, σε λίγες μέρες και σε λίγους μήνες στη κρίση των πολιτών.
* Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι Διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ
