Το πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου οργανώνει με τη στήριξη του Ιδρύματος Σάκη Καράγιωργα, το 3ο Συνέδριο Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας με τίτλο:
"Διαστάσεις του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949".
Το συνέδριο διεξάγεται 7-12 Δεκεμβρίου 2016, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα.
Οι πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές ανατροπές που συντελούνται στη διάρκεια της Κατοχής είναι καθοριστικής σημασίας κι έχουν συσωρευτική επίδραση στα χρόνια του Εμφυλίου πολέμου. Το δεύτερο συνέδριο του ΠΜΣ που έγινε τον Νοέμβριο του 2014 εξέτασε το πυκνό σε ιστορικό χρόνο διάστημα από την Απελευθέρωση στα Δεκεμβριανά, μια περίοδο στην οποία επιβεβαιώθηκαν οι πρώτες ενδείξεις ότι η χώρα οδεύει προς εμφύλια σύγκρουση.
Η περίοδος μετά τα Δεκεμβριανά χαρακτηρίζεται από την αδυναμία των διαδοχικών κυβερνήσεων να επιβάλλουν την τήρηση των όρων της Συμφωνίας της Βάρκιζας του Φεβρουαρίου 1945. Επιπλέον, ο τρόπος διεξαγωγής των εκλογών τον Μάρτιο του 1946, και το δημοψήφισμα που ακολούθησε, επέτειναν την κρίση αντί να οδηγήσουν προς την εκτόνωσή της.
Η κάθοδος της χώρας προς τον Εμφύλιο πόλεμο επιταχύνεται από την αυξανόμενη πόλωση που έχει εκδηλωθεί από την Απελευθέρωση με την καταλυτική συμβολή του ξένου παράγοντα και το καθεστώς έκτακτης ανάγκης που γρήγορα επιβλήθηκε.
Οι νικητές των εκλογών του 1946, απρόθυμοι και αδύναμοι να αντιμετωπίσουν τα δομικά προβλήματα της χώρας, παραδίδονται στην πολιτική και στρατιωτική ηγεμονία των ΗΠΑ.
Η τριετία της εμφύλιας σύγκρουσης θα ματώσει ακόμα περισσότερο τη καθημαγμένη από την Κατοχή Ελλάδα, σε μια εποχή που η υπόλοιπη Ευρώπη ανασυγκροτείται, ενώ στην Υφήλιο απλώνεται το δίχτυ του Ψυχρού Πολέμου.
Οι βασικοί άξονες του συνεδρίου είναι: οι κοινωνικές διαστάσεις του Εμφυλίου, η οικονομία, η πολιτική, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις και ο ξένος παράγοντας.
Η οργανωτική επιτροπή
Στέφανος Παπαγεωργίου, Καθηγητής, Διευθυντής ΠΜΣ του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας
Προκόπης Παπαστράτης, ομότιμος Καθηγητής
Ειρήνη Λαγάνη, Καθηγήτρια
Μιχάλης Λυμπεράτος, Διδάκτωρ Ιστορίας, Εντεταλμένος διδασκαλίας ΠΜΣ
Λη Σαράφη, Διδάκτωρ Ιστορίας, University of Sussex
Λουδοβίκος Κωτσονόπουλος, Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, Εντεταλμένος διδασκαλίας ΠΜΣ
Το υπόλοιπο πρόγραμμα του Συνεδρίου
ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
10.00 – 11.00 ΙΤΑΛΙΑ: ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΑΠΗΧΗΣΕΙΣ
Συντονισμός: Δέσποινα Παπαδημητρίου, Αν. Καθηγήτρια , Πάντειο Πανεπιστήμιο
Μάρκου Δημήτρης Η κρίση της Τεργέστης στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου
Ραυτόπουλος Ρήγας Ο Ιταλικός Εμφύλιος Πόλεμος και οι ερμηνείες των ιστορικών
Καράβης Στυλιανός-Περικλής Οι απηχήσεις του Ελληνικού Εμφυλίου στον Ιταλικό Τύπο
11.20 - 11.35 Συζήτηση
11.35 -11.50 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ
11.50-13.10 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (Ι)
Συντονισμός: Μαρία Καβάλα, διδάκτωρ Ιστορίας, εντεταλμένη διδασκαλίας ΑΠΘ
Βουγιούκας Βασίλης - Από τις εκλογές του Μαρτίου 1946 στην Εμφύλια σύγκρουση: η περίπτωση της Χίου
Χατζοπούλου Ελένη - Η Εύβοια στη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου
Δεσύπρης Μιχάλης Η Κοκκινιά στη διάρκεια του Εμφυλίου μέσα από τα αρχεία της πόλης
Κανελλόπουλος Γιώργος Η Λευκή Τρομοκρατία και οι εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 στην Πελοπόννησο: μια συγκριτική αποτίμηση
13.10-13.25 Συζήτηση
13.25 – 14.45
ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ: ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ
Συντονισμός: Δημ. Μαριόλης, υποψήφιος διδάκτωρ
Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Κατσούδας Κώστας Οργανώσεις Εθνικοφρόνων Νέων στα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου
Χατζόπουλος Νίκος «...Να εκτελώ το καθήκον μου προς [...] την πατρίδα»: οι Έλληνες Πρόσκοποι στο «Παιδοφύλαγμα»
Κουτσόπουλος Φώτης Εργαλεία φασισμού στην υπηρεσία του ελληνικού κράτους την περίοδο του Εμφυλίου
Μπουρούτης Ανδρέας «Συμμορίτες και Συμμοριτοπόλεμος»: υιοθετώντας την ορολογία των Ναζί
14.45 – 15.00 Συζήτηση
Μεσημεριανό διάλειμμα
17.00 – 18.40 ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ (ΙΙ)
Συντονισμός: Λη Σαράφη, διδάκτωρ Ιστορίας, University of Sussex
Αθανασιάδης Ανδρέας Οργάνωση και διαιρετικές τομές της εθνικοφροσύνης στην περιοχή της Φλώρινας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου
Παπαδιαμάντης Δημήτρης Μια άγνωστη εκτίμηση εκλογικής επιρροής για την δυτική Μακεδονία τον Δεκέμβριο του 1945
Βαμβούρη Χριστίνα– Μεσσής Βασίλης Η αποκατάσταση των «ανταρτοπλήκτων» της περιοχής της Καβάλας και η χρήση της ως μέσον προπαγάνδας από τον τοπικό Τύπο
Μπούτσικος Χρυσοβαλάντης Στην κολυμβήθρα της Εθνικοφροσύνης: Δημόσιος Λόγος σε εφημερίδες από το Άργος και το Ναύπλιο του Εμφυλίου
Μανουσάκης Βασίλης Το κόστος του «αγώνος δια την διατήρησιν της τάξεως»: η ιστορία του δημοσυντήρητου τάγματος εθνοφυλακής Πρεβέζης
18.40 – 19.00 Συζήτηση
19.00 – 19.20 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ
19.20 – 20.20 «ΠΑΙΔΟΦΥΛΑΓΜΑ»
Συντονισμός: Ειρήνη Λαγάνη, Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Χρυσοστομίδου Βασιλική Η προνοιακή πολιτική της ελληνικής Μοναρχίας στις Παιδοπόλεις (1947-1949) και ο Αμερικανικός παράγων
Κλιάφα Άρτεμις Το «παιδοφύλαγμα» του επίσημου ελληνικού κράτους: η ίδρυση και λειτουργία των Παιδοπόλεων την περίοδο 1947-1949 και η κριτική που ασκήθηκε από την Αριστερά
Βαμβακάς Αβραάμ Η δια των παιδιών πολιτική: Η περίπτωση της Παιδόπολης «Αγία Τριάς» Θεσσαλονίκης
20.20 – 20.35 Συζήτηση
20.35 – 21.35 «ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ»
Συντονισμός: Δημ. Πολυχρονιάδης, υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Πολυχρονίδου-Σακουλογέωργα Διαλεχτή Τα παιδιά του Εμφυλίου: «Παιδομάζωμα και άλλες ιστορίες»
Στυλίδη Μαίρη Εκκένωση σε μια κρύα χώρα: Παιδιά-πρόσφυγες από τον ελληνικό Εμφύλιο σε χώρες του Σοβιετικού Μπλοκ 1949-1989
Τσάνο Αποστόλης Παραμονή παιδιών από την Ελλάδα στη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας το 1948
21.35 – 22.00 Συζήτηση
ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
10.00-11.00 Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ
Συντονισμός: Προκόπης Παπαστράτης, Ομ. Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιιο
Πατσώνα Μαγδαληνή – Ψαρρά Ευτυχία Ο Ελληνικός Εμφύλιος και το κράτος του Ισραήλ
Δορδανάς Στράτος - Καλογρηάς Βάιος SED και ΚΚΕ: Διεθνιστική αλληλεγγύη και ανθρωπιστική βοήθεια προς την μαχόμενη δημοκρατική Ελλάδα
Μιχαηλίδης Γιώργος Η Βαλκανική διάσταση του Εμφυλίου πολέμου
11.00 – 11.15 Συζήτηση
11.15 – 11.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ
11.30 – 12.30 ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (Ι)
Συντονισμός: Προκόπης Παπαστράτης, Ομ. Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Μαργαρίτης Γιώργος Πόλεμος μετά τον πόλεμο: ο ελληνικός εμφύλιος στο κατώφλι μιας νέας εποχής
Λυμπεράτος Μιχάλης Ο πολιτικός χαρακτήρας του ΔΣΕ
Τόλια Φιλιώ Γυναίκες πολιτικοί επίτροποι στον ΔΣΕ
12.30 – 12.45 Συζήτηση
12.45 – 14.05 ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΙΙ)
Συντονισμός: Δόμνα Κόφφα, διδάκτωρ Ιστορίας, ΑΠΘ
Κούκουνα Αναστασία Εορτάζοντας επετείους στον ΔΣΕ (1946-1949)
Νιούτσικος Γιάννης Η στρατιωτική στρατηγική του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ: τομές και συνέχειες
Πλακούδας Σπύρος Οι μετακινήσεις πληθυσμών ως παράγων ήττας του ΔΣΕ
Τζούκας Βαγγέλης Τοπικές διαστάσεις του Εμφυλίου: η καταστροφή του ΔΣΕ στα Τζουμέρκα (1947)
14.05 – 14.20 Συζήτηση
Μεσημεριανό διάλειμμα
17.00 – 18.00 ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ
Συντονισμός: Βασιλική Λάζου, διδάκτωρ Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Σταμούλης Φώτης Η στάση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στις εκλογές και το δημοψήφισμα του 1946
Ραζάκος Χάρης Στρατηγική του ΚΚΕ και ένοπλη αντιπαράθεση: Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο πόλεμο
Μαριόλης Δημήτρης Άλλος δρόμος δεν υπήρχε; Η πολιτική του ΚΚΕ μετά τη Βάρκιζα
18.00 – 18.15 Συζήτηση
18.15 – 18.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ
18.30 – 19.50 Η ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ
Συντονισμός: Μιχάλης Λυμπεράτος, διδάκτωρ Ιστορίας, εντεταλμένος διδασκαλίας Πάντειο Πανεπιστήμιο
Πριόβολος Γιάννης Προοίμια Εμφυλίου: αυθαιρεσίες και βία της Εθνοφυλακής ή υπό την ανοχή – έγκριση αυτής στη Ν. Πελοπόννησο (Φεβρουάριος-Σεπτέμβριος 1945)
Τσιμάρας Κώστας Η ποινικοποίηση του Κομμουνισμού την περίοδο του Εμφυλίου: από το Γ’ Ψήφισμα στον Αναγκαστικό Νόμο 509/1947
Παπαντωνίου Νάσος Η Αθήνα (1947-1950) μέσα από τα Πρακτικά του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών
Κόφφα Δόμνα Η λειτουργία των Εκτάκτων Στρατοδικείων της περιόδου 1946-1949: η περίπτωση της Θεσσαλονίκης
19.50 – 20.10 Συζήτηση
20.10 – 21.10 Ο ΕΓΚΛΕΙΣΜΟΣ
Συντονισμός: Άρτεμις Κλιάφα, απόφοιτος ΠΜΣ Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Διαμάντης Θεόφιλος Μακρόνησος, διαστάσεις του φαινομένου του πολιτικού εγκλεισμού κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου
Τζιάρας Κώστας - Καταγραφές των εκτελεσθέντων και στοιχεία για τη διαγωγή των πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές του Γεντί Κουλέ την περίοδο του Εμφυλίου
Στεφανόπουλος Χρήστος - «Αυτοκτονίες» και απόπειρες αυτοκτονίας πολιτικών κρατουμένων στα χρόνια του Εμφυλίου: εξόντωση, αντίσταση ή διαφυγή;
21.10 – 21.25 Συζήτηση
***
ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
15.00 - 15.40 ΚΚΕ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΣ ΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ
Συντονισμός: Φανή Κουντούρη, επ. Καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Λαμπράκης Κωσταντίνος Η πολιτική του ΚΚΕ στον Εμφύλιο Πόλεμο στην οπτική της ελληνικής αριστεράς την μετεμφυλιακή περίοδο
Βήλου Αιμιλία– Ελευθερίου Κώστας Η κομματική ιστορία ως πολιτική στρατηγική: χρήσεις του «Εμφυλίου» στον πολιτικό και ιστορικό λόγο του ΚΚΕ (1991-2015)
15.40 - 15.50 Συζήτηση
15.50 - 16.50 ΑΓΓΛΟΙ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Συντονισμός: Θανάσης Μποχώτης, διδάκτωρ Ιστορίας, διδάσκων στο Ε.Α.Π.
Σαράφη Λη «Tragedy in Greece»: η καταγραφή της Λευκής Τρομοκρατίας από βουλευτές του Βρετανικού Εργατικού κόμματος την άνοιξη του 1946
Κουτσούρης Δημήτρης Αμερικανοί δημοσιογράφοι και ανταποκριτές στον Ελληνικό Εμφύλιο πόλεμο (1946-1947)
Λιαλιούτη Τζένη Η ιδεολογική κατασκευή της Αμερικανικής βοήθειας: η «ματιά» των Αμερικανών διπλωματών στην Ελλάδα 1946-1949
16.50-17.05 Συζήτηση
17.05 - 17.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ - ΚΑΦΕΣ
17.30 - 18.οο ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Μαυρής Γιάννης Βουλευτικές εκλογές Μαρτίου 1946: ένα πετυχημένο εκλογικό πραξικόπημα
18.00-18.10 Συζήτηση
18.10 - 19.15 ΟΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΕΣ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ
Συντονισμός: Γιώργος Κουκουλές, Ομ. Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Καλογιαννίδης Δημήτρης Οι βασικές εξελίξεις στο συνδικαλιστικό κίνημα τη διετία 1945-46: οι προσπάθειες ανασυγκρότησης των συνδικαλιστικών παρατάξεων, η κρατική πολιτική και ο ρόλος του βρετανικού παράγοντα
Κωτσονόπουλος Λουδοβίκος Συνδικαλιστές στο απόσπασμα: Το ΛΘ’ Ψήφισμα της 7ης Δεκεμβρίου 1947
Γαλάνης Γιώργος Από την Αντίσταση στην υπηρεσία της Εθνικοφροσύνης: η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος 1945-1950
19.15 - 19.30 Συζήτηση
19.30 - 20.30 ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ
Συντονισμός: Δημήτρης Καλτσώνης, επ. Καθηγητής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Κωστόπουλος Τάσος Υπόθεση Χρήστου Λαδά: η «ατομική τρομοκρατία» ως εργαλείο του εμφυλίου πολέμου
Τσαρτσιανίδου Μαρία Καλαμάτα, 20 Ιανουαρίου 1946: τα γεγονότα και η αποτύπωσή τους στον Τύπο της περιόδου
Τατίδου Σοφία Ρομαντικός μιλιταρισμός και ελληνικός εμφύλιος
20.30 - 20.45 Συζήτηση
20.45- 21.45 ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
