Είμαι σινεφίλ από τα 17 μου. Από τον αμερικανικό κινηματογράφο (το ξέρω, ο Χίτσκοκ είναι Βρετανός) λάτρευα και λατρεύω το film noir. Με τρέλαιναν τα πάντα γύρω από το film noir: η πλοκή του, οι ηθοποιοί, το μπλαζέ ύφος, ο αμοραλισμός του, η κοινωνική κριτική που βρισκόταν κάθε στιγμή παρούσα. Πάνω απ’ όλα, λάτρεψα την αισθητική του. Αυτό με έκανε να θέλω να γίνω σκηνοθέτης αρχικά και μετά φωτογράφος. Τα σκοτεινά πλάνα, στο μεταίχμιο μεταξύ φωτός και σκοταδιού, οι νυκτερινοί δρόμοι, απειλητικοί, μυστηριώδεις, επικίνδυνοι. Η νύχτα και η πόλη. Οι μεγάλοι έρωτες της ζωής μου, στη μεγάλη οθόνη. Η αισθητική στο film noir λέει πολύ περισσότερα πράγματα από την ίδια την υπόθεση. Κάνει το κάθε τι πολύπλοκο, πολυσήμαντο, υπήρχε πάντα μια ανάγνωση κάτω από αυτό που φαίνεται. Η τέχνη είναι πάνω απ’ όλα αισθητική.
Η λατρεία μου για το film noir έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη σχέση μου με τον Χίτσκοκ. Από την αρχή τον θεώρησα την Αγκάθα Κρίστι του κινηματογράφου. Δηλαδή, κάτι απίθανες υποθέσεις, που όχι απλά δεν είχαν κανένα κοινωνικό βάθος, αλλά ήταν βαθύτατα συντηρητικές και καθεστωτικές. Διάβαζα τους αριστερούς θεωρητικούς του κινηματογράφου, που έδιναν «ψυχολογικό βάθος» στα έργα του και απορούσα. Ωστόσο…
…πρέπει να ομολογήσω ότι αυτό που μου την έσπαγε περισσότερο απ’ όλα και εμπόδιζε να δω το οποιοδήποτε θετικό στον Χίτσκοκ ήταν η αισθητική του. Θεέ μου! Η μπριγιαντίνη στο κεφάλι του Κάρι Γκραντ δεν στέγνωνε ποτέ! Μπουνιές πέφτανε, έτρεχε, σκαρφάλωνε, αλλά η μπριγιαντίνη έλαμπε! Ότι και να γινόταν στην οθόνη, όσο καταιγιστική και να ήταν η δράση, τα μάτια μου δεν ξεκολλούσαν από αυτήν την μπριγιαντίνη. Αυτό που χειροτέρευε ακόμα περισσότερο τα πράγματα ήταν ότι όλες οι σκηνές δράσης γυριζόντουσαν σε στούντιο. Πράγμα που βγάζει μάτια: οδηγεί αυτοκίνητο ο Κάρι Γκραντ; Είναι σε στούντιο και από πίσω από το ακίνητο αυτοκίνητο υπάρχει οθόνη που προβάλει το δρόμο. Κάποιοι δυστυχείς το κουνάνε με τα χέρια τους για να δώσουν (μάταια) την αίσθηση ότι το αυτοκίνητο κινείται. Είναι ο Κάρι Γκραντ «Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων»; Τα τεράστια κεφάλια πίσω του προβάλλονται εμφανώς σε οθόνη στο στούντιο, και πάνω από το κεφάλι του Κάρι Γκραντ (όταν υποτίθεται εναγωνίως σκαρφαλώνει) υπάρχει σποτ φωτιστικό για να λάμπει η μπριγιαντίνη στα μαλλιά του για να «ξεκολλήσει» το κεφάλι του από την οθόνη προβολής! Προσπαθώ στις ταινίες του Χίτσκοκ να αποστασιοποιηθώ από την μπριγιαντίνη, αλλά είναι μάταιος κόπος. Βλέπω την ταινία και ταυτόχρονα στο νου μου έρχεται και επανέρχεται το ερώτημα: γιατί αυτή η καταραμένη μπριγιαντίνη είναι αιώνια και υπερ-ιστορική;
Αμ, για το ζήτημα του ανεμιστήρα να μην πούμε; Επειδή όλα γυρίζονται σε στούντιο, στις «εξωτερικές» σκηνές υπάρχει ανεμιστήρας για να προσομοιώνει το αεράκι που κάνει τα μαλλιά να ανεμίζουν. Όποτε το βλέπω αυτό στις ταινίες του Χίτσκοκ μου έρχεται να σηκωθώ και να φωνάξω:
- Ρε μάγκες τι κάνετε εκεί; Ο ανεμιστήρας στα δεξιά θέλει δυο κλικ πιο πάνω στροφές!
Η δε σκηνή που μου έχει μείνει «Στη Σκιά των τεσσάρων γιγάντων», είναι όταν αεροπλάνο (!) προσπαθεί να σκοτώσει τον Κάρι Γκραντ πεζό! Αντί να χρησιμοποιήσουν ένα πιστολάκι να πάνε από πίσω του όμορφα και ωραία και μπαμ-μπουμ, θέλουν ντε και καλά να τον σκοτώσουν κυνηγώντας τον πεζό με αεροπλάνο! Στο τέλος, φυσιολογικά, ρίχνουν το αεροπλάνο σε φορτηγό και σκοτώνονται οι ίδιοι! Μπουνταλάδες, ηλίθιοι!
Έλεος!
Αλλά για να τα λέμε όλα: με τον Χίτσκοκ μαθαίνεις φωτογραφία στούντιο. Σε οποιαδήποτε σκηνή μπορείς αμέσως να αναγνωρίσεις τα φώτα. Που βρίσκεται το kill light (για να φωτιστεί το περίγραμμα του ηθοποιού), που το main light (τρία τέταρτα από μπροστά), που ο φωτισμός για τα μαλλιά (φωτισμός μοντελισμού). Για αυτά, όλα κι όλα, είναι πολύ καλές οι ταινίες του Χίτσκοκ.
