to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

«Δεν μελετήσαμε αρκετά ως κόμμα το πώς εμπλέκεται η μεσαία τάξη στον επιδιωκόμενο κοινωνικό μετασχηματισμό»

Συνέντευξη του Αριστείδη Μπαλτά στα «Ενθέματα» της Αυγής, για την Πρόταση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ προς τις Οργανώσεις και το Συνέδριο του Κόμματος (Απολογισμός ΣΥΡΙΖΑ 2012-2019)


Όπως αναφέρετε στον απολογισμό, δεδομένου ότι ο νεοφιλελευθερισμός κυριαρχεί, ο αγώνας πρέπει να είναι συνεχής, επίμονος, και ενάντια στο ρεύμα, και πως εκείνος που έπρεπε να επωμιστεί τον αγώνα αυτό κατά τα χρόνια της διακυβέρνησης είναι το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Καθώς, όμως, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοζε το τρίτο μνημόνιο, αντί για κάποιες ριζοσπαστικές πολιτικές, πως ήταν δυνατόν το κόμμα να εμπνεύσει και οι νέοι, οι συνήθεις πομποί και δέκτες των ριζοσπαστικών ιδεών, να συστρατευθούν;

Θα γινόταν, αν κάναμε πιο συστηματική ανάλυση της αντίφασης. Δηλαδή, έχεις μια κυβέρνηση με δύο αντίθετες κατευθύνσεις. Από τη μια εφαρμόζει το μνημόνιο, από την άλλη είναι εναντίον αυτού που εφαρμόζει. Αυτό ήταν πρωτοφανές. Και σε άλλες περιπτώσεις ριζοσπαστικών κομμάτων στο παρελθόν υπήρχαν συμβιβασμοί, αλλά όχι κάποιου τέτοιου είδους αντίφαση. Εμείς εφαρμόζαμε το μνημόνιο για να τελειώνουμε με την περίοδο της επιτροπείας και ταυτόχρονα δρούσαμε εναντίον. Για να γίνει αυτό κατανοητό ήθελε πολύ κουβέντα. Πιστεύω ότι αυτή την περίεργη συνθήκη δεν την αναλύσαμε όσο θα έπρεπε. Έπρεπε να την εξηγήσουμε καλά και να δώσουμε και ελπίδα.

Γράφετε πως ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατανόησε τις οικονομικές, ιδεολογικές και συμβολικές προκείμενες της μεσαίας τάξης. Αυτό, μιας και είσαι επί πολλά χρόνια μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, δεν είναι κάτι που το κάνουν τα ινστιτούτα των κομμάτων;

Συμφωνώ. Τελευταία βγήκε και ένα βιβλίο της Βάλιας Αρανίτου που αναλύει το θέμα. Νομίζω ότι μεγαλύτερο ήταν το κενό στην αυτοσυνείδηση του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή, πως συνδέεις τις μαρξιστικές καταβολές που μιλούν για εργατική τάξη με τις νέες συνθήκες εργασίας, αφενός, και, αφετέρου, πως αναγνωρίζεις ρητά και κατηγορηματικά ότι η Ελλάδα έχει μια ραχοκοκκαλιά μεσαίας τάξης με αντιφατικές πολλές φορές πολιτικές τοποθετήσεις, που ωστόσο στις κρίσιμες στιγμές στρατεύεται με την πρόοδο. Αυτή είναι μια πολύπλοκη συνθήκη. Δεν μελετήσαμε αρκετά ως κόμμα το πώς εμπλέκεται η μεσαία τάξη στον επιδιωκόμενο κοινωνικό μετασχηματισμό.

Αναφέρετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υποτίμησε την αποτελεσματικότητα των επικοινωνιακών μπαράζ στην περίπτωση των καταστροφών στη Μάνδρα και το Μάτι. Η θέση του κόμματος ήταν ότι εκείνο που έφταιγε ήταν η κλιματική αλλαγή και η άναρχη δόμηση. Και ανακοίνωσε και ένα φιλόδοξο σχέδιο κατεδάφισης των αυθαιρέτων, σχέδιο όμως που δεν υλοποίησε. Δεν υπονόμευσε έτσι την ερμηνεία του σε σχέση με το γεγονός;

Υπό μία έννοια ναι. Ωστόσο, η διαδικασία κατεδαφίσεων είναι ένας απόλυτος εφιάλτης. Το λες, συμφωνούν πολλοί σε αυτό, αλλά, εάν κάποιος υποβάλει την οποιαδήποτε ένσταση, ξεκινά ένας νομικός, πολιτικός και κοινωνικός εφιάλτης, που δύσκολα μπορεί να αντιμετωπιστεί, ειδικά με την ταχύτητα που απαιτούσαν οι στιγμές.

Γράφετε κάπου ότι δεν αναπτύχθηκε κίνημα ενάντια στην κυβέρνηση. Αν υπολογίσουμε, όμως, τη μαζικότητα των συλλαλητηρίων για το Μακεδονικό, καθώς και τις συνεχείς αντιπροσφυγικές κινητοποιήσεις μικρών ομάδων δεξιών και ακροδεξιών, τόσο στα νησιά όσο και στην ενδοχώρα, θα έλεγε κανείς ότι είχε δημιουργηθεί από τα κάτω ο κοινωνικός ιστός του αντι-σύριζα μετώπου.

Στον απολογισμό το λέμε ρητά ότι στοιχεία του αντι-σύριζα μετώπου είχαν αρχίσει να διαφαίνονται ήδη από το Σεπτέμβρη του 2015. Δηλαδή, αν κοιτάξεις τα ποσοστά που πήραμε τότε σε συνδυασμό με τα ποσοστά του Ιανουαρίου του 2015, βλέπεις μια σμίκρυνση και μια διαφορετική κατανομή των ψηφοφόρων. Αν είχαμε τη στρατηγική ετοιμότητα, θα έπρεπε να έχουμε αρχίσει να μελετούμε αυτές τις διαφορές από τότε. Βέβαια, όλες οι δημοσκοπήσεις του 2015 έπεσαν έξω και γι αυτό δεν τις λαμβάναμε τόσο υπόψη μας. Ωστόσο, κίνημα όπως την περίοδο του αντιμνημονιακού αγώνα, με κεντρικό σύνθημα «να φύγει η κυβέρνηση», δεν υπήρχε. Από την άλλη, δεν φαινόταν η αντιπολίτευση να έχει ουσιαστικά επιχειρήματα σε σχέση με το πώς προχωράει η υλοποίηση του μνημονίου ή το παράλληλο πρόγραμμα. Μην ξεχνάμε ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είχαν ψηφίσει τα μνημόνια, άρα δυνάμει και τους εφαρμοστικούς τους νόμους. Καθαρά πολιτική αντιπολίτευση από τη μεριά τους ήταν αναξιόπιστη. Γι αυτό επικεντρώθηκαν στην κατ’ αυτούς κατεδάφιση του «ηθικού πλεονεκτήματος».

Αναφερόμενοι στις αυτοδιοικητικές εκλογές λέτε πως ο ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε να μην έχει επάρκεια σε αυτοδιοικητικά στελέχη, ούτε επαρκή γείωση στις τοπικές κοινωνίες. Μήπως αυτό σημαίνει, ότι δεν υπάρχουν αρκετοί αριστεροί και αριστερές στις περιφέρειες ώστε να στηρίξουν μια ηγεμονική αριστερή πολιτική;

Δεν νομίζω ότι ισχύει έτσι απλά. Εγώ ήμουν βουλευτής Δυτικής Αττικής, όπου σε επίπεδο αυτοδιοικητικών εκλογών παρουσιάστηκαν όλα τα κενά αυτά, ενώ σε επίπεδο εθνικών εκλογών βγήκε πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ! Άρα, δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Ο δημότης που θα ψηφίσει δήμαρχο δεν αρκείται στην αριστερή ή τη δεξιά ταυτότητα του υποψηφίου. Θέλει κάποιον, ο οποίος να μην είναι διεφθαρμένος και να ξέρει να λύνει προβλήματα. Επομένως, η γείωση είναι σύνθετο πρόβλημα. Χρειάζονται κάποιες προσωπικότητες -που σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρχαν- οι οποίες όμως να συνδέονται με τοπικές κινήσεις ή παρατάξεις που να δίνουν συνολικά την αίσθηση ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν στα τοπικά προβλήματα.

Αναφέρετε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να αναδείξει την ανάγκη ενεργοποίησης των ίδιων των πολιτών σε συνεργατικά σχήματα, όπως αυτά της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας ή των ενεργειακών κοινοτήτων. Αυτό φυσικά αφορά περισσότερο τη μέση και μακρά διάρκεια. Αν όμως ισχύει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ υποτίμησε αυτή την ανάγκη, μήπως αυτό σημαίνει ότι είναι πλέον προσανατολισμένος στο να κερδίσει απλώς την επόμενη εκλογική αναμέτρηση;

Δε θα το έλεγα τόσο κατηγορηματικά. Απλώς θα έλεγα ότι αυτό που λέμε κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία ή, σύμφωνα με μια παλιότερη διατύπωση, οικονομία των αναγκών απαiτούν μια πρωτοβουλιακή λειτουργία από τα κάτω. Χρειάζεται κάποιοι άνθρωποι να το παίρνουν πάνω τους και να πείθουν τους διπλανούς τους ότι αυτό μπορεί να βγει πέρα. Κι εκεί το κράτος να είναι αρωγός. Η γενική, όμως, τάση είναι αναμονή και ανάθεση. Δηλαδή, ταλαιπωρούμαι με το χωράφι μου ή με τη μικρή επιχείρησή μου, αλλά δεν σκέφτομαι τι μπορώ να κάνω με το γείτονά μου, ώστε να βρούμε κοινές λύσεις. Αν και έχουν υπάρξει παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση, δεν έχουν αρκούντως εκλαϊκευτεί. Το δε κόμμα μας έπρεπε να τα έχει στοιχειοθετήσει και προπαγανδίσει περισσότερο.

Σε σχέση με το πώς ο ΣΥΡΙΖΑ διαχειρίστηκε τον κρατικό μηχανισμό, αναφέρετε ότι υπήρχαν εστίες διαφθοράς, διαπλοκής, και πελατειακής διαχείρισης. Και κάποιες φορές παρατηρήθηκε εχθρότητα από την πλευρά του στελεχιακού δυναμικού κάποιων υπουργείων. Γιατί δεν τα καταγγείλατε όλα αυτά;

Κάποιες φορές η κυβέρνηση τα υπερ-κατήγγειλε, χωρίς να τα στοιχειοθετήσει συστηματικά. Κι εκεί που μπορούσε να το στοιχειοθετήσει επαρκώς ήταν λάθος να τα φέρει στην επιφάνεια πριν τα στοιχειοθετήσει με τη δέουσα πληρότητα. Η δική μου άποψη είναι ότι τέτοιες περιπτώσεις τις εντοπίζεις, τις μελετάς, τις τεκμηριώνεις κατά το δυνατόν πληρέστερα, χωρίς φανφάρες, και τις στέλνεις στον εισαγγελέα. Αλλά είναι επίσης λάθος το να μην επικοινωνηθούν σωστά οι στοιχειοθετημένες περιπτώσεις. Δηλαδή κάποιες φορές υπο-επικοινωνήσαμε το θέμα. Το όλο ζήτημα εδώ είναι τεράστιο. Πολύ μεγάλο μέρος του ΑΕΠ σπαταλιέται προς κατευθύνσεις διαφθοράς και διαπλοκής. Χρειαζόταν, λοιπόν, μια πιο συστηματική και ενιαία αντιμετώπιση και επί της ουσίας και επί της επικοινωνίας.

Λέτε ότι, πάλι, σε σχέση με τον κρατικό μηχανισμό, θα έπρεπε να είχατε προχωρήσει στον εκδημοκρατισμό του και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του. Αυτό δεν θα σας έφερνε σε σύγκρουση με την ΑΔΕΔΥ;

Με την ΑΔΕΔΥ και τα μεγάλα συνδικάτα πιθανότατα ναι. Ολόκληρη η δομή του συνδικαλιστικού κινήματος πάσχει πολλαπλώς. Όπου υπάρχει εστία διαφθοράς τα συνδικάτα κατά κανόνα δεν είναι αρωγοί. Εκτός από τη συμμαχία της ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ, ούτε οι αριστεροί συνδικαλιστές είναι πάντοτε πρόθυμοι να συνδράμουν, ίσως λόγω ανάγκης συνύπαρξης με τους άλλους. Προκειμένου, λοιπόν, να μην βρούμε απέναντί μας τις μεγάλες ομοσπονδίες, πολλές φορές αφήσαμε ζητήματα στην άκρη. Εδώ χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ να βοηθήσει ώστε να μην υπάρχουν τέτοια φαινόμενα συγκάλυψης στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Λέτε πως θα έπρεπε να υπάρξει ένα μητρώο στελεχών, ώστε να μπει ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση. Αυτό όμως δεν προσέκρουε σε μια άτυπη ή τυπική επετηρίδα εντός του ΣΥΡΙΖΑ;

Θα έπρεπε να την ξεπεράσουμε. Και θα έπρεπε να είμαστε γενναιόδωροι προς τους ανθρώπους που είναι άξιοι, αν και δεν ανήκουν στο στενό πυρήνα του κόμματος. Πρέπει, βέβαια, να παραδεχθούμε ότι οι νέοι σύντροφοι/ισσες τους οποίους τοποθετήσαμε σε θέσεις υπουργείων και οργανισμών μας έβγαλαν ασπροπρόσωπους. Και πρέπει όλοι μαζί να μεριμνήσουμε για την πληρέστερη και ουσιαστικότερη συμμετοχή τους στα δρώμενα.

Τη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Παπανικολόπουλος

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)