to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

«Δεν είναι η οικονομία, ηλίθιε»

Με όραμα τον κοινωνικό μετασχηματισμό, με πρακτικές που επιχειρούσαν την επαναθεμελίωση και την ενότητα του όλου της Αριστεράς, με πίστη ότι ο πολιτικός έλεγχος της οικονομίας αποτελεί απάντηση στην κρίση εκπροσώπησης και ότι η κοινωνική δυναμική μπορεί να συμβάλει στον εκδημοκρατισμό της χώρας και της Ε.Ε., ο ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε τη χαμένη ελπίδα στο δημοκρατικό και ριζοσπαστικό κίνημα.


Η μεγάλη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ πριν από ένα χρόνο και η έκτοτε πορεία του αποτελούν ένα από τα πιο συγκλονιστικά γεγονότα του 21ου αι. Σημεία καμπής το αδιέξοδο της διαπραγμάτευσης με τους «θεσμούς», το δημοψήφισμα, η υπογραφή νέας συμφωνίας, η επανεκλογή μόλις πριν από τέσσερις μήνες και οι προσπάθειες ανθρωπιστικής διαχείρισης του προσφυγικού ρεύματος.

Όλα αυτά δεν έχουν οδηγήσει μόνο στην αναμενόμενη διεθνή δημοσιογραφική περιέργεια, αλλά φαίνεται να έχουν αναταράξει τα λιμνάζοντα νερά της μεταδημοκρατικής κατάστασης, που συνοδεύεται από την αντίληψη ότι η κρίση και η λιτότητα που επιχειρεί να την αντιμετωπίσει αποτελούν φυσικά φαινόμενα. Όποια και να είναι η αποτίμηση της πορείας του ΣΥΡΙΖΑ τη σημαντική αυτή χρονιά δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί το πρώτο, αν και πλέον όχι το μόνο, εγχείρημα δημοκρατικής διεξόδου από την κρίση.

Με όραμα τον κοινωνικό μετασχηματισμό, με πρακτικές που επιχειρούσαν την επαναθεμελίωση και την ενότητα του όλου της Αριστεράς, με πίστη ότι ο πολιτικός έλεγχος της οικονομίας αποτελεί απάντηση στην κρίση εκπροσώπησης και ότι η κοινωνική δυναμική μπορεί να συμβάλει στον εκδημοκρατισμό της χώρας και της Ε.Ε., ο ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε τη χαμένη ελπίδα στο δημοκρατικό και ριζοσπαστικό κίνημα.

Ωστόσο, μετά την αναγκαστική υποχώρηση του καλοκαιριού, η κυβερνητική διαχείριση της εξουσίας δεν αποτελεί μια εύκολη υπόθεση. Με δεδομένους τους ακραία δυσμενείς συσχετισμούς στο εσωτερικό και στο διεθνές περιβάλλον, τις αναγκαστικές και μη επιλογές συγκρότησης των κυβερνήσεων και εν τέλει τις μάλλον αφελείς αντιλήψεις για τη φύση, την αντοχή και τις αδράνειες που χαρακτηρίζουν το πολυσχιδές της κρατικής εξουσίας, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι το άνοιγμα, η ελπίδα που ο ΣΥΡΙΖΑ πρόσφερε ξεθωριάζει.

Μάλιστα πολλοί θεωρούν ότι η εξέλιξη αυτή οδηγεί στη ραγδαία σπατάλη του πολιτικού κεφαλαίου του κόμματος και της κυβέρνησης, γεγονός που ίσως θα οδηγήσει στην υλοποίηση της στρατηγικής της αντιπολίτευσης για τη λεγόμενη «αριστερή παρένθεση».

Σήμερα η επέτειος της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ μας αναγκάζει να κάνουμε «ταμείο». Να εξετάσουμε δηλαδή την όλη πορεία του κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αυτός ο υποχρεωτικός αναστοχασμός δεν μπορεί να γίνει χωρίς κριτήρια. Κριτήρια που δεν θα είναι αυθαίρετα. Κριτήρια που καθορίζονται από ιδιοτέλειες, σκοπιμότητες ή βολονταρισμούς που αναπαράγει το σύστημα διαπλοκής και δημιουργούν σύγχυση. Σύγχυση που με τη σειρά της δημιουργεί κλίμα απογοήτευσης και τελικά οδηγεί στην υπονόμευση του εξαιρετικά δύσκολου εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο αναστοχασμός αυτός δεν μπορεί παρά να εκκινεί από την απάντηση στο ερώτημα «τι μας έφερε έως εδώ». Και τούτο γιατί μόνο αυτό που μας έφερε έως εδώ μπορεί να αποτελέσει και τον οδηγό για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν η κυβέρνηση και το κόμμα.

Δυστυχώς η αναγκαστική βιασύνη κατάληψης της κυβερνητικής εξουσίας, μια και έπρεπε να σταματήσει η δραματική κοινωνική αιμορραγία, από τη μια και οι οργανωτικοπολιτικές αδυναμίες του κόμματος από την άλλη δεν επέτρεψαν να κατανοήσουμε τη βάση της θαυμαστής πορείας του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι η κυρίαρχη αντίληψη είναι ότι η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί απλώς αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που έφεραν τα Μνημόνια.

Φυσικά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ συνέβαλαν οι συνθήκες αυτές, αλλά μόνο ως καταλύτης. Ποτέ ως κύριος προωθητικός και καθοριστικός παράγοντας. Αν η οικονομική απάντηση του ΣΥΡΙΖΑ στην κρίση αποτελούσε τον κύριο λόγο της πολιτικής του αποτελεσματικότητας, δεν θα είχαμε το αποτέλεσμα του Σεπτεμβρίου. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε ισχυρή παρουσία στους παραδοσιακούς θεσμούς κοινωνικής εκπροσώπησης (συνδικάτα, επαγγελματικούς συλλόγους κ.ά.) ή ακόμη δεν θα είχε τόσο ισχνή παρουσία στους θεσμούς της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, όπου συντελείται μεγάλο μέρος της κοινωνικής αναπαραγωγής.

Αντίθετα εκείνο που έκανε τον ΣΥΡΙΖΑ του 4%-5% το ισχυρότερο κόμμα μετά το 2009 ήταν η πολιτική του υπόσχεση. Μια υπόσχεση δημοκρατική, μακριά ή -καλύτερα- έμπρακτα αντίθετη στο σύστημα της ύστερης Μεταπολίτευσης, που είχε καταρρακώσει τη δημοκρατία μας. Μια δημοκρατία που υπό την καθοδήγηση του «δικομματισμού», με την ανοχή ή / και αναποτελεσματικότητα της παλιάς Αριστεράς κατασκεύασε δομές «μεταδημοκρατίας», υπονόμευσε το δημοκρατικό, το φιλελεύθερο και το κοινωνικό κεκτημένο της Μεταπολίτευσης, έβαλε την κοινωνία και κυρίως τα υποτελή κοινωνικά στρώματα απέναντι, μετατρέποντας τη διαφθορά και τη διαπλοκή από εξαίρεση σε κανόνα.

Η ριζοσπαστική, κινηματική και κομματικά ανιδιοτελής παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ στο κοινωνικό πεδίο αποτέλεσε την έμπρακτη απάντηση σε αυτή την πολιτική κρίση, η οποία είχε προηγηθεί της οικονομικής. Αυτή αποτέλεσε και την κύρια προωθητική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ. Δύναμη που αναθέρμανε την ελπίδα ότι μια άλλη (δημοκρατική) διευθέτηση ήταν δυνατή. Μια διευθέτηση που θα περιόριζε μέχρι εξαφανίσεως τη διαφθορά και τη διαπλοκή, που θα επικοινωνούσε με τους πολίτες σεβόμενος πάντα την κοινωνική δυναμική, χωρίς τα επικοινωνιακά τερτίπια.

Δυστυχώς αυτό που αποτέλεσε το ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα, χωρίς να έχει εγκαταλειφθεί, έχει, κάτω από το περιοριστικό πλαίσιο της διαχείρισης του κράτους, υποχωρήσει. Τόσο η συμμαχική κυβέρνηση όσο και το κόμμα στις νέες πιεστικές συνθήκες φαίνεται να δίνει προτεραιότητες στο πεδίο της οικονομικής διαχείρισης. Πεδίο που εξ ορισμού εμπεριέχει ένα λόγο τεχνοκρατικό και οικονομικοβαρή. Λόγο που με τη σειρά του ενδυναμώνει τις αδράνειες της ανάθεσης και στέλνει τους πολίτες στην έρημο και την απελπισία του ιδιωτικού.

Στο πεδίο αυτό τα αντίβαρα, όσο «κοινωνικά» ευαίσθητα και να είναι, δεν μπορούν να αντισταθμίσουν το βάρος των υποχρεώσεων που μας έχει επιβάλει το «πραξικόπημα». Είμαστε αυτό που κάνουμε, αυτό που «επιτελούμε», όχι αυτό που θέλουμε ή αυτό που διακηρύττουμε.

Κατά συνέπεια το μόνο ουσιαστικό αντίβαρο και πεδίο ουσιαστικής αντίστασης και κουράγιου που έχει η κυβέρνηση αποτελεί η πολιτική και η «άλλη» δημοκρατική διευθέτηση που ο ΣΥΡΙΖΑ έμπρακτα είχε υποσχεθεί στη νικηφόρα πορεία του μέχρι σήμερα. Δεν «είναι η οικονομία ηλίθιε» το όχημα που θα μας περάσει απέναντι, η ομπρέλα στις πολιτικές των Μνημονίων, αλλά η πολιτική και η δημοκρατία.

Αυτό έφερε τον ΣΥΡΙΖΑ έως εδώ. Αυτό μπορεί να τον πάει παραπέρα. Αυτό μπορεί να επαναφέρει την ελπίδα και την αυτοπεποίθηση σε έναν πόλεμο που θα κρατήσει πολύ. Έναν πόλεμο που σκοπό έχει να φέρει το όραμα πιο κοντά στην πραγματικότητα. Εδώ η φαντασία, η συλλογικότητα, η πολιτικοοργανωτική ανάταξη του κόμματος και η ηθική των εμπλεκομένων προσώπων θα έχει τον πρώτο λόγο.

*Ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)