Βουλευτικές εκλογές διεξάγονται σήμερα στη Δανία, και μάλιστα με γερή δόση σαπσένς, αφού δύσκολα μπορούν να γίνουν προβλέψεις για τα αποτελέσματα. 

Πράγματι, στις αρχές Οκτωβρίου, η πρωθυπουργός Μέτε Φρέντερικσεν ανέλαβε ένα μεγάλο πολιτικό ρίσκο. Προκήρυξε πρόωρες βουλευτικές εκλογές, παρόλο που η θητεία της κυβέρνησης μειοψηφίας της οποίας ηγείται, έληγε τον Ιούνιο του 2023. Η 45χρονη πολιτικός οδηγήθηκε στην ενέργεια αυτή μετά από πιέσεις εντός του κυβερνητικού συνασπισμού. Μετά την «κρίση των μινκ», που ακόμη διατηρείται ο απόηχός της στη χώρα, κόμμα που υποστηρίζει την κυβέρνηση μειοψηφίας απείλησε να τη ρίξει εάν δεν προκηρύσσονταν εκλογές για να εξασφαλιστεί η εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων μετά την απόφαση, η οποία κρίθηκε κατόπιν παράνομη, να σφαγιαστεί τεράστιος αριθμός μινκ για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να μεταδοθεί από αυτά παραλλαγή του νέου κορονοϊού.

Οι σημερινές εκλογές θα κρίνουν λοιπόν εάν η Μέτε Φρέντεριξεν θα καταφέρει να παραμείνει στον θώκο της ή εάν θα ηττηθεί από τη συμμαχία δεξιάς-άκρας δεξιάς και το κατά πόσον μπορεί να βασιστεί σ’ έναν κεντρώο outsider.

Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις πιστώνουν στη συμμαχία κεντροαριστεράς και αριστεράς, ή «κόκκινο μπλοκ», υπό την κυρία Φρέντεριξεν, από 47,1 ως 49,1% των ψήφων, έναντι 40,9 ως 43,6% για τους «μπλε», άτυπη συμπαράταξη φιλελεύθερων και συντηρητικών κομμάτων με τρεις ακροδεξιούς εθνικιστικούς σχηματισμούς.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, καμιά από τις συμμαχίες αυτές δεν θα μπορέσει να κυβερνήσει χωρίς τους Μετριοπαθείς, κεντρώο κόμμα που ίδρυσε φέτος ο πρώην ηγέτης των φιλελεύθερων Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, δις πρωθυπουργός στο παρελθόν, και οι δημοσκοπήσεις το πιστώνουν ως και το 10% των προθέσεων ψήφου.

«Εάν δεν υπάρξει πλειοψηφία, κάτι που μοιάζει να προδιαγράφεται, οι Μετριοπαθείς θα είναι απολύτως απαραίτητοι για να σχηματιστεί κυβέρνηση», συνοψίζει ο Ρούνε Στουμπάγκερ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Όρχους.

Τα δύο στρατόπεδα ενέτειναν τις εκκλήσεις στους υποστηρικτές τους να κινητοποιηθούν.

Η απερχόμενη πρωθυπουργός επανέλαβε την ιδέα να σχηματιστεί κυβέρνηση συμμαχίας ανάμεσα στην κεντροαριστερά και τη δεξιά με επικεφαλής την ίδια, ενώ δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει σε μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας για να ικανοποιηθούν οι Μετριοπαθείς.

Από την πλευρά του, ο ηγέτης των Φιλελεύθερων καλεί τον κ. Λόκε Ράσμουσεν να επιστρέψει στο παλιό του κόμμα.

«Αν θέλετε (να κάνετε πραγματικότητα) αυτά που ονειρεύεστε, κι αυτά που είχαν καλλιεργηθεί στον παλιό κοινό μας κήπο, γυρίστε σπίτι», είπε ο Γιάκομπ Έλεμαν-Γένσεν κατά τη διάρκεια ενός από τα τελευταία τηλεοπτικά ντιμπέιτ.

Ρευστότητα

Έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία στην οποία κυριάρχησαν τα ζητήματα της κλιματικής κρίσης, του πληθωρισμού και του συστήματος υγείας, σχεδόν το ένα τέταρτο των εκλογέων παραμένει αναποφάσιστο.

«Υπάρχει μεγάλη ρευστότητα στους Δανούς ψηφοφόρους, περίπου το 40% αλλάζει κόμμα», σχολιάζει ο καθηηγητής Στουμπάγκερ.

Η Αντέσα Γένσεν, που θα ψηφίσει για πρώτη φορά, διστάζει.

«Δεν ξέρω ακόμα ποιον θα ψηφίσω, πιθανόν την Εναλλακτική ή τους Ριζοσπάστες», λέει, αναφερόμενη σε δυο παρατάξεις της δανικής αριστεράς.

Στα προγράμματα των κομμάτων, το «ζήτημα της μετανάστευσης» είναι το κύριο γι’ αυτήν, εξηγεί η σαραντάρα Αμερικανίδα, που απέκτησε τη δανική υπηκοότητα έπειτα από εξαντλητική διαδικασία, χαρακτηριστική της πολύ περιοριστικής πολιτικής του σκανδιναβικού κράτους ως προς την υποδοχή ξένων.

Η Δανία, χώρα που προκαλεί φθόνο λόγω της ευημερίας και της συνοχής της, χαρακτηρίζεται πρωταθλήτρια ως προς τους περιορισμούς στη μετανάστευση για πάνω από 20 χρόνια, ανεξαρτήτως του ποια παράταξη βρίσκεται στην κυβέρνηση.

Απόστολος της πολιτικής «μηδέν πρόσφυγες», η νυν σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση εργάζεται να να δημιουργήσει στη Ρουάντα κέντρο υποδοχής αιτούντων άσυλο, κατά το υπόδειγμα της Βρετανίας, που πάντως συνάντησε ανυπέρβλητα εμπόδια.

Οι 5,9 εκατ. Δανοί ωστόσο μοιάζουν να ανησυχούν εντονότερα για το κλίμα.

Ο στόχος που έχει ορίσει η Κοπεγχάγη είναι να μειώσει τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 70% ως το 2030, έναντι 55% που είναι ο στόχος για το σύνολο της ΕΕ, και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα το 2050, όπως και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Προχθές Κυριακή κάπου 50.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους και η πρωθυπουργός, συγκεντρώθηκαν για να συμμετάσχουν στην «πορεία για το κλίμα».

Η συμμαχία κεντροαριστεράς-αριστεράς υπόσχεται νόμο για τη βιοποικιλότητα και οι σοσιαλδημοκράτες έχουν σκοπό να θεσπίσουν ειδικό τέλος διοξειδίου του άνθρακα για τη γεωργία, μέτρο που υποστηρίζουν επίσης οι περισσότερες από τις άλλες παρατάξεις.

Στη δεξιά, το Φιλελεύθερο Κόμμα μιλά για πράσινες λύσεις, ενώ η «Νέα Δεξιά» (ακροδεξιά) δηλώνει ανοικτή στην κατασκευή πυρηνικών ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών.

Συνολικά όχι λιγότερα από 14 κόμματα έχουν παρουσιάσει ψηφοδέλτια για τις 179 έδρες της Folketinget, της δανικής Βουλής, οι τέσσερις των οποίων αποδίδονται στα εξωχώρια εδάφη, στη Γροιλανδία και τις Νήσους Φερόες.

Η συμμετοχή στις εκλογές είναι παραδοσιακά υψηλή στη Δανία. Το 2019, το 84,6% των περίπου 4,2 εκατ. ψηφοφόρων πήγε να ψηφίσει.

Τα εκλογικά τμήματα άνοιξαν σήμερα στις 08:00 και θα μείνουν ανοικτά ως τις 20:00 (σ.σ. τοπικές ώρες· από τις 09:00 ως τις 21:00 ώρες Ελλάδας) και τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται περί τις 21:30 (22:30).

Τρεις πρωθυπουργήσιμοι κι ένας τζόκερ

Πέραν της 44χρονης πρωθυπουργού της αντιμεταναστευτικής αριστεράς Φρέντεριξεν, το αξίωμα διεκδικούν ο φιλελεύθερος Γιάκομπ Έλεμαν-Γένσεν, ο συντηρητικός Σέρεν Πέιπε Πόουλσεν, — αλλά και ο κεντρώος πρώην πρωθυπουργός Ράσμουσεν (2009-2011, 2015-2019).

Αυτός ο τελευταίος χαρακτηρίζεται ο «τζόκερ» της αναμέτρησης: με την προεκλογική εκστρατεία που διεξήγαγε αύξησε το ποσοστό των προθέσεων ψήφου που συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις το νεοπαγές κόμμα των Μετριοπαθών από το 1,8% στο 11,5% μέσα σ’ έναν μήνα και κάτι.

Ο Ράσμουσεν δεν έχει δηλώσει αν θα στηρίξει κάποιο από τα δύο μπλοκ, αλλά, με δεδομένο ότι το κόμμα των Μετριοπαθών φαίνεται να εξασφαλίζει πάνω από το 10% των ψήφων, οι 20 περίπου βουλευτές του θα κρατούν το κλειδί της ισορροπίας της εξουσίας στο κοινοβούλιο, και ο πρώην πρωθυπουργός θα βρεθεί στη θέση του ρυθμιστή.

Αναλυτές έχουν πει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη μετεκλογική του επιρροή για να οργανώσει έναν ευρύ συνασπισμό πιο μετριοπαθών κομμάτων τόσο από το κόκκινο όσο και από το μπλε μπλοκ, κάτι που η Δανία έχει να γνωρίσει από το 1978, και ακόμη και να διεκδικήσει τον πρωθυπουργικό θώκο. Άλλωστε, όπως σχολιάζουν πολλοί, ο Ράσμουσεν, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός από το 2009 έως το 2011 και ξανά από το 2015 έως το 2019, είναι γνωστός ως ιδιαίτερα σκληρός διαπραγματευτής και σίγουρα δεν θα έδινε τη στήριξή του χωρίς μια πραγματικά υψηλή θέση ως αντάλλαγμα.

Οι μετριοπαθείς είναι "έτοιμοι να συνεργαστούν με τον υποψήφιο που θα διευκολύνει την ευρύτερη δυνατή συνεργασία γύρω από το κέντρο για την εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων", κυρίως σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι συντάξεις, δήλωσε ένα μέλος του κόμματος.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ, The Guardian