«Όχι» σε λογικές παροχολογίας λόγω πολιτικού κόστους», λέει ο Δημήτρης Βίτσας, υποστηρίζοντας ότι είναι σημαντικό η κυβέρνηση να βγάλει τη χώρα από το Μνημόνιο και με αξιοπιστία να σταθεί στα πόδια της μετά τον Αύγουστο. Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής στη συνέντευξη που παραχωρεί στα «ΝΕΑ» ξεκαθαρίζει ότι η Αθήνα δεν υιοθετεί λογική «ανοιχτών συνόρων» στο Προσφυγικό - Μεταναστευτικό, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη για αναλογικό καταμερισμό του βάρους σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Πώς θα διαχειριστεί η κυβέρνηση το πολιτικό κόστος από την υλοποίηση του προγράμματος;
Η κυβέρνηση σε 120 ημέρες βγάζει τη χώρα από την επιτροπεία μέσα από συγκεκριμένη συμφωνία. Όποιος διαφωνεί θα πρέπει να πει ακριβώς τι προτείνει. Έχουμε διανύσει μια πορεία και δεν πρόκειται να αφήσουμε να πάνε χαμένες οι θυσίες του ελληνικού λαού.
Έξοδος με νέα μείωση στις συντάξεις;
Η συμφωνία προβλέπει εξοικονόμηση κατά 1% του ΑΕΠ από το Ασφαλιστικό και 1% αύξηση εσόδων από το φορολογικό σύστημα σε δύο χρόνια. Για να το αντιρροπήσουμε ψηφίσαμε τα αντίμετρα με μείωση φορολογικών συντελεστών και άλλες παροχές που ανακουφίζουν τις ασθενέστερες ομάδες και όλους εκείνους που έχουν πληρώσει το μεγάλο τίμημα όλα αυτά τα χρόνια και τη νέα γενιά.
Άρα, αποφυγή των μειώσεων δεν βλέπετε…
Κάναμε μια συμφωνία. Την τηρούμε και αναμένουμε από τους εταίρους μας να εκπληρώσουν και τις δικές τους υποχρεώσεις. Τις δυνατότητες να διαπραγματευτούμε τις ξέρει το οικονομικό επιτελείο. Στον βαθμό που υπάρχουν δυνατότητες και δεν θέτουν σε κίνδυνο την έξοδο από το Μνημόνιο θα τις αξιοποιήσουμε στο έπακρο. Όμως, όταν πηγαίνεις να φτιάξεις ένα διαφορετικό μέλλον, δεν πρέπει να υπάρχουν εκπλήξεις για κανέναν. Ούτε για τον λαό, ούτε για τους εταίρους, ούτε για τις αγορές. Χρειάζεται ειλικρίνεια και σχέδιο. Είναι η ώρα μιας νέας Ελλάδας και με βάση αυτό προχωράμε.
Και το πολιτικό κόστος;
Επιμένω ότι πρέπει να τελειώσουμε με τη συμφωνία για να υλοποιήσουμε το αναπτυξιακό μας πρόγραμμα. Εύκολα μπορείς να βλέπεις την πολιτική ως διαδικασία υποσχέσεων προεκλογικών. Το ζήσαμε αυτό για πολλά χρόνια και μας έφερε στα Μνημόνια. Αναλάβαμε την ευθύνη και τα καταφέρνουμε, και θα πάμε να ρίξουμε τη χώρα στην ίδια παγίδα με τον φόβο ότι θα έχουμε επίδραση στις εκλογές; Νομίζω ότι ο λαός καταλαβαίνει την προσπάθειά μας και δεν θεωρώ επίσης ότι είναι συντηρητικός.
Οι άλλοι σύντροφοί σας που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου;
Την επαναδιαπραγμάτευση μπορούμε να την κάνουμε, αλλά έχει όρους και όρια. Δεν διαπραγματευόμαστε μεταξύ μας. Δεν διαπραγματεύονται τα μέλη της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ τους. Ετσι θα μπορούσα κι εγώ να πλειοδοτήσω. Διαπραγματευόμαστε με τους δανειστές με συγκεκριμένους συσχετισμούς κι έχουμε ευθύνη απέναντι στον ελληνικό λαό. Αν πάμε με τη λογική «λεφτά υπάρχουν επειδή ο Τσακαλώτος έβγαλε πλεόνασμα», θα κάνουμε λάθος. Αξιοποιήσαμε όλα αυτά τα χρόνια μέρος του πλεονάσματος με «μερισματική» ανακούφιση εκατοντάδων χιλιάδων μικροσυνταξιούχων και οικονομικά αδυνάτων. Η πολιτική μας φαίνεται. Τώρα είναι η ώρα της δουλειάς στην παραγωγή και την αναδιανομή.
Γιατί ο μισός ΣΥΡΙΖΑ είναι αντίθετος με τις αλλαγές στο νομοσχέδιο που φέρνετε;
Δεν νιώθω ότι έχω το μισό κόμμα εναντίον μου, το αντίθετο. Με τους συντρόφους στο κόμμα μπορούμε να κάνουμε συζήτηση και να βρίσκουμε λύσεις. Το νομοσχέδιο είναι αναγκαίο γιατί επί της ουσίας ενσωματώνουμε δύο ευρωπαϊκές οδηγίες που έπρεπε εδώ και καιρό να έχουν ενσωματωθεί.
Μοιάζει η κυβέρνηση και στο Μεταναστευτικό να πορεύεται και να βιώνει τον εφιάλτη του «αναγκαίου» κύριε υπουργέ...
Μα, είμαστε αναγκασμένοι να διαχειριστούμε ένα δύσκολο και σύνθετο ζήτημα. Τρία είναι τα θέματα-κλειδιά: Πόσο γρήγορα εξετάζεις την αίτηση ασύλου. Πόσο γρήγορα δίνεις σιγουριά στον αιτούντα άσυλο. Πόσο σοβαρά το κάνεις.
Υπάρχουν άνθρωποι στα νησιά που περιμένουν για πρώτη συνέντευξη έως και 3 μήνες. Στην ενδοχώρα μπορεί να περιμένουν έως το 2019! Το νομοσχέδιο περιγράφει πώς πρέπει να γίνει η διαδικασία και αποτρέπει όσους ελάχιστους έρχονται και επανέρχονται με στόχο να πάνε π.χ. στη Γερμανία. Δεν αλλάζουμε βασικά στοιχεία, αλλά λύνουμε και θέματα ένταξης. Συνεπώς, οι ιδιαίτερες διατυπώσεις μπορούν να συζητηθούν, αλλά δεν καταλαβαίνω μια φοβική προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση έχουμε την πρόθεση να οικοδομήσουμε τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις πάντα στο πλαίσιο των κεντρικών μας πολιτικών επιλογών και με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και την αντιμετώπιση της αίτησης ασύλου με βάση τις Συνθήκες της Γενεύης, το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης και την εξ αυτών νομοθεσία.
Όσοι δεν καλύπτονται από τις Συνθήκες;
Και αυτούς θα τους φροντίσουμε, αλλά από εκεί και μετά πρέπει να ισχύσει ο νόμος και οι διεθνείς συμφωνίες. Μερικούς προσπαθούμε να τους εντάξουμε στις εθελούσιες επιστροφές, δίνοντάς τους κάποια χρήματα να κάνουν μια νέα αρχή στη χώρα τους. Όμως αυτό δεν σημαίνει «ξεκινήστε κι ελάτε». Προσφυγικό υπάρχει όσο υπάρχουν πόλεμοι και διακινητές. Δεν υπάρχει όμως η λογική «open borders».
Ποια φράση αποδίδει τη βούλησή σας;
Πλήρης σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οδηγός μας η Συνθήκη της Γενεύης. Νόμιμες οδοί μετανάστευσης ούτως ώστε να χτυπήσουμε τους διακινητές. Προστασία των προσφύγων και πραγματικός καταμερισμός στην Ευρώπη. Όταν τα σύνορα είναι κλειστά και εσύ λες ότι όποιος έρχεται δεν εξετάζω καν τι τον κάνω, τότε στην πράξη, ανεξάρτητα από τη θέλησή σου, κάνεις τη χώρα αποθήκη ψυχών.
Για την αποσυμφόρηση δεν μας λέτε όμως…
Επιβάλλεται να προχωρήσει, αλλά με έναν τρόπο ώστε να ισχύει η Κοινή Δήλωση Ευρώπης - Τουρκίας. Μέσα στο έτος, 2.470 έφυγαν από τη Λέσβο, ευάλωτοι, ασυνόδευτοι ανήλικοι και όσοι πήραν άσυλο. Ήρθαν όμως στο νησί 4.100.
Υπάρχει το μάτι των διακινητών από την απέναντι πλευρά οι οποίοι προωθούν. Πρέπει να μείνουν τα νησιά όπως είναι; Όχι. Πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να υπάρχει πίεση προς την Τουρκία για αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων της και καταπολέμηση των διακινητών.
Στη Βουλή μιλήσατε για τεράστια αύξηση των ροών από τον Έβρο. Σας φοβίζει αυτή η εξέλιξη;
Οι διακινητές όπου βρίσκουν δυσκολίες αλλάζουν δρόμους. Υπενθυμίζω ότι στην Κοινή Δήλωση αναφέρεται σαφώς ότι η Τουρκία πρέπει να παίρνει ειδικά μέτρα όσον αφορά τα χερσαία σύνορά της. Δεν τα έχει πάρει ακόμη. Βεβαίως, λοιπόν, και με ανησυχεί η κατάσταση, αλλά το κύριο ζήτημα είναι τα μέτρα επίλυσης. Να είναι η ΕΕ σύμμαχος, να υπάρχει ανοικτός δίαυλος με την Τουρκία, μέτρα γρήγορης εξέτασης και φροντίδα για όλους.
Οι δήμαρχοι στα νησιά υποστηρίζουν πως η κυβέρνηση δεν επιστρέφει στην Τουρκία τον απαιτούμενο αριθμό μεταναστών…
Εάν δεν ολοκληρωθεί η διαδικασία εξέτασης ασύλου κάποιου, δεν μπορείς να τον επιστρέψεις. Παράλληλα αντιμετωπίζουμε και επιμέρους ζητήματα, όπως το ότι κάνουμε αιτήσεις στην Τουρκία και μας απαντά μια εβδομάδα αργότερα. Και οι δήμαρχοι θα πρέπει να βοηθήσουν, όπως βοήθησαν και το 2015, ώστε οι συνθήκες να γίνουν καλύτερες κι εμείς με τη σειρά μας να βοηθήσουμε τους δημάρχους. Ήδη έχει εγκριθεί η κατασκευή του αποχετευτικού στη Λέρο, κόστους 1,6 εκατ. ευρώ, το ίδιο και στη Μόρια. Σχεδιάζουμε και άλλα έργα υποδομής που θα ωφελήσουν το σύνολο των κατοίκων των νησιών. Ως ελληνικό κράτος, αναγνωρίζουμε το βάρος που έχουν σηκώσει τα πολύπαθα νησιά του Αιγαίου και αναπληρώνουμε τη χασούρα, το άγος και την πίεση. Στο νομοσχέδιο υπάρχει και ειδική ρύθμιση για τις αποζημιώσεις. Το αναπτυξιακό πρόγραμμα για τα πέντε νησιά είναι εδώ και είναι γενναίο.
Οι δομές φιλοξενίας βρίσκονται σε οριακό σημείο. Κάποιες, δε, όπως η Μόρια, το έχουν ξεπεράσει προ πολλού…
Σήμερα στη Μόρια βρίσκονται κοντά στους 5.500 πρόσφυγες και μετανάστες. Το οριακό σημείο των 3.500 το έχει ξεπεράσει εδώ και πάρα πολύ καιρό. Ο στόχος μου είναι τον Σεπτέμβριο η Μόρια να είναι στα όριά της, δηλαδή να έχει 3.500 ανθρώπους. Ξέρω ότι είναι μεγάλη κουβέντα, καθώς αυξάνονται οι ροές, αλλά είναι ο μεγάλος στόχος. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα πρέπει ακόμη και να τετραπλασιάσουμε τις διαδικασίες χορήγησης ή μη ασύλου. Συγχρόνως, πρέπει να έχουμε θέσεις υποδοχής και να προχωρήσουμε σε επιστροφές στην Τουρκία.
Οι οργανώσεις σάς κατηγορούν ότι ύστερα από πίεση της ΕΕ για την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για ελεύθερη μετακίνηση των προσφύγων σπεύδετε να επαναφέρετε την ακυρωθείσα απόφαση...
Υπάρχει η απόφαση του ΣτΕ που λέει πως η προηγούμενη απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου δεν ήταν επαρκώς αιτιολογημένη, καθώς δεν ανέφερε τους λόγους για τους οποίους επιβαλλόταν ο γεωγραφικός περιορισμός. Η δεύτερη απόφαση έχει με επάρκεια την αιτιολογία. Πρέπει όμως να συνεργαστούμε όλοι ώστε να διασφαλίζονται τα δικαιώματα. Να διασφαλίζεται από τη μια μεριά το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης, αλλά θα πρέπει να διασφαλίζεται και το δικαίωμα της γρήγορης εξέτασης, της τροφής, της υγειονομικής περίθαλψης και όλα τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο.
