Κυρία Υπουργέ, Κύριε Δήμαρχε, φίλες και φίλοι
Σήμερα βρισκόμαστε εδώ προκειμένου να τιμήσουμε την Εθνική Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος.
Μια ημέρα μνήμης που έχει να μας διδάξει πολλά, όχι μόνο για το παρελθόν μας, αλλά κυρίως για το παρόν και το μέλλον μας. Οι Εβραίοι Μάρτυρες της Θεσσαλονίκης αποτελούν για όλους εμάς ένα παράδειγμα αγώνα κατά του ναζισμού και κάθε είδους ολοκληρωτισμού από τον οποίο υπέφερε η ανθρωπότητα τον περασμένο αιώνα.
Η πόλη της Θεσσαλονίκης αποτελεί όμως κι αυτή ένα παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης λαών με διαφορετικές θρησκείες, που όμως ανύψωσαν την πόλη σε ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά και πολιτισμικά κέντρα στην περιοχή των Βαλκανίων. Από τον 15ο αιώνα που οι Σεφαραδίτες Εβραίοι έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και για τα επόμενα 400 χρόνια, μέχρι τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 και τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Έλληνες Εβραίοι συνδιαμόρφωσαν τον χαρακτήρα της πόλης και άφησαν ανεξίτηλο το μεγαλειώδεις αποτύπωμά τους.
Στις μέρες μας οφείλουμε να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας ότι η προστασία της Μνήμης των λαών μπορεί να αποτελέσει ασπίδα για ενδεχόμενες νέες ανθρώπινες τραγωδίες στο μέλλον. Η προστασία της μνήμης δεν συνδέεται μόνο με την αγάπη προς την πατρίδα, αλλά συνδέεται και με την ανάγκη αποφυγής μιας νέας διαστρέβλωσης της ιστορίας, που θα μας εμποδίσει να πάμε μπροστά. Η σημασία να τιμούμε αυτή τη μέρα την μνήμε των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων είναι πολύπλευρη. Μια πολύ σοβαρή πτυχή της είναι για να υπενθυμίζουμε στις νέες γενιές πως οι ανοιχτές κοινωνίες και ο σεβασμός στο διαφορετικό δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ειρήνη, την ανάπτυξη και την ευημερία. Ο φόβος, το μίσος και ο αλυτρωτισμός εξουδετερώνονται με τη βαθιά γνώση της Ιστορίας και όχι με την άγνοιά της. Και η ιστορία των Ελλήνων Εβραίων της Θεσσαλονίκης είναι μια τέτοια περίπτωση που οφείλουμε να μελετήσουμε ξανά, καθώς θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι πάντοτε θα ελλοχεύει ο κίνδυνος η ανθρωπότητα να παγιδευτεί ξανά σε επικίνδυνες ατραπούς.
Η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης αποτελεί άλλωστε έναν ακόμα κρίκο επαφής μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ. Όπως ξέρετε οι δύο χώρες τα τελευταία χρόνια έχουν εισέλθει σε μια νέα περίοδο στις πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις τους. Έχουν μπει οι βάσεις ήδη για ακόμη μεγαλύτερη σύσφιξη των σχέσεων, που θα είναι προς το συμφέρον των δύο λαών. Η Ελλάδα και το Ισραήλ, μαζί με την Κύπρο, αποτελούν τρεις δημοκρατίες στην ανατολική Μεσόγειο που μοιράζονται πολλές κοινές αντιλήψεις σε πάρα πολλούς τομείς οργάνωσης των πολιτικών και οικονομικών συστημάτων τους. Βρίσκουμε μεταξύ μας πεδία συνεννόησης εύκολα, λόγω των ιστορικών καταβολών των λαών μας. Οφείλουμε να συνεχίσουμε να προσπαθούμε να εντατικοποιήσουμε τις σχέσεις μας και να έρθουμε ακόμα πιο κοντά.
Τελειώνοντας θα ήθελα να υπογραμμίσω το εξής: οι δύο λαοί έχουν πίσω τους μια μακραίωνη ιστορία που συνυπάρχουν στην περιοχή της Μεσογείου. Περνώντας από διαφορετικά στάδια κάθε φορά ο καθένας, χαρακτηρίζονταν και οι δύο από αξίες όπως η ροπή στις τέχνες, ο σεβασμός στον άνθρωπο, το εμπορικό πνεύμα και η αίσθηση ανεξαρτησίας. Οι δύο λαοί συναντήθηκαν σε αυτή την πόλη, πορεύτηκαν μαζί για αιώνες μέχρι που ο ναζισμός ανέκοψε βίαια αυτή την όμορφη πορεία. Στην μνήμη αυτών των ανθρώπων οφείλουμε να συνεχίσουμε να πορευόμαστε μαζί είτε εντός της Ελλάδας και του Ισραήλ, είτε εκτός των χωρών μας σε επίπεδο ομογένειας. Είμαι σίγουρος, στις δύσκολες εποχές που ζούμε, πως με αυτόν τον τρόπο, στέλνοντας το μήνυμα της αγαστής συνεργασίας και του πλήρους σεβασμού ο ένας για τον άλλον, στο τέλος, μόνο κερδισμένοι μπορούμε να βγούμε, όχι μόνο οι δύο λαοί, αλλά και οι υπόλοιποι στην ευρύτερη περιοχής μας.
Σας ευχαριστώ.
