(χαρακτηριστική εικόνα από τη Black Friday του 2016)
Σήμερα, Παρασκευή 24 Νοεμβρίου, έρχεται για δεύτερη χρονιά στην Ελλάδα η Black Friday, ο ξενόφερτος θεσμός υπερκατανάλωσης μέσω του οποίου οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες και οι πολυεθνικές εκμεταλλεύονται τη χειμαζόμενη αγορά του Εμπορίου. Πέρυσι, η Black Friday, στιγματίστηκε από δεκάδες παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας: Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΣΕΠΕ (26/11/16), διενεργήθηκαν συνολικά 65 έλεγχοι στην Αττική και διαπιστώθηκαν παραβάσεις που αφορούσαν υπερωριακή απασχόληση και ζητήματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων σε 21 επιχειρήσεις.
Παράλληλα, το γύρο του διαδικτύου είχε κάνει η «απάτη» σε μία «προσφορά» των Public (τα οποία πρωτοστατούν στο θεσμό της Black Friday δηλώνοντας περήφανα ότι «τον έφεραν στην Ελλάδα») σε ένα notebook που πωλείτο ακριβότερο από την κανονική του τιμή, όπως φάνηκε από το ταμπελάκι με την τιμή προ «έκπτωσης», το οποίο είχε ξεχαστεί:
Τα Public κατακλύζουν και φέτος τα ΜΜΕ με διαφημίσεις της Black Friday, καλώντας μας «σε εγρήγορση» για τις «ευκαιρίες» της χρονιάς. Για «εγλήματα τιμής» προδιαθέτει τους καταναλωτές το Πλαίσιο που πέρυσι τους καλούσε να σπεύσουν με... γάντια του μποξ!
Αν κάτι, ευτυχώς, δεν είδαμε στην Ελλάδα είναι εικόνες με καταναλωτές να ποδοπατούνται, όπως στην Αμερική, όπου έχουν καταγραφεί συνολικά 10 θάνατοι και 105 τραυτματισμοί από το 2006 μέχρι σήμερα, λόγω της φρενίτιδας που επικρατεί (εδώ το σχετικό αφιέρωμα).
(από τη σελίδα που «μετράει» τις τραγικές συνέπειες του θεσμού στις ΗΠΑ όπου το πλήθος καταναλωτών στοιβάζεται αξημέρωτα έξω από πολυκαταστήματα και στο τέλος ποδοπατούνται μεταξύ τους για να αγοράσουν οτιδήποτε θεωρούν φθηνό)
«Εξυπηρετεί τις αλυσίδες και όχι τα μικρά καταστήματα»
«Η Black Friday, όπως έδειξαν και τα περυσινά στοιχεία, δεν βοηθάει ούτε τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, ούτε τους καναναλωτές ενώ επιβάλλει εξαντλητικό ωράριο και εντατικοποίηση της εργασίας για τους υπαλλήλους», σημειώνει στο Left.gr ο Μιχάλης Μυτιληνάκης, συντονιστής του τμήματος Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων του ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας ότι πράγματι έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα ηθελημένης ή αθέλητης παραπλάνησης των καταναλωτών, όπως το προαναφερθέν στα Public.
«Μέσω αυτού του επιθετικού μάρκετινγκ δεν κερδίζει σχεδόν τίποτα η συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων, αντίθετα, οι πολυεθνικές αλυσίδες παραγωγής και εμπορίου δημιουργούν μια ακόμη ευκαιρία να ξεπουλήσουν το μεγάλο τους στοκ, που μόνο αυτές έχουν την δυνατότητα να διατηρούν και με προφανή στόχο τη μεγαλύτερη συρρίκνωση των επιχειρηματικών δυνατοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων», προσθέτει ο ίδιος επικαλούμενος τα περυσινά στοιχεία που είχε δώσει και η ΕΣΕΕ.
Όπως ανέφερε σχετικά η «Καθημερινή»το 2016, ήδη η συνολική περίοδος των εκπτώσεων είναι πολύ μεγάλη με συνέπεια να μην αντέχουν οι μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις το κόστος συμμετοχής και στην Black Friday. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι οι προσφορές στις οποίες θα προβούν οι αλυσίδες που θα συμμετέχουν στην Black Friday πιθανότατα θα είναι παραπλανητικές.
Οι αλυσίδες και τα πολυκαταστήματα είναι που μπορούν κυρίως να υποστηρίξουν οικονομικά και λειτουργικά την αναμενόμενη αυξημένη ζήτηση της ερχόμενης Παρασκευής. Αντέχουν με άλλα λόγια και να πραγματοποιήσουν ελκυστικότερες εκπτώσεις και να απασχολήσουν, εάν χρειαστεί, περισσότερο προσωπικό, ενώ διαθέτουν και μεγαλύτερα αποθέματα εμπορευμάτων.
ΕΣΣΕ: «Συρρικνώνεται ο εορταστικός τζίρος των Χριστουγέννων σε σημαντικό βαθμό» - Μόνο το 19% συμμετέχει
Μόλις ένας στους τρεις επιχειρηματίες λιανικού εμπορίου γνωρίζει ότι η ημέρα διεξαγωγής της «Black Friday», είναι η Παρασκευή 24 Νοεμβρίου. Ωστόσο, το ποσοστό των καταστημάτων τα οποία θα συμμετάσχουν παρουσιάζεται αυξημένο, σε σχέση με το 2016.
Αυτό προκύπτει από έρευνα που πραγματοποίησε η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) στους εμπορικούς συλλόγους μέλη της, με στόχο να διερευνήσει τη πρόθεση των εμπορικών επιχειρήσεων στο «θεσμό» της «Black Friday» την 24η Νοεμβρίου, ενώ ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης δεν άφησε ασχολίαστο το γεγονός ότι μετά μόλις ένα χρόνο από την εισαγωγή της Black Friday στην Ελλάδα η διάρκειά της από μία ημέρα επεκτάθηκε σε τρεις, ακόμα και σε εβδομάδα. «Από του χρόνου το πιο πιθανό είναι να την αποκαλούμε …Greek black week» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Όμως, η αυξητική μεταβολή του ποσοστού συμμετοχής των επιχειρήσεων που προτίθενται να μετέχουν (19% έναντι 15% το 2016), σε συνδυασμό με τη σημαντική μερίδα των αναποφάσιστων επιχειρηματιών (16%) σχετικά με την εν λόγω πρακτική, καταδεικνύει, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, μία τάση μεγαλύτερης αποδοχής του θεσμού.
«Φαίνεται όμως ότι χρειάζεται αρκετό χρόνο ακόμη για να εντυπωθεί στη νοοτροπία καταναλωτών και επιχειρηματιών, με δεδομένο μάλιστα ότι με βάση την περσινή εμπειρία, η εν λόγω προωθητική ενέργεια στην ουσία επίσπευσε τις χριστουγεννιάτικες αγορές των καταναλωτών, συρρικνώνοντας τον εορταστικό τζίρο των Χριστουγέννων σε σημαντικό βαθμό» αναφέρει η συνομοσπονδία, ενώ προσθέτει ότι οι μεγάλες αλυσίδες είναι περισσότερο ταυτισμένες με τις εν λόγω προωθητικές ενέργειες, με αποτέλεσμα να επιδεικνύουν μεγαλύτερο βαθμό προσαρμοστικότητας και ετοιμότητας, εξαιτίας και των μεγαλύτερων περιθωρίων κέρδους που διαθέτουν.
Βάσει της κλαδικής ανάλυσης, οι επιχειρήσεις ένδυσης/υπόδησης εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής τόσο φέτος, όσο και το 2016. Ακολουθούν οι επιχειρήσεις οικιακού εξοπλισμού (έπιπλα, είδη οικιακής χρήσης, ηλεκτρικές οικιακές συσκευές κτλ), ενώ ο κλάδος των επιμορφωτικών ειδών και ειδών ψυχαγωγίας (βιβλία, αθλητικός εξοπλισμός, παιχνίδια κτλ) καταγράφει ισχνό ποσοστό συμμετοχής.
Από τις εκτιμήσεις των τοπικών συλλόγων, προκύπτει ότι η παρότρυνση προς τα καταστήματα για τη συμμετοχή τους σε αυτήν την προωθητική ενέργεια, αποτελεί ουσιαστικά μια προσπάθεια να μην «χαθεί» ένα κομμάτι του «τζίρου» τη συγκεκριμένη ημέρα, δεδομένου ότι πρόκειται για μια πρακτική, που έχει υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό ως φαίνεται από τις μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων, ενισχύοντας την επισκεψιμότητα της εκάστοτε αγοράς.
Στις συνοικιακές εμπορικές αγορές αναφέρθηκε ότι η προωθητική αυτή ενέργεια αντιμετωπίζεται με αρκετές επιφυλάξεις, καθώς οι σχέσεις με τους πελάτες είναι πιο προσωπικές, με συνέπεια η πρακτική να μην μπορεί να λειτουργήσει μόνο για την εν λόγω ημέρα. Η συγκεκριμένη παράμετρος σε συνδυασμό με το χαμηλό περιθώριο κέρδους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έναντι των μεγάλων αλυσίδων, αποτελούν σημαντικούς ανασταλτικούς παράγοντες στη γενικότερη αποδοχή και εφαρμογή του θεσμού.
H πρακτική της Black Friday φαίνεται να έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα Ανοιχτά Κέντρα Εμπορίου (ΑΚΕ) (Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Αλεξανδρούπολη), με το ποσοστό αυτών που θα συμμετέχουν φέτος να αποτελούν την πλειονότητα (52%), σε σύγκριση με τα αποτελέσματα της περυσινής περιόδου (40%). Γενικότερα, πάντως, οι επιχειρήσεις των ΑΚΕ, στο βαθμό που είναι εγκατεστημένες σε κεντρικές εμπορικές αγορές λόγω της φύσης του θεσμού των «Open mall», είναι εύλογο να σημειώνουν μεγαλύτερη συμμετοχή σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, σε πρωτοβουλίες που σχετίζονται με εκπτώσεις.
Σε έρευνα που πραγματοποίησε το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ το 2016, για τη «Black Friday», φάνηκε ότι οι καταναλωτές σε κεντρικές αγορές ήταν πιο έτοιμοι από τους καταστηματάρχες, κυρίως λόγω των προωθητικών ενεργειών πολυεθνικών επιχειρήσεων. Στην περυσινή «Black Friday» οι μεγάλες αλυσίδες, κυρίως σε κλάδους όπως τα ηλεκτρικά είδη και τα προϊόντα τεχνολογίας, μέσω των συντονισμένων προωθητικών ενεργειών τους στην ουσία «παρέσυραν» τα εμπορικά καταστήματα, που συμμετείχαν την τελευταία στιγμή και σχεδόν χωρίς καμία προετοιμασία.
Η ΕΣΕΕ εκτιμά ότι, θα πρέπει να παρέλθει και η φετινή «Black Friday», προκειμένου να μπορούν να συναχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα, αναφορικά με το αν ο συγκεκριμένος θεσμός δρα ευεργετικά για το σύνολο των επιχειρήσεων ή συντελεί στην ουσία στην αναδιανομή του τζίρου υπέρ των μεγαλύτερων επιχειρήσεων (αλυσίδων).
Για όσους από τους εμπόρους, τελικώς συμμετάσχουν στην προωθητική ενέργεια, πρέπει να γνωρίζουν ότι εφαρμόζονται οι όροι και κανόνες της Υπουργικής Απόφασης 56885/19-11-2014 για τις προσφορές και προωθητικές ενέργειες.
Η ΕΣΕΕ ενημερώνει εμπόρους και καταναλωτές, τι ακριβώς ισχύει στις 24 Νοεμβρίου:
- Δεν αποτελεί τακτικές εκπτώσεις αλλά προωθητική ενέργεια και αφορά όλη την αγορά και όλες τις επιχειρήσεις, μικρής, μεσαίας και μεγάλης κλίμακας.
- Η συμμετοχή των εμπορικών καταστημάτων είναι προαιρετική.
- Στα προϊόντα που προσφέρονται, θα πρέπει να αναγράφονται ευκρινώς η παλαιά και η νέα μειωμένη τιμή.
- Εφόσον αναγράφεται ποσοστό μείωσης, αυτό θα πρέπει να αναρτάται σε εμφανή σημεία του καταστήματος και οπωσδήποτε στα σημεία που πωλούνται τα προϊόντα.
- Δεν επιτρέπεται η προσφορά ειδών των οποίων η ποσότητα υπερβαίνει το πενήντα (50%) του συνόλου των κωδικών που διαθέτει το κατάστημα.
- Χρειάζεται προσοχή τόσο στην αποτύπωση όσο και στην ουσία των μειώσεων, καθώς τα προβλεπόμενα διοικητικά πρόστιμα είναι μεγάλα.
Αντιδρούν οι εργαζόμενοι
«Καταγγέλλουμε αυτές τις ξενόφερτες και επιθετικές στρατηγικές πωλήσεων τύπου Black Friday που εισάγουν οι μεγαλοεργοδότες και οι οποίες όχι μόνο καταστρέφουν το υγιή ανταγωνισμό στον κλάδο, αλλά επιπλέον εκμεταλλεύονται καταναλωτές και εργαζόμενους, που καλούνται να είναι συνεχώς ελαστικά εργαζόμενοι», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος.
«Η Ομοσπονδία μας, μαζί με τα Σωματεία και τους εργαζόμενους συνεχίζει να αγωνίζεται για να υπάρξει ισορροπημένη, ορθολογική και δίκαιη ρύθμιση της λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά και ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, μέσα από την επαναφορά της ΕΓΣΕΕ και των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, που θα είναι υποχρεωτικές για όλους τους εργοδότες», τονίζει.
Σε μποϊκοτάζ της Black Friday καλεί η συλλογικότητα Reworkers που αναφέρει μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή της:
"Απλήρωτες υπερωρίες, ανασφάλιστη και υποδηλωμένη εργασία, υποκατώτατος μισθός και μισθοί πείνας. Αυτά είναι τα προβλήματα που βιώνουμε σήμερα μέσα στην εργασιακή ζούγκλα και όχι το γεγονός ότι δεν ψωνίζουμε. Η Μαύρη Παρασκευή είναι μια απάτη εργοδοτική, που στη γενέτειρά της έχει προκαλέσει τραγικά γεγονότα, όπως θανάτους και τραυματισμούς πολιτών που ξημέρωναν έξω από τα καταστήματα, για να προλάβουν τις «απίθανες και μοναδικές προσφορές» και ταυτόχρονα λιποθυμίες εργαζομένων, οι οποίοι καλούνται να εξυπηρετούν «non-stop»".
Πέρυσι, οι Reworkers πραγματοποίησαν παρεμβάσεις «ενάντια στη ζούγκλα της Μαύρης Παρασκευής» σε μία σειρά πολυκαταστημάτων σε όλη τη χώρα:
Να πληρωθούν κανονικά οι επιπλέον ώρες εργασίες των υπαλλήλων σε εμπορικά κέντρα και καταστήματα, ενόψει της «Black Friday», μεθαύριο Παρασκευή, ζητεί από την πλευρά της η Ένωση Εμποροϋπαλλήλων νομού Θεσσαλονίκης.
«Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά πραγματοποιείται η Black Friday, την Παρασκευή, 24 Νοέμβρη, και θυμόμαστε πολύ καλά και από πέρυσι και τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς και την εξάντληση. Η ίδια κατάσταση συνεχίζεται και φέτος και ακόμα περισσότερο σε καταστήματα που οι προσφορές, με αφορμή την Black Friday θα ισχύουν ακόμα και όλη τη βδομάδα» αναφέρει η Ένωση Εμποροϋπαλλήλων νομού Θεσσαλονίκης, η οποία επισημαίνει ότι ενόψει της «Black Friday» οι εργαζόμενοι καλούνται να δουλέψουν όλη τη βδομάδα 10 και 12 ώρες την ημέρα, χωρίς ρεπό και άδειες, σε πάρα πολλές επιχειρήσεις.
«Κανένας μικρός αυταπασχολούμενος δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στα μεγαθήρια του εμπορίου με το τεράστιο ποσοστό κέρδους που έχουν και μπορούν να ρίχνουν τις τιμές ανά πάσα στιγμή. Και αυτό το μέτρο για την Black Friday και οι Λευκές Νύχτες και η κατάργηση της Κυριακής αργίας, είναι μέτρα που εξυπηρετούν τα κέρδη των μεγάλων και γονατίζουν εμποροϋπάλληλους και μικρούς αυταπασχολούμενους» υπογραμμίζει η Ένωση, η οποία ζητεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες, να προχωρήσουν σε ελέγχους και επιβολή προστίμων στους εργοδότες που καταστρατηγούν ωράρια και συμβάσεις εργασίας, προκειμένου να προστατευτούν οι εργαζόμενοι, να εξασφαλιστεί το 12ωρο, ως αναγκαίος χρόνος ξεκούρασης των εργαζομένων ανάμεσα στις βάρδιες τους, οι εργαζόμενοι να πάρουν επιπλέον ρεπό, να πληρωθούν κανονικά οι παραπάνω ώρες εργασίας, των υπαλλήλων και να τηρηθεί το κανονικό ωράριο εργασίας.
Και φέτος, παρά την υπερκόπωση και τους φρενήρεις ρυθμούς εργασίας που θα έχουν αντιμετωπίσει οι υπάλληλοι των μεγάλων καταστημάτων, είναι σίγουρο ότι δε θα λείψουν από τα βραδινά δελτία ειδήσεων τα πρόσωπα χαμογελαστών εργαζομένων που υπό το βλοσυρό βλέμμα των εργοδοτών τους θα δηλώνουν αυθορμήτως πόσο επιτυχημένη ήταν η εν λόγω ημέρα και πόσο αυξήθηκε η κίνηση. Λες και υπάρχει περίπτωση να επωφεληθούν οι ίδιοι οι κακοπληρωμένοι στην πλειοψηφία τους υπάλληλοι, ακόμη κι αν όντως υπάρξει αύξηση του τζίρου…
Οι οδηγίες προς τους καταναλωτές από τη γενική γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή
Οδηγίες προς τις επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στη δράση "Black Friday", η οποία θα διενεργηθεί προαιρετικά από τους εμπόρους κατά την τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου (24/11/2017), αλλά και προς τους καταναλωτές δημοσιοποίησε σήμερα η γενική γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή.
Συστήνεται στους καταναλωτές να διενεργούν έρευνες αγοράς για τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν κατά την περίοδο που θα προηγηθεί της αναφερόμενης δράσης, ώστε να διαμορφώσουν οι ίδιοι πραγματική εικόνα του μεγέθους των εκπτώσεων και προσφορών που θα εφαρμοστούν κατά την Παρασκευή 24/11/2017.
Οι καταναλωτές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι κατά την ημέρα πραγματοποίησης της δράσης, το όφελος για τους ίδιους από εφαρμογή εκπτώσεων/προσφορών θα πρέπει να προκύπτει σαφώς από τις αναγραφόμενες επί των πινακίδων των προϊόντων τιμών (τιμή πριν και τιμή μετά την πραγματοποίηση της δράσης).
Οι έμποροι θα πρέπει να εφαρμόζουν τις σχετικές διατάξεις της Κωδικοποίησης Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (Κανόνες ΔΙΕΠΠΥ) αναφορικά με τις «Πρακτικές πώλησης με μειωμένη τιμή ή παροχή πρόσθετου οφέλους προϊόντων και υπηρεσιών» (βλ. άρθρο 78). Η διαπίστωση παραβάσεων κυρώνεται βάσει των διατάξεων της παρ.9 άρθρο 78 των Κανόνων ΔΙΕΠΠΥ (για είδη μαζικής κατανάλωσης, όπως είδη διατροφής, ατομικής υγιεινής, οικιακής καθαριότητας) και του άρθρου 21 του ν. 4177.13 (για όλα τα άλλα καταναλωτικά αγαθά).
Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την παρ.2 άρθρο 15 του ν.4177/2013, δεν επιτρέπεται η προσφορά ειδών των οποίων η ποσότητα υπερβαίνει το 50% του συνόλου των ειδών που διαθέτει κάθε κατάστημα, εκτός αν έχουν εκδοθεί σχετικές αποφάσεις των οικείων αντιπεριφερειαρχών σύμφωνα με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου.
Υπενθυμίζεται επίσης, ότι οι καταναλωτές μπορούν να καταθέτουν ηλεκτρονικά τις καταγγελίες τους για τυχόν παραβάσεις που διαπιστώνουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα καταγγελιών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή (http://www.1520.gov.gr/) καθώς και στην τηλεφωνική γραμμή 1520 η οποία είναι διαθέσιμη στους καταναλωτές τις καθημερινές από τις 09:00 μέχρι τις 15:00.
