Στιγμιότυπο από την Ακρόπολη, με τη σημαία να κυματίζει μεσίστια, την ημέρα της κηδείας του Απόστολου Σάντα, το 2011 | EUROKINISSI
Συντάκτες: Αλεξάνδρα και Γεωργία Σάντα, κόρες του Λάκη Σάντα
Ο πατέρας μας, Απόστολος Σάντας, μαζί με τη μητέρα μας, Κλεοπάτρα Μαυροπούλου, μας έδωσαν τα εφόδια να πορευτούμε στη ζωή μας έχοντας βαθιά χαραγμένα στο μυαλό μας τα λόγια τους: «Nα υπερασπίζεστε πάντα την άποψή σας σύμφωνα με τις δικές σας αρχές και αξίες απέναντι σε οποιαδήποτε ηγεσία ή αρχή, γιατί είστε ελεύθεροι άνθρωποι». Κάπως έτσι μεγαλώσαμε και εμείς τα δικά μας παιδιά...
Η συμπλήρωση των πέντε χρόνων (30 Απριλίου 2011) από τη μέρα που ο πατέρας μας, Λάκης Σάντας, αναχώρησε οριστικά και ανεπίστρεπτα μας δίνει την αφορμή να καταθέσουμε ως οικογένειά του μερικές σκέψεις για την παρακαταθήκη που άφησε σε όλους εμάς, τόσο ο ίδιος όσο και όλη η γενιά του, η «Δρακογενιά» - όπως του άρεσε να τη χαρακτηρίζει.
Και αυτό, γιατί θέλουμε να εκφράσουμε τον σεβασμό και την εκτίμησή μας, αλλά κυρίως την πεποίθησή μας ότι οφείλουμε να θυμόμαστε, τόσο εμείς όσο και οι ερχόμενες γενιές των Ελληνίδων και Ελλήνων, τον πατέρα μας Λάκη Σάντα, αλλά και όλους τους συναγωνιστές και τις συναγωνίστριές του που σήκωσαν το βάρος της Εθνικής Αντίστασης στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενάντια στις ισχυρές δυνάμεις του «Αξονα» που εισέβαλαν και κατέκτησαν την Ελλάδα, αφού είχαν ήδη καταλάβει ολόκληρη τη μη ναζιστική και μη φασιστική Ευρώπη.
Αυτό που μας έλεγε ο πατέρας μας ήταν ότι «το τραγικότερο που μπορεί να συμβεί σε ένα έθνος, σε ένα κράτος, σε μία χώρα, σε έναν λαό, είναι ο εμφύλιος πόλεμος - αδελφός να σκοτώνει αδελφό· δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, εκτός από τον γενικότερο παραλογισμό της ύπαρξης των ίδιων των πολέμων, όπου αντί να ακολουθούν οι άνθρωποι τη φυσική ροή της ζωής, δηλαδή τα παιδιά να θάβουν τους γονείς, συμβαίνει το συγκλονιστικό και αδιανόητο γεγονός, οι γονείς να θάβουν τα παιδιά τους».
Εδώ ακριβώς ξεκινάει το θέμα της παρακαταθήκης που άφησε σε εμάς ο Λάκης. Πάντα έλεγε: «Στην τότε κατεχόμενη Ευρώπη ένας μικρός λαός αντιστάθηκε με τόλμη στον τρόμο που είχαν σπείρει οι ναζιστές, δείχνοντας ότι όσο μεγάλος, δυνατός και τρομακτικός είναι ο εχθρός, εάν η αντίσταση είναι ενωμένη και έχει το δίκιο με το μέρος της θα νικήσει, καμία ήττα δεν είναι αιώνια...». Ετσι και σήμερα, παίζει ρόλο η ποιότητα ενός λαού και όχι η αριθμητική υπεροχή του.
Οφείλουμε πολλά σ’ αυτή τη γενιά του ’40. Εάν δεν υπήρχε αυτή, δεν θα υπήρχε ούτε η γενιά του Πολυτεχνείου ούτε οι επόμενες γενιές των μαθητικών και σπουδαστικών καταλήψεων στα σχολεία ούτε οι σημερινοί νέοι που αγωνίζονται για το δικαίωμα στην εργασία και σε μια δίκαιη ζωή, με ίσες ευκαιρίες προς όλους...
Οφείλουμε πολλά σ’ αυτή τη γενιά του ’40, για να μπορούμε εμείς σήμερα να ζούμε και να ονειρευόμαστε, αλλά και να αγωνιζόμαστε -μέσα στις συνθήκες της δημοκρατίας- για μια δικαιότερη κοινωνία ισότιμων πολιτών στην Ελλάδα μας, αλλά και παντού στον κόσμο. Αλλωστε, ένας λαός -η πλειοψηφία έστω ενός λαού- δεν έχει επί της ουσίας κάτι να χωρίσει. Αντίθετα, είναι πολλά εκείνα που τον ενώνουν.
Ο Απόστολος Σάντας ήταν ένας πραγματικός ιδεολόγος, άνθρωπος ανιδιοτελής, γενναιόδωρος και κυρίως ουμανιστής.
Επικοινωνούσε εξαιρετικά με τους νέους, τους οποίους αγαπούσε ιδιαίτερα και πήγαινε με χαρά πάντα όταν τον προσκαλούσαν στις εκδηλώσεις σχολείων όλων των βαθμίδων και μετέφερε στα νέα παιδιά τα βιώματά του από τις συνταρακτικές στιγμές της πρόσφατης Ιστορίας μας.
Διέθετε ένα απαράμιλλο χάρισμα να εξιστορεί χωρίς να κουράζει, σε σημείο που δάσκαλοι και καθηγητές τού ζητούσαν να τους αποκαλύψει πώς κατάφερνε να μην αποσπάται η προσοχή των μαθητών από την πρώτη μέχρι την τελευταία λέξη της αφήγησής του, και μάλιστα στο τέλος της ομιλίας του πάντα υπήρχαν ερωτήσεις από τα πιο μικρά παιδιά του Δημοτικού έως τα πιο μεγάλα του Λυκείου.
Εξαίρετο εκ μέρους του ήταν κάτι το οποίο ενστερνίζεται και η οικογένειά του: αντιμετώπιζε όλους τους αντιστασιακούς -οποιονδήποτε είχε αντισταθεί στους φασίστες, ναζιστές ή κατοχικές δυνάμεις- ως συναγωνιστές/συναγωνίστριές του, ισότιμα... Δεν τον ενδιέφεραν οι ταμπέλες· και εκεί ακριβώς είναι το αίσθημα της δικαιοσύνης που τον κατείχε. Eλεγε: «Oποιος αντιστάθηκε είναι αντιστασιακός». Αυτό για εμάς ειδικά τους Eλληνες και τις Ελληνίδες είναι ένα μεγάλο μάθημα.
Πήγαινε εξάλλου και σ’ όλες ανεξαιρέτως τις Αντιστασιακές Οργανώσεις και Συλλόγους που τον προσκαλούσαν. Είχε μιλήσει, επίσης, και από το βήμα περιφερειών, δήμων, πολιτιστικών κέντρων, συλλόγων επιστημόνων, πανεπιστημίων, εργατικών κέντρων. Απευθύνθηκε με ειδική ομιλία στην Εκκλησία, έπειτα από πρόσκληση της Ιεράς Συνόδου, και αναφέρθηκε στην αντιφασιστική δράση που επέδειξε κατά την περίοδο της κατοχής ο κλήρος σε πολλά χωριά. Το 2004 ήταν ο κεντρικός ομιλητής στη Μητρόπολη για την επέτειο της λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (9 Μαΐου 1945).
Στη δύσκολη συγκυρία που διανύει η Ελλάδα, αλλά και η Ευρώπη γενικότερα, πιστεύουμε ότι όλοι οι λαοί θα πρέπει να ξεκινήσουν έναν αγώνα αντίστασης ενάντια σε σκοτεινές δυνάμεις που αναπολούν τις εποχές των ψυχρών πολέμων. Και δυστυχώς σήμερα, σε αρκετές περιπτώσεις, τέτοιες δυνάμεις κρατούν τα ηνία των χωρών τους, κατευθύνοντάς τες σ’ ένα μέλλον αβέβαιο, με έλλειμμα δημοκρατίας και την επικράτηση του νομίσματος -του χρήματος γενικά και του κέρδους- πάνω από τον ίδιο τον άνθρωπο.
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να θυμίσουμε τη βάρβαρη συμπεριφορά αυτών των μισαλλόδοξων δυνάμεων απέναντι στους πρόσφυγες και μετανάστες, υψώνοντας φράχτες και χρησιμοποιώντας αστυνομική βία.
Στον αντίποδα, ο υπέροχος λαός μας, στο σύνολό του σχεδόν, στέκεται στο πλευρό των κυνηγημένων και ταλαιπωρημένων συνανθρώπων μας, προσφέροντας γενναιόδωρα ό,τι και όπως μπορεί στο όνομα της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Ο δικός μας λαός έχει αποδείξει περίτρανα ότι και θαρραλέος είναι και την τόλμη έχει, και δημοκρατικός είναι, και ότι δεν θέλει άλλους εκβιασμούς από ξένα κέντρα.
Ο πατέρας μας, Απόστολος Σάντας, μαζί με τη μητέρα μας, Κλεοπάτρα Μαυροπούλου, μας έδωσαν τα εφόδια να πορευτούμε στη ζωή μας, έχοντας βαθιά χαραγμένα στο μυαλό μας τα λόγια τους: «Nα υπερασπίζεστε πάντα την άποψή σας σύμφωνα με τις δικές σας αρχές και αξίες απέναντι σε οποιαδήποτε ηγεσία ή αρχή, γιατί είστε ελεύθεροι άνθρωποι». Κάπως έτσι μεγαλώσαμε και εμείς τα δικά μας παιδιά...
