Τον ίδιο τίτλο τον έχω χρησιμοποιήσει πεντέξι ακόμα φορές στο παρελθόν -δεν φταίω ομως εγώ αν η τελευταία Κυριακή της Αποκριάς πέφτει συνεχώς Κυριακή τα τελευταία χρόνια.

Ούτε είναι όλα μας τα μεζεδάκια σχετικά με τις Απόκριες -τα περισσότερα, μάλιστα, ειναι άσχετα. Αλλά για να δώσουμε και λίγο αποκριάτικο χρώμα, φίλος που ξέρει ότι με ενδιαφερουν οι έμφυλοι τύποι των «επαγγελματικών» ουσιαστικών, μου έστειλε λινκ προς ιστότοπο που πουλάει αποκριάτικες στολές, όπου και η Ζορίνα της φωτογραφίας αριστερά.

Όταν πρέπει να φανεί το φύλο, τότε και ο Ζορό έχει θηλυκό, αλλά και στρατιωτίνες βρίσκει κανείς, όπως και πειρατίνες, όπως και κλοουνίτσες ή σκελετούλες.

* Προχωράμε σε μεζεδάκια εκτός εορτών.

Συζητήσαμε παρεμπιπτόντως στα σχόλια τη φράση στο μήνυμα του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος το περασμένο Σάββατο γιόρτασε τα 10 χρόνια από τη μέρα που εκλέχτηκε πρόεδρος του Συνασπισμού, στις 10 Φεβρουαρίου του μακρινού 2008.

Στο μήνυμα αυτό, ο Τσίπρας έγραψε: Συνεχίζουμε με το ίδιο πάθος, τον ίδιο ενθουσιασμό, την ίδια (ίσως και λίγο παραπάνω) τόλμη…  Αν και με αρκετές περισσότερες πια άσπρες τρίχες στα μαλλιά...

Κανονικά, είναι «αρκετά περισσότερες».Η σύγχυση επιθέτου και επιρρήματος σε παρόμοιες φράσεις (*πολλοί περισσότεροι) είναι παλιό φαινόμενο, που συνεχίζεται και εξαπλώνεται, όπως και η υποκατασταση του επιρρήματος από το επίθετο (χρόνιοι ασθενείς, μακροχρόνιοι άνεργοι, αντί του αναμενόμενου χρονίως/χρόνια ασθενείς, μακροχρόνια άνεργοι).

Το ξέρω, θέλει άρθρο. Κι αν ξέρετε κάποια μελέτη που να διερευνά επιστημονικά το θέμα, πείτε μου.

* Και μια… βιτριολική μετάφραση. Σε άρθρο για τη «βιτριολική επίθεση της Κιμ Κάτραλ στη Σάρα Τζέσικα Πάρκερ»  διαβάζω την εξής ακατανόητη πρόταση:

Από το σημείο που η SJP είχε την εκτελεστική πιστοληπτική της πίστη, πήρε την ιδιοκτησία της επίδειξης και αυτό πάντα αμαυρώθηκε για τον Kim.

Η Kim ήθελε μια εκτελεστική πίστωση παραγωγών από τη σειρά τριών αλλά δεν του δόθηκε ποτέ μία. Ένιωθε ότι η SJP πήρε περισσότερο χρόνο προβολής από ό, τι έκανε, κάτι που ήταν δίκαιο, επειδή η Sarah Jessica ήταν η μόνη της, αλλά προκάλεσε ένταση.

Η SJP είναι η Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, η Κιμ Κάτραλ έκανε και μια αλλαγή φύλου μεσοδρομίς στην πρόταση, αλλά τα υπόλοιπα είναι εντελώς ομιχλώδη. Όποιος ξεδιαλύνει ποιο ήταν το πρωτότυπο (δουλεύει τάχα και αντίστροφα το Google Translate;) ας μας διαφωτίσει.

* Τη Δευτέρα το έθιμο θέλει θαλασσινά. Φίλος του ιστολογίου βρέθηκε στη Νέα Λάμψακο τις προαλλες και χάρηκε τις σπεσιαλιτέ της ψαροταβέρνας που βλέπετε αριστερά την ταμπέλα της.

Δεν μου διευκρίνισε αν δοκίμασε «πείνα σαγανάκι».

Πίννα βεβαίως, ή πίνα, αλλά το λαθακι είναι πολύ αστείο. (Θα το έχω ξαναγράψει, μια καντίνα στη Συγγρού είχε πάρει την ονομασία Αντίπεινα -σκόπιμο βέβαια το λογοπαίγνιο εδώ).

* Σε ειδησάκι από την Αγγλία, για ζευγάρι που έμενε στο μετασκευασμένο γκαράζ τους για να πληρώνουν μικρότερο φόρο ακίνητης περιουσίας (έχουν κι εκεί ΕΝΦΙΑ φαίνεται) διαβάζουμε ότι το κόλπο ήρθε στο φως και τώρα «το ζευγάρι καλείται να πληρώσει ένα σορό από πρόστιμα».

Ή αλλιώς,  η εκδίκηση του σωρού. Τόσον καιρό βλέπουμε διαρκώς «*η σωρός», καιρός ήταν να γινει και το αντίστροφο λάθος.

* Φίλος στέλνει τον εξής τίτλο άρθρου:

Στο νοσοκομείο με μώλωπες στο πρόσωπο μετήχθη γνωστό μοντέλο

και με ρωτάει αν στέκει η επιλογή του ρήματος.

Κανονικά η μεταγωγή λέγεται για μεταφορά κρατουμένου, με αστυνομική συνοδεία. (Παρόλο που υπάρχουν τα μεταγωγικά σκάφη). Οπότε, εγώ τουλάχιστον θα προτιμούσα το απλό «στο νοσοκομείο μεταφέρθηκε γνωστό μοντέλο». Κλίνεται και ομαλά.

**Φυσικά, το ειδικό ρήμα που ταιριάζει για μεταφορά σε νοσοκομείο είναι «διακομίστηκε»

* Δεν ξέρω αν η λαχειοφόρος αγορά του γυμνασίου έχει ήδη γίνει -η φωτογραφία φαίνεται αυθεντική, αλλά θα μπορούσε θαυμάσια να είναι περσινή ή παλιότερη, έτσι που ανακυκλώνονται στο Διαδίκτυο οι φωτογραφίες με αστείες και περίεργες επιγραφές και πινακίδες.

Αν πάντως δεν έχει γίνει η λαχειοφόρος, να σπεύσουμε να αγοράσουμε λαχνό. Ευκαιρία είναι να κερδίσουμε μια τηλεόραση LSD, να προβάλλουμε έγχρωμες και σε 32 ίντσες τις παραισθήσεις!

* Και ο πορτοκαλισμός της εβδομάδας, σε άρθρο για τη Dolce vita του Φελίνι, και μαζί για την ετυμολογία των λέξεων αυτών, οι οποίες, ύστερα από έρευνα του συντάκτη, είναι ελληνικές -όπως, τι σύμπτωση, και όλες οι λέξεις όλων των γλωσσών του κόσμου.

Το ελληνικό επίθετο γλυκύς – επειδή οι Λατίνοι δεν είχαν τη λέξη αυτή – (τί γλώσσα και αυτή να μην έχει τίποτε γλυκό!), την πήραν αυτούσια από τα ελληνικά. Kαι επειδή δεν είχαν πάρει το ελληνικό γ, ούτε και το υ, την έγραψαν και την είπαν gulcis! Δεν τους άρεσε αυτό και την προτίμησαν το γλυκύς να το λένε dulcis! Από εδώ ο γλυκύς έγινε στα ιταλικά Dolce, με προφορά ντόλτσε (με παχύ το ελληνικό τσ). Όλα τα καλά ετυμολογικά λένε: From Greek γλυκύς = gulcis=dulcis=(Italian) dolce = Sweet!

Τα ετυμολογικά λεξικά δεν το λένε αυτό -αλλά ίσως δεν είναι καλά.

Και το vita βεβαίως ελληνικό είναι κατά τον πορτοκαλιστή συντάκτη:

Η Vita, ασφαλώς και αυτή από την ελληνική γλώσσα και μάλιστα από τη βιοτή τη (ζωή) και βιοτικός/ή/ό είναι κάθε τι που σχετίζεται με τη ζωή. Στην εκκλησία ψάλλουμε το περίφημο «Πάσαν την βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν»! Τι εννοούμε εδώ; Πρέπει να απωθήσουμε, να εγκαταλείψουμε κάθε μέριμνα της ζωής (της βιοτικής) και να υποδεχτούμε τον βασιλιά Χριστό.

Τα λεξικά λένε All from Greek. Aπό τη βιοτή οι Λατίνοι έκαναν μία νέα δική τους λέξη και αυτή είναι η Vita = Ζωή. Ούτε και τη ζωή δεν είχαν οι κακοντέληδες οι Λατίνοι!

Ε, τότε με τί γλώσσα βγήκαν στον κόσμο; Ούτε ρακένδυτοι, αλλά… ολόγυμνοι!

Τα λεξικά, και πάλι, δεν λένε τίποτα τέτοιο αλλά μιλάνε για πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα: from PIE root *gwei- «to live.»

Όμως έχει και σ’ αυτό απάντηση ο δαιμόνιος συντάκτης:

Εάν εμείς το πούμε, κανείς δεν μας πιστεύει. Και γιατί αυτό; Γιατί οι Ευρωπαίοι σκάρωσαν την Ινδοευρωπαϊκή Θεωρία και σκέπασαν τη σοβαρή και σημαντική προσφορά της ελληνικής γλώσσας στο παγκόσμιο στερέωμα και στον πολιτισμό που έχουμε σήμερα, ο οποίος όντως στηρίζεται σε αυτήν. Ζητούνται ερευνητές να αποδείξουν το αντίθετο. Δεν θα βρεθούν όμως ποτέ!

Όλα συνωμοσία: ινδοευρωπαίοι – σικέ, όλα απάτη που θα έλεγε κι ο άλλος!

* Δεν έχουμε τόσον καιρό αναφερθεί στο ΜΗΛΝΕΓ, το Μεγάλο Ηλεκτρονικό Λεξικό των εκδόσεων Πατάκη, το οποίο κυκλοφορεί ήδη σε μορφή beta και διατίθεται προς το παρον δωρεάν, αλλά ο σκοπός είναι κάποτε να διατίθεται μόνο σε συνδρομητές.

Και δεν έχουμε αναφερθεί σε ειδικό άρθρο, επειδή δεν το έχω μελετήσει το λεξικό αυτό τοσο ώστε να γράψω κάτι. Οπότε, με ενοχλεί λιγάκι που θα γράψω τώρα για να γκρινιάξω, διότι είναι σοβαρή δουλειά.

Λοιπόν, το ΜΗΛΝΕΓ διοργανώνει κουίζ ετυμολογίας, που μπορειτε να το δείτε εδώ.

Οι ερωτήσεις είναι απλές αν και κάποιες θέλουν λεξικό για να απαντηθούν.

Ωστόσο, η ερώτηση 10α ήταν κακοδιατυπωμένη.

10. α) Ποια είναι η κοινή ρίζα των λέξεων (Άρειος) πάγος, παγωτό, παγίδα, κόμπακτ (ντισκ) ( = compact disc); (Παρακαλούμε εισάγετε την απάντηση με ελληνικούς πεζούς χαρακτήρες, χωρίς κενά ή άλλους ειδικούς χαρακτήρες.)

Εδώ υπάρχουν δύο προβλήματα -ένα το «εισάγετε» που φυσικά θα έπρεπε να είναι «εισάξετε» ή «εισαγάγετε», αφού μία φορά θα συμπληρώσει κανείς την απάντηση, αλλά ας μη σταθούμε σε αυτό- και το άλλο ότι, έτσι που ήταν διατυπωμένη η ερώτηση ήταν σαν να έλεγε ότι η λατινική λέξη είναι ελληνικό δάνειο, κάτι που δεν ισχύει φυσικά. Η σωστή απάντηση είναι να δοθεί ινδοευρωπαϊκή ρίζα, που όμως δεν μπορεί να γίνει «με ελληνικούς πεζούς χαρακτήρες».

Το επισήμανα στους διοργανωτές του κουίζ, οι οποίοι συμπλήρωσαν την εκφώνηση σε: «(Παρακαλούμε εισάγετε την απάντηση με ελληνικούς ή λατινικούς πεζούς χαρακτήρες, χωρίς κενά ή άλλους ειδικούς χαρακτήρες.)»

Αλλά αφού η μόνη σωστή απάντηση είναι ότι όλες αυτές οι λέξεις προέρχονται απο την ινδοευρωπαϊκή ρίζα *pag-, αναρωτιέμαι αν διορθώνεται έτσι το πρόβλημα.

* Στο Φέισμπουκ κυκλοφόρησε την τελευταία βδομάδα η φωτογραφία αριστερά, υποτίθεται παρμένη από μαθητικό τετράδιο -μικρής τάξης αν κρίνω από τον γραφικό χαρακτήρα και το θέμα της άσκησης. Δεν ξέρω αν είναι αυθεντική, αλλά έχει πλάκα.

Έχει πλάκα το «εγώ αόριστο, εσύ αόριστες, αυτός αόριστε» αλλά δεν νομίζω ότι μπορούμε πάνω σε αυτό το… τεκμήριο να στηρίξουμε απόψεις για την παρακμή της εκπαίδευσης και άλλα τέτοια, που είδα να τα υποστηρίζουν κάποιοι. Οι μαθητές ανέκαθεν έκαναν αστεία λάθη και παρανοήσεις -ακόμα κι αν δεν είναι με τον ένα ή άλλο τρόπο κατασκευασμένη η φωτογραφία.

* Δήλωσε ο Σταύρος Θεοδωράκης, σωστά, ότι:

«Κάποιοι συνεχίζουν να ασχολούνται με τις δηλώσεις Μπουτάρη – παραποιώντας τις κιόλας – ενώ στην άκρη του Αιγαίου και της Κύπρου οι Τούρκοι στήνουν παγίδες.

Σαν τους στρουθοκάμηλους που αρνούνται να δουν τους πραγματικούς κινδύνους»

Κι έτσι φόρεσε μουστάκι… ο στρουθοκάμηλος!

* Οι Αμερικανοί αποκαλούν atomic typos (και οι δυο λέξεις ελληνικής ετυμολογίας, κύριε Πορτοκάλε μας) εκείνα τα λάθη πληκτρολόγησης που δεν τα πιάνει ο Σπελ Τσέκερ επειδή τυχαίνει να δίνουν υπαρκτούς τύπους -αλλά όχι αυτούς που θα έπρεπε.

Δεν ξέρω γιατί τα είπαν atomic. Εγώ θα διάλεγα άλλη ονομασία για τα ύπουλα αυτά λάθη, αλλά δεν βρίσκω τώρα κάτι κατάλληλο.

Παράδειγμα τέτοιου λάθους, διπλό μάλιστα, σε πρόσφατο άρθρο του συγγραφέα Χ. Χωμενίδη:

Ο Κώστας Καραμανλής τηρεί από το βράδυ τις 4ης Οκτωβρίου πείσμωνα σιγή.

Κι εγώ πείσμωνα, αλλά δεν έκανα έτσι.

* Η είδηση δημοσιεύτηκε σε πολλούς ιστότοπους (παράδειγμα).

Τι σκέφτεστε όταν διαβάζετε την ακόλουθη φράση;

Είναι τα πλάνα που κατέγραψε κάμερα τοποθετημένη σε απορριμματοφόρο από έναν σκύλο που βρέθηκε μέσα στον κάδο, με τη λεπίδα που πολτοποιεί τα σκουπίδια να πηγαίνει και να έρχεται.

Με την πρώτη ματιά, μπορεί να σκεφτούμε ότι την κάμερα την τοποθέτησε ένας σκυλος μέσα στο απορριμματοφόρο. Ξέρουμε βέβαια ότι οι σκύλοι δεν έχουν τέτοιες ικανότητες -ή τέτοια  ενδιαφέροντα. Οπότε, είναι «πλάνα από έναν σκύλο», που ευτυχώς τα κατάφερε να γλιτώσει τον φριχτό θάνατο.

Κάποιος μπορεί να έκλεινε σε κόμματα τη φράση «που κατέγραψε κάμερα τοποθετημένη σε απορριμματοφόρο». Ένα ρήμα θα ξεδιάλυνε οριστικά το τι συνέβη («που δείχνουν ένα σκύλο…»)

* Η Ακαδημία Αθηνών έσπασε τη σιωπή της για το Μακεδονικό και εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία, αφού ουσιαστικά συντάσσεται με τη μερίδα των αδιάλλακτων, εφόσον προβάλλει την απραγματοποίητη όσο και κενή περιεχομένου απαίτηση για τροποποίηση του συντάγματος της γειτονικής χώρας, καταλήγει στην εξής διαπίστωση:

Η παρατεινόμενη εκκρεμότητα δεν είναι προς το συμφέρον και των δύο χωρών.

Τι θα πει αυτό, ωγαθοί; Με τα ελληνικά που ξέρετε και που ξέρω, η σημασια της φράσης αυτης είναι ότι η εκκρεμότητα μπορεί να συμφέρει μόνο τη μία από τις δύο χώρες, πάντως δεν συμφέρει και τις δύο.

Αν η σύνταξη ήταν καταφατική, δεν θα υπήρχε πρόβλημα ερμηνείας:

Η παρατεινόμενη εκκρεμότητα βλάπτει και τις δύο χώρες

Αλλά με αρνητική σύνταξη, το

Η παρατεινόμενη εκκρεμότητα δεν συμφέρει και τις δύο χώρες

δεν σημαινει το ίδιο. Αν θέλετε να πείτε ότι και οι δυο χώρες θα ζημιωθούν, πρέπει να πείτε:

Η παρατεινόμενη εκκρεμότητα δεν είναι προς το συμφέρον καμίας από τις δύο χώρες / καμίας εκ των δύο χωρών.

Δεν είναι από… ακαδημαϊκό ενδιαφέρον η επισήμανση που κάνω. Φράσεις του τύπου «δεν συμφέρει και τους δύο» είναι χρήσιμο να υπάρχουν είτε σαν φραστικό ποίκιλμα είτε σαν συγκαλυμμένη απειλή π.χ. «αν φύγεις, δεν θα βγούμε χαμένοι και οι δύο»  και φτωχαίνει η γλώσσα αν θεωρήσουμε ότι σημαίνουν «αν φύγεις δεν θα βγει κανείς μας χαμένος» -αφού αυτό μπορούμε να το πούμε αλλιώς.

Αλλά ίσως χρειάζεται ιδιαίτερο άρθρο.