Μπορεί όλα αυτά να κατέληξαν σε φιάσκο, αλλά συνοδεύτηκαν από μια σειρά γεγονότων, τα οποία δυναμιτίζουν το έτσι κι αλλιώς διαταραγμένο πολιτικό και κοινωνικό κλίμα των νησιών. Έτσι, είχαμε το ακροδεξιό πογκρόμ ενάντια σε πρόσφυγες στο λιμάνι της Θερμής στη Λέσβο, καθώς και δύο πυρκαγιές δομών αλληλεγγύης σε Λέσβο και Χίο, ευτυχώς χωρίς θύματα.
Όπως όμως προκύπτει από το ρεπορτάζ του tvxs.gr, δεν είναι τα μοναδικά περιστατικά. Διότι για δύο μέρες, την Τρίτη και την Τετάρτη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λειτουργία της κλινική τους έξω από τον προσφυγικό καταυλισμό στη Μόρια, λόγω των μπλόκων των ακροδεξιών στους δρόμους που οδηγούν στην Μόρια, με αποτέλεσμα να είναι επισφαλής ακόμη και η πρόσβαση του προσωπικού στην κλινική.
Το προσωρινό κλείσιμο της κλινικής έρχεται μετά από τις δύο επιθέσεις που δέχθηκαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τον περασμένο Φεβρουάριο, καθώς και από ανάλογα περιστατικά εναντίον άλλων οργανώσεων αλληλεγγύης και εθελοντικών ομάδων.
Ο Γενικός Διευθυντής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Βασίλης Στραβαρίδης, περιγράφει στο tvxs.gr: «Εμείς αυτή τη στιγμή έχουμε ενεργές ομάδες στη Λέσβο και στη Σάμο. Στη Λέσβο έχουμε μια κλινική έξω από τη Μόρια η οποία είναι παιδιατρική και για θέματα σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας για γυναίκες. Δυστυχώς τις τελευταίες μέρες, επειδή υπάρχει αποκλεισμός πολλών δρόμων στη Λέσβο και υπάρχει και ανασφάλεια γενικότερα, η κλινική μας δεν μπόρεσε να λειτουργήσει. Αυτή η κλινική το τελευταίο διάστημα, λόγω των εντάσεων, λειτουργούσε με μικρότερο αριθμό προσωπικού επειδή υπάρχει μια ανησυχία και δεν θέλαμε να κάνουμε περισσότερες μετακινήσεις, αλλά ειδικότερα τις δύο τελευταίες μέρες ήταν αδύνατη ακόμη και η προσέγγιση».
Η παραπάνω εξέλιξη δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. «Το τελευταίο διάστημα υπάρχει στοχοποίηση των οργανώσεων και των εθελοντών» συνεχίζει ο Βασίλης Στραβαρίδης. «Είχαμε και δύο περιστατικά λεκτικής επίθεσης εναντίον μας (σσ. τον περασμένο Φεβρουάριο), για πρώτη φορά από τότε που υπάρχει η οργάνωση στη χώρα, τα τελευταία 30 χρόνια. Θεωρήσαμε ότι αυτό ήταν ανησυχητικό γιατί δεν ήμασταν μόνο εμείς, που ίσως λόγω της αναγνωρισιμότητας μπορεί και να ήταν λιγότερα τα προβλήματα, αλλά υπήρχαν και άλλα γεγονότα με άλλες οργανώσεις και εθελοντές στο νησί. Αυτό είναι πάρα πολύ ανησυχητικό και δεν μπορεί να στοχοποιείται ούτε η ιατρική φροντίδα, ούτε η ανθρωπιστική βοήθεια. Είναι απαράδεκτο κάτι τέτοιο. Γι΄ αυτό και το δηλώσαμε και δεν μιλούσαμε μόνο για τους ΓΧΣ, μιλούσαμε για όλους τους ανθρώπους οι οποίοι προσπαθούν να καλύψουν ένα κενό, το οποίο όμως θα έπρεπε να καλύπτεται από τις τοπικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυστυχώς βλέπουμε ότι η ύπαρξη των οργανώσεων και των εθελοντικών ομάδων και των ΜΚΟ είναι αυτή που καλύπτει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των υπηρεσιών αυτών, γι’ αυτούς τους πολλούς ανθρώπους που ζουν σε άθλιες συνθήκες εδώ και πολύ καιρό πλέον. Δεν είναι δηλαδή η έκτακτη κατάσταση του 2015, είμαστε πέντε χρόνια μετά».
Η οργάνωση προσέφυγε φυσικά σε όλες τις αρμόδιες αρχές, τόσο για τις επιθέσεις του Φεβρουαρίου, όσο και για την αδυναμία της να φτάσει στην κλινική της. Ποια ήταν η απάντηση;
«Δυστυχώς εμείς βλέπουμε το αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα είναι ότι ακόμα βλέπουμε έντονες κινήσεις και επιθετική διάθεση από διάφορες ομάδες ανθρώπων που σίγουρα δεν μας διασφαλίζουν. Όλες οι αρχές είναι θετικές και στην παρουσία μας και στις υπηρεσίες που προσφέρουμε. Αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι μένουμε με ένα ερωτηματικό. Ας πούμε έχουμε τους εγκλωβισμένους αθρώπους στο λιμάνι (σσ. αναφέρεται στους τουλάχιστον 500 πρόσφυγες δεν μπορούν να φτάσουν στο ΚΥΤ της Μόριας λόγω των μπλόκων). Τι θα γίνει με αυτούς; Για μας αυτό που έχει σημασία είναι να μπει μπροστά ο άνθρωπος άσχετα από το status του καθενός. Η πρώτη και βασική ιδιότητά του είναι άνθρωπος, ανεξάρτητα από εθνικότητα ή αν είναι πρόσφυγας ή μετανάστης».
Σε ό,τι αφορά στη Σάμο ο επικεφαλής του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μας λέει ότι η αποστολή της οργάνωσης στο νησί «λειτουργεί κανονικά». «Υπάρχουν κάποιες εντάσεις, αλλά όχι οργανωμένες. Το προηγούμενο διάστημα υπήρχε ένταση βέβαια και εκεί».
Για τον Βασίλη Στραβαρίδη οι εξελίξεις αυτές είναι αποτέλεσμα της συμφωνίας του 2016 μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για το Προσφυγικό. «Είχαμε πάρει δύο αποφάσεις το 2016, με αφορμή τη συμφωνία. Η μία ήταν ότι δεν συμφωνούμε με αυτά τα κέντρα και γι’ αυτό δουλεύουμε έξω από αυτά. Και στα κλειστά κέντρα είμαστε επίσης κάθετοι γιατί η εμπειρία μας έχει δείξει ότι μόνο περισσότερα προβλήματα δημιουργούν.
Η δεύτερη είναι ότι σταματήσαμε να δεχόμαστε οποιαδήποτε οικονομική υποστήριξη από ΕΕ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και χώρες της ΕΕ, από το 2016 και μετά, όχι μόνο για θέματα του Προσφυγικού στην Ευρώπη, αλλά για όλο τον κόσμο. Ήταν πάντα ένα πολύ μικρό ποσοστό οικονομικής βοήθειας γιατί το 98% των εσόδων μας προέρχεται από τα 6,3 εκατομμύρια των υποστηρικτών μας, οπότε είναι πολύ εύκολο να μιλήσουμε για ανεξαρτησία. Αλλά ειδικότερα και αυτό το μικρό ποσοστό που προερχόταν από την ΕΕ είπαμε ότι είναι αντιφατικό να δουλεύουμε σε ένα πρόβλημα που είναι θέμα της ΕΕ και να δεχόμαστε χρήματα από αυτήν. Πάντοτε δηλώνουμε την κάθετη αντίθεσή μας σε αυτήν τη συμφωνία, η οποία δεν μπορεί να λειτουργήσει. Το τελευταίο διάστημα αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά πόσο δεν λειτουργεί».
