*Άρθρο του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Πέτρου Κόκκαλη στα πλαίσια του αφιερώματος για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη από την Εφημερίδα των Συντακτών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής όπου αναλόγως από ποια μεριά την κοιτάξει κανείς, θα δει μία διαφορετική εκδοχή της. Από τη μία, βλέπουμε την Ευρώπη που πρωτοπορεί στα ζητήματα του περιβάλλοντος και του ανθρωπισμού, την Ευρώπη που έχει αντιληφθεί τον κίνδυνο της κλιματικής αδράνειας και την αναγκαιότητα για ένα γενναίο και φιλόδοξο άλμα μπροστά, όπου όλα θα πρέπει να αλλάξουν. Υπάρχει ταυτόχρονα, όμως, και η όψη της Ευρώπης που μένει καθηλωμένη πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά σε ένα παρελθόν που έχει τελειώσει, σε ένα παρελθόν δίχως παρόν και δίχως μέλλον.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ανήκει σε αυτό το παρελθόν, σε εποχές που αναγάγαμε το μονεταρισμό σε δόγμα και το χρηματοπιστωτικό τομέα σε κυρίαρχο των αποφάσεων αντί της πολιτικής. Η λιτότητα που επιβλήθηκε ως αντίδοτο στην περασμένη μεγάλη ευρωπαϊκή κρίση, ειδικά με την ρητορική που την πλαισίωσε, έβλαψε την Ευρωπαϊκή Ένωση οικονομικά, κοινωνικά και πρωτίστως πολιτικά, ισχυροποιώντας φυγόκεντρες πολιτικές δυνάμεις που κινούνται στα όρια της Δημοκρατίας.
Κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη για κοινούς κανόνες, σεβαστούς από όλους, αλλά κανόνες δεν μπορεί να σημαίνει μόνο δημοσιονομική πειθαρχία. Οι πρωτοβουλίες μας, ειδικά σε περιόδους κρίσης, πρέπει να καθορίζονται από τις φιλοδοξίες μας, ως κοινωνίες, ως έθνη, ως ένωση κρατών, ενταγμένες σε ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο για το μέλλον.
Απέναντι στην πολλαπλή κρίση που αντιμετωπίζουμε σήμερα -την περιβαλλοντική, που έφερε την υγειονομική για να προκαλέσει μία θεσμική και κοινωνική κρίση- αυτό το σχέδιο είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία με τις εξειδικεύσεις της, όπως αυτές επεξεργάζονται και υπερψηφίζονται βδομάδα με τη βδομάδα στις Βρυξέλλες, αλλά και στα κράτη-μέλη που κοιτάνε μπροστά και ενσωματώνουν άμεσα τις πολιτικές αυτές.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι το μοναδικό ολοκληρωμένο σχέδιο που έχουμε στα χέρια μας. Δεν υπάρχει αντιπρόταση, ή κάποια άλλη οδός. Τα επιστημονικά δεδομένα για τα πλανητικά όρια και τις δυνατότητες του ανθρώπου να συνεχίσει να υπάρχει έχουν καταστήσει τη Συμφωνία αυτονόητη ανάμεσα σε όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τις περισσότερες της Ευρώπης.
Η υπόθεση της Πράσινης, Ψηφιακής και Δίκαιης Μετάβασης, της ριζοσπαστικής αλλαγής του πώς παράγουμε και πώς καταναλώνουμε, δεν θα προχωρήσει όσο επιμένουμε σε ό,τι έχει ήδη αποτύχει στο πρόσφατο παρελθόν. Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης πρέπει να αντικατασταθεί από ένα Σύμφωνο Βιώσιμης Ανάπτυξης, με έμφαση στον άνθρωπο, στην ευζωία, στη μείωση των ανισοτήτων, στην καταπολέμηση της κλιματική κρίσης και της φτώχειας, την επιστήμη, την υγεία, τον πολιτισμό και την παιδεία.
Χρειαζόμαστε ένα νέο οικονομικό μοντέλο, με νέα εργαλεία που θα αντικαταστήσουν τα σημερινά ημιτελών και παρωχημένων δεικτών, όπως είναι το ΑΕΠ. H δημιουργία ενός βιώσιμου οικονομικού μοντέλου έχει κεντρική σημασία για την ανάπτυξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης και την αύξηση της ανθεκτικότητας της. Ένα μοντέλο ευημερίας που δεν θα συνδέει την οικονομική ανάπτυξη με την κατάχρηση των πόρων, δεν θα βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα και δε θα εντείνει την κοινωνική ανισότητα.
Το Σύμφωνο Βιώσιμης Ανάπτυξης θα έρθει να υποστηρίξει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και τον Πολυετή Προϋπολογισμό της Ένωσης, που συνιστούν τη μεγαλύτερη δημόσια στοχευμένη παρέμβαση στην οικονομία από την εποχή του Σχεδίου Μάρσαλ. Η ανάκαμψη, αποτελεί μια μεγάλη αλλά τελευταία ευκαιρία, για τη Δίκαιη Μετάβαση στην Κλιματική Ουδετερότητα το αργότερο μέχρι το 2050, που αποτελεί βασική ευθύνη της Ένωσης.
Ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας και της κυκλικής οικονομίας απαιτεί χρηματοδότηση από το δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα, κάτι που θα φέρει μια ολιστική αναμόρφωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος προκειμένου αυτό να εξυπηρετεί μεταξύ άλλων τις προτεραιότητες και χρηματοδοτικές ανάγκες της Πράσινης Συμφωνίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει τόσο στις δημόσιες όσο και στις ιδιωτικές επενδύσεις να υπάρχει συνοχή ως προς την βιωσιμότητα. Η Ταξονομία, η αρχή του «μη βλάπτειν» και το πλαίσιο για τα πράσινα ομόλογα είναι εργαλεία που πρέπει να καθοδηγούν όχι μόνο τις δημόσιες, αλλά και τις ιδιωτικές επενδύσεις, για τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών ή κλιματικών επενδύσεων σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενεργειακή αποδοτικότητα, η αποτροπή και ο έλεγχος της ρύπανσης, οι μεταφορές μηδενικών και χαμηλών ρύπων.
Τέλος, η δέσμευση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι το 30% από τα 750 δισ. ευρώ που θα λάβει η ΕΕ από τις διεθνείς αγορές για τη χρηματοδότηση του πακέτου ανάκαμψης θα προέλθουν από πράσινα ομόλογα είναι ενθαρρυντική, αλλά υπολείπεται του ιδανικού κατά 70%.
Όλη η Ευρώπη, αλλά ειδικά ο Νότος, έχει περάσει μία δύσκολη δεκαετία. Έχουν απαιτηθεί ακραίες θυσίες για ημιτελή αποτελέσματα, έχουν δοκιμαστεί τα όρια της δημοκρατίας, των θεσμών και των πολιτών, αλλά δεν υπάρχει κανονικότητα στην οποία να μπορούμε να επιστρέψουμε. Μπορούμε, όμως, να ξαναχτίσουμε, να φτιάξουμε ένα καλύτερο αύριο, με πίστη και προσήλωση στις αρχές και τις αξίες μας.
