Ο Ρόμπερτ Φρανκ έγινε διάσημος με το άλμπουμ «Οι Αμερικανοί» (Les Americains) που κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1958 και στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1959, ένα βιβλίο με ασπρόμαυρες φωτογραφίες που είχε τραβήξει στα ταξίδια του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα αληθινό μανιφέστο εναντίον τις παράδοσης που επρόκειτο να έχει βαθιά επίδραση στις επόμενες γενιές.
Σύμφωνα με τη νεοϋρκέζικη εφημερίδα, ο θάνατός του επήλθε στο Ινβερνές, στη Νέα Σκωτία.
Πολλοί φωτογράφοι απέτισαν αμέσως φόρο τιμής σε έναν ομότεχνο που επηρέασε εις βάθος τη ματιά τους.
«Αναπαύσου εν ειρήνη, αμερικανική μεγαλοφυΐα», έγραψε ο Τζέρι Σαλτς, κριτικός του περιοδικού New York και υποψήφιος για το βραβείο Pulitzer κριτικής. Κυκλοφόρησε το ‘Les Americains’ το 1958. Άλλαξε τον κόσμο».
Πολλοί ανακαλούν μια φράση του συγγραφέα Τζακ Κέρουακ, ο οποίος είχε γράψει τον πρόλογο των «Αμερικανών».
«Με τη μικρή φωτογραφική μηχανή του, την οποία σηκώνει και χειρίζεται με το ένα χέρι, έβγαλε μια εικόνα της Αμερικής σαν μελαγχολικό ποίημα, καταλαμβάνοντας τη θέση του ανάμεσα στους τραγικούς ποιητές αυτού του κόσμου», είχε γράψει ο συγγραφέας του «Στο δρόμο».
«Οι Αμερικανοί» εγγράφονται στο ρεύμα της γενιάς Μπιτ, ενός λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού κινήματος, όπου το ένστικτο υπερισχύει των θεμελίων και των τεχνικών της φωτοειδησεογραφίας, όπου οι φωτογραφίες είναι σαν χτυπημένες και όχι πλέον καδραρισμένες.
Το έργο του χαρακτηρίζεται αποκαρδιωτικό κα ανατρεπτικό, αποκαλύπτοντας τη σκοτεινή πλευρά του «αμερικανικού ονείρου»: τη φτώχεια, τον φυλετικό διαχωρισμό, τις ανισότητες και τη μοναξιά.
Βιογραφικό
Ο Ρόμπερτ Φρανκ γεννήθηκε το 1924 στη Ζυρίχη, στην Ελβετία, όπου και ξεκίνησε τη φωτογραφική του καριέρα. Επηρεάστηκε από τα πρότυπα τελειότητας στις γραφικές τέχνες και τη φωτογραφία, ενώ οι Gothard Shuh και Jacob Tuggener άσκησαν έντονη επίδραση στο έργο του. Εμπνεύστηκε επίσης από την ορειβασία και το σκι. Περιοδικά σαν το Du και το Graphics αντικατέστησαν το σχολείο τέχνης που δεν παρακολούθησε.
Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Φρανκ μετανάστευσε στην Αμερική. Οταν έφτασε, έδειξε τη δουλειά του στον Alexey Brodovitch, τον καλλιτεχνικό διευθυντή του περιοδικού Harper’s Bazaar. Ο Brodowitz προσέλαβε τον Φρανκ τον Απρίλιο του 1947, αλλά σε μικρό χρονικό διάστημα ο Φρανκ ανακάλυψε πως πολύ λίγο τον ενθουσίαζαν οι φωτογραφίσεις μόδας και παραιτήθηκε από το Harper’s Bazaar τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου.
Ανάμεσα στο 1949 και το 1953 ο Φρανκ έκανε αρκετά ταξίδια στη Νότια Αμερική και την Ευρώπη. Σε συνεργασία με τον Werner Zryd, έβγαλε τρία αντίτυπα ενός χειροποίητου βιβλίου με τίτλο “Μαύρο Άσπρο και Πράγματα”. Επαναστατώντας ενάντια στην πραγματιστική και πειθαρχημένη ανατροφή του, ο Φρανκ κατέληξε να πιστεύει ότι η αλήθεια, ή μια θεμελιώδης κατανόηση της φύσης των πραγμάτων, μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω διαίσθησης ή με την “καρδιά”.
Δουλεύοντας για το “Μαύρο Άσπρο και Πράγματα”, ο Frank ανακάλυψε πως μια διαδοχική σειρά τριάντα τεσσάρων φωτογραφιών μπορεί να αναδημιουργήσει συναισθήματα και κάνοντάς το βρέθηκε αντιμέτωπος με μια πρόκληση που θα κυριαρχούσε στη δουλειά του για πολλά χρόνια.
Βραβεύτηκε με το Διεθνές βραβείο Φωτογραφίας του Ιδρύματος Erna and Victor Hasselblad to 1966.
Η επιτροπή βράβευσης ανάμεσα στους λόγους που την οδήγησαν στην επιλογή του Robert Frank για τη βραβευσή του, αναφέρει: “Ο Ρόμπερτ Φρανκ είναι μία από της ηγετικές μορφές των καλλιτεχνών στα οπτικά μέσα. ‘Εχει συμβάλλει στην ανανέωση τόσο στο χώρο της Φωτογραφίας Ντοκουμέντου όσο και της Καλλιτεχνικής Φωτογραφίας, αλλά ακόμη και μέσα από την Ανεξάρτητη Αμερικανική Κινηματογραφική Τέχνη”.
Έχοντας ως αφετηρία τον αντικειμενικό ρεαλισμό της τέχνης του ’30, ο Φρανκ ακολούθησε την προσωπική του αναζήτηση για την αλήθεια, με οποιοδήποτε μέσον, με αποφασιστικότητα και επιμονή. Οι εικόνες του είχαν αποφασιστική επίδραση σε γενιές φωτογράφων, ζωγράφων, κριτικών και συγγραφέων.
To 1955, ο Φρανκ ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος στον οποίο προτάθηκε μια συνεργασία με το Guggenheim. Διέσχισε όλη τη χώρα με σκοπό να βρει ντοκουμέντα “για το είδος του πολιτισμού που γεννήθηκε εδώ και διαδόθηκε αλλού”. Η συνεργασία ανανεώθηκε το 1956. Ο Φρανκ προσπάθησε να εκδώσει ένα βιβλίο, αλλά κανένας Νεοϋορκέζος εκδότης δεν ήταν πρόθυμος να δεχθεί την άποψή του για την Αμερική. Η πρώτη έκδοση “Οι Αμερικάνοι”, κυκλοφόρησε το 1958 στο Παρίσι από τον Robert Delpire και η δεύτερη έκδοση “Οι Αμερικάνοι”, στη Νέα Υόρκη, το 1959, με μια εισαγωγή που είχε γράψει ο Jack Kerouac. “Οι Αμερικάνοι” είναι “ένα όραμα, όχι μια ιδέα”. Στα χρόνια που ακολούθησαν την έκδοση, το βιβλίο έγινε αποδεκτό σαν ένα από τα πιο σπουδαία στην ιστορία της Φωτογραφίας.
