Με διαδηλώσεις έξω από τις πρεσβείες του Λάος σε πολλές πόλεις του κόσμου (Τόκιο, Καμπέρα, Ουάσινγκτον, Μπανγκόκ και αλλού), έγινε την Κυριακή η παγκόσμια ημέρα δράσης για την απελευθέρωση του Σόμπαθ Σόμφον, με αφορμή την συμπλήρωση ενός χρόνου από την απαγωγή του.
Ο Σόμπαθ Σόμφον είναι ένας από τους σημαντικότερους ακτιβιστές της Ασίας και μέλος του API (Δίκτυο ασιατών διανοούμενων), και για πολλά χρόνια έχει πρωτοστατήσει στις μεθόδους βιώσιμης γεωργίας που συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια, έχει αναλάβει πολλές πρωτοβουλίες για την προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών και νέων τεχνικών επεξεργασίας για τις μικρές επιχειρήσεις μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, και έχει εργαστεί για την ευημερία και την υποστήριξη των ακτήμονων. Η σκέψη του είναι βαθιά επηρεασμένη από την προσωπική του επαφή με σημαντικούς βουδιστές στοχαστές, ιδιαίτερα από τις διδασκαλίες τους για την γνώση, την συναίσθηση, την μη βία και την σχέση με την γη, που μέσα από την διαδρομή του την αντιλαμβάνεται ως μια ζωντανή πραγματικότητα και όχι ως ένα θεωρητικό κατασκεύασμα.
Από τις πολλές τιμητικές διακρίσεις που έχει πάρει, ξεχωρίζει το βραβείο Magsaysay που του δόθηκε το 2005 για την συμβολή του στην προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και της συμμετοχικής αγροτικής κοινότητας (σημ: το βραβείο θεωρείται στην Ασία ισότιμο του Νόμπελ). Η απαγωγή του έγινε από δύο κουκουλοφόρους στις 15 Δεκεμβρίου του 2012 όταν τον σταμάτησε η τροχαία για έλεγχο, οι οποίοι, όπως δείχνει το βίντεο κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης που εμφανίστηκε στην οθόνη ενός υπολογιστή (bootleg cam), βγήκαν από ένα αστυνομικό βανάκι και τον έβαλαν μέσα σπρώχνοντάς τον, ενώ το αρχικό βίντεο δεν έχει κυκλοφορήσει. Λίγες ημέρες πριν, είχε δεχτεί απειλές «αγνώστων» επειδή προσπαθούσε να κινητοποιήσει τις ντόπιες κοινότητες ενάντια στην κατασκευή ενός τεράστιου φράγματος που γίνεται με την ευλογία του Κομματος. Κάποιοι είπαν ότι μετά από μια εβδομάδα τον είδαν σε ένα στρατόπεδο κράτησης έξω από την πρωτεύουσα Βιεντιάν, ωστόσο, όπως συνηθίζεται σε κάθε ανελεύθερο καθεστώς, οι μάρτυρες «εξαφανίστηκαν». Μετά την απαγωγή, για την οποία το πολιτικό γραφείο αρνήθηκε την ευθύνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, βουλευτές από πολλές χώρες, η Διεθνής Αμνηστία και δεκάδες οργανώσεις, κάλεσαν την κυβέρνηση του Λάος (*) να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να εξασφαλίσει την άμεση απελευθέρωσή του.
Παράλληλα, ο νομπελίστας της ειρήνης Ντέσμοντ Τούτου έστειλε επιστολή στον πρόεδρο Τσουμάλι Σαγιασόνε ζητώντας του να γίνει επείγουσα έρευνα αλλά δεν έλαβε καμία απάντηση, ενώ τρεις αντιπροσωπείες βουλευτών από την Ασία και την Ευρώπη επισκέφθηκαν το Λάος για να συζητήσουν με την κυβέρνηση σχετικά με την εξαφάνιση, και η κοινή διαπίστωσή τους είναι ότι οι αρχές μέχρι στιγμής δεν έχουν δείξει επαρκή βούληση για να βρουν μια λύση στην υπόθεση, και ότι αρνούνται πεισματικά οποιαδήποτε τεχνική βοήθεια για την ανάλυση του βίντεο. Μάλιστα, όπως είπαν, απέναντί τους βρήκαν ένα αδιαφανές μονοκομματικό κράτος που η ηγεσία του διακατέχεται από την νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου, και αναφέρθηκαν σε έναν καφκικό κόσμο όπου μέσα σε μυστικοπαθείς λαβύρινθους παραμονεύουν δολοπλοκίες και βυζαντινές συνωμοσίες. Να σημειωθεί, ότι διάφοροι κυβερνητικοί κύκλοι πάντα έβλεπαν τον Σόμπαθ Σόμφον με καχυποψία και άφηναν υπόνοιες ότι ήταν κατάσκοπος της CIA με στόχο την ανατροπή της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, για αυτό μετά την απαγωγή λένε ότι έφυγε επειδή απέτυχε στην αποστολή του.
Μάλιστα η καχυποψία είχε αυξηθεί κατακόρυφα πριν την απαγωγή με αφορμή τον ρόλο του στην οργάνωση του φόρουμ μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, που έγινε τον Οκτώβριο του 2012 στην Βιεντιάν και θεωρήθηκε από το καθεστώς ως ένα πρωτοφανές πολιτικό άνοιγμα που έπρεπε να σταματήσει με κάθε τρόπο. Την Κυριακή, με κοινή τους δήλωση 62 οργανώσεις της ASEAN (Ένωση χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας) κατηγόρησαν την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λάος ότι λέει ψέματα και ότι κάτι κρύβει, ζήτησαν να ανατεθεί σε μια ανεξάρτητη επιτροπή η έρευνα, και κάλεσαν την ομάδα εργασίας του ΟΗΕ για τις αναγκαστικές και ακούσιες εξαφανίσεις να πιέσει προς αυτήν την κατεύθυνση. Επίσης, αναφέρθηκαν στους χιλιάδες πολιτικούς και θρησκευτικούς αντιφρονούντες που κρατούνται στις μυστικές φυλακές και στα στρατόπεδα κράτησης, για τους οποίους το κυβερνών Επαναστατικό Κόμμα του Λαού έχει ισχυριστεί ότι βρίσκονται εκεί οικειοθελώς (!).
Την Τρίτη ο ΟΗΕ κάλεσε την Βιεντιάν να συνεργαστεί πλήρως με το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και η Διεθνής Αμνηστία καθώς και το Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έκαναν νέα έκκληση για την ανάληψη δράσης. Παράλληλα, η Μάργκαρετ Σεκάγγια, η εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήλωσε την ανησυχία της για τον λόγο ότι η εξαφάνιση του Σόμπαθ Σόμφον, λόγω του υψηλού προφίλ του σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, θα μπορούσε να αποτρέψει άλλους ακτιβιστές που δραστηριοποιούνται στο Λάος από το να συνεχίσουν το έργο τους, ενώ λίγες ώρες αργότερα, και κάτω από την πίεση πολλών ξένων κυβερνήσεων, ο πρόεδρος Τσουμάλι Σαγιασόνε, με καθυστέρηση ενός χρόνου, είπε ότι είναι ανήσυχος για την εξαφάνιση και ότι θα συνεχιστούν οι έρευνες. Ωστόσο, είναι προφανές ότι η πρακτική του καθεστώτος είναι να κωλυσιεργεί και να συσκοτίζει, ελπίζοντας ότι ο υπόλοιπος κόσμος θα ξεχάσει για ότι συνέβη σε έναν από τους πιο επιφανείς πολίτες της χώρας. Στα χιλιάδες μηνύματα που στέλνονται στην ιστοσελίδα αλληλεγγύης για τον Σόμπαθ, κοινή είναι η ελπίδα των ανθρώπων ότι δεν θα επικρατήσει η σιωπή, ενώ χαρακτηριστικά είναι τα λόγια της γυναίκας του: «αυτός που σκοτώθηκε πεθαίνει μια φορά, αυτός που εξαφανίστηκε πεθαίνει κάθε μέρα».
(*) Η κυβέρνηση του Λάος προέκυψε μετά από τις «εκλογές» του 2011 στις οποίες το ποσοστό συμμετοχές έφτασε στο 99,6% !!!
