Πώς θα ήταν δυνατόν άλλωστε να αναμένει κανείς «αριστερές απόψεις» και υποστήριξη της κοινωνικής δικαιοσύνης και τις αρχές περί ισότητας.

Υπάρχουν όμως και αρκετά λάθη και διαστρεβλώσεις των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ και θεωρούμε υποχρέωσή μας να αναφέρουμε τις «τεχνοκρατικές διορθώσεις» μας αναλυτικά για κάθε ένα σημείο.

1. funding gap

O ισχυρισμός ότι η κάλυψη του funding gap δεν είναι κεφαλαιακή ενίσχυση ούτε ενέχει κίνδυνο απώλειας είναι λάθος.

Ας δούμε όμως τι είναι το funding gap:

Για τις τράπεζες ισχύει ότι θα πρέπει το Ενεργητικό να ισοσκελίζεται με το άθροισμα του Παθητικού + ίδια κεφάλαια ή καθαρή θέση.

Στην περίπτωση που μεταβιβάζεται μέρος του παθητικού σε άλλη τράπεζα όπως π.χ. οι καταθέσεις και οι λοιπές υποχρεώσεις της Αγροτικής στην  Πειραιώς και το ενεργητικό που μεταβιβάζεται, υπολείπεται του μεταβιβαζομένου Παθητικού τότε η διαφορά θεωρείται ότι είναι επισφάλειες και πρέπει να καλυφθεί με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ώστε να μην επηρεαστεί ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας.  Δηλαδή αφού μεταβιβάζονται οι καταθέσεις (υποχρεώσεις) και δεν ισοσκελίζονται με τις απαιτήσεις ή με άλλα στοιχεία του Ενεργητικού θα πρέπει να καλυφθεί η διαφορά.

Ως εκ τούτου το Ελληνικό Δημόσιο (ως βασικός μέτοχος της Αγροτικής) θα έπρεπε να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, έτσι ώστε να καλυφθεί η διαφορά γιατί σε αντίθετη περίπτωση, θα έπρεπε να εμφανιστεί η τράπεζα με αρνητική καθαρή θέση. Η αρνητική όμως καθαρή θέση στις τράπεζες είναι απαγορευτική και σημαίνει άμεση διακοπή της λειτουργίας. Επομένως κατατίθενται μετρητά για να ισοσκελίσουν το παθητικό με το  ενεργητικό μηδενίζοντας την καθαρή θέση. Πρακτικά λοιπόν το Ελληνικό Δημόσιο κάλυψε το funding gap με μια αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.

Επειδή είχε ήδη προικοδοτήσει την Πειραιώς με 4.4 δις ευρώ την τον Μάιο 2012 και επειδή θα έπρεπε να  δώσει (όπως κι έγινε) επιπλέον 5.5 δις το επόμενο έτος, δεν προχώρησε στην ΑΜΚ, αλλά κάλυψε το χρηματοδοτικό κενό.

2. Παροχή εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου στις τράπεζες

Όχι κ.κ. δημοσιογράφοι του οικονομικού τύπου. Είναι απόλυτα ακριβές ότι οι συνολικές εγγυήσεις που δόθηκαν στις τράπεζες από το Ελληνικό δημόσιο ήταν 205 δις και μην προσπαθείτε να πείσετε ότι απλά ανανεώνονταν στις λήξεις τους.

Συγκεκριμένα :

• Με το ν. 3723/2008 (Αλογοσκούφη) θεσμοθετήθηκαν 28 δις € αλλά χρησιμοποιήθηκαν μόνο 11 δις €

• Παπανδρέου: -Ν.3845 ΦΕΚ 65 6/5/ 2010 - 15δις € :  Η κυβέρνηση Παπανδρέου έσπευσε να εγκρίνει παράταση της δυνατότητας χρήσης των 17 δις από το πακέτο των 28 δις €.  Δεν εγκρίθηκαν επιπρόσθετα 15 δις.

• Με το Με το ν.3072 αυξήθηκαν σε 25 δις αλλά χρησιμοποιήθηκαν 21,8 δις €.

• Με το ν. 3965/2011 εγκρίθηκαν άλλα 30 δις με προϋποθέσεις.

Συνολικά δόθηκαν 49.6 δις €. 

Απο εκεί και μετά δόθηκε η ευχέρεια στην Τράπεζα της Ελλάδος να παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες  αρχικά μέχρι 15 δις €, και στη συνέχεια για άλλα 30 δις. Με το ν. 4031/11 τα 30 δισ € έφθασαν στο συνολικό ποσό των 60 δις, δηλαδή άλλα 30 δις. Με το ν.4056/11 έφθασαν στο συνολικό ποσό των 90 δις €. Δηλαδή υπολογίζονται  28+ 21.8 = 49,8.

Στη συνέχεια  49,8 + 15 +90 =  154,8 € συνολικά. Έτσι, το σύνολο των κρατικών εγγυήσεων που έλαβαν οι ελληνικές τράπεζες ανήλθε στα 154,8 δις ευρώ και αν προστεθούν και τα 50 δις  από τα 130 δις ευρώ του δεύτερου πακέτου στήριξης για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών φθάνουν στο ποσό των 204,8 δις.

Απλά τώρα έχουν επιστραφεί αρκετές από αυτές τις εγγυήσεις και εκείνες που ισχύουν τώρα πια είναι :

• Των προνομιούχων μετοχών του ν. 3723/2008  4.473,585 εκ. και αντιστοιχούν σε ομόλογα, που λήγουν τον Μάιο και Ιούλιο του 2014.

• Των ειδικών τίτλων 2.424 εκ. που λήγουν το 2015 και 2016

• Των εγγυήσεων των δανείων που έχουν παρασχεθεί συνολικά περίπου 125 δις αλλά σήμερα έχει μειωθεί η έκθεση των τραπεζών σε ΕΚΤ και ELA στα 75 δις χωρίς όμως να έχουν αποσυρθεί οριστικά οι εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου. Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ πιέζει για περαιτέρω μείωση της έκθεσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αλλά από τις τράπεζες αναφέρεται ότι έχουν ακόμη ομόλογα του EFSF που μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν αν παρουσιαστεί ανάγκη. Για το λόγο αυτό θεωρείται ότι οι εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου για το σκοπό αυτό εξακολουθούν να ισχύουν.

• Τα 50 δις για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί τα 40 δις περίπου και απομένει ένα υπόλοιπο περίπου 10 δις.

Συνολική  αξία εγγυήσεων, που θεωρείται ότι ισχύουν σήμερα είναι 4.473,585 + 2.424+75.000 + 50.000 = 131.898 εκ.

Οι εγγυήσεις καταπίπτουν αν οι τράπεζες αδυνατούν να επιστρέψουν τα ανοίγματά τους και το ελληνικό Δημόσιο κληθεί να πληρώσει τα ομόλογα, στις λήξεις τους, όπως αυτά που αντιστοιχούν στις προνομιούχες μετοχές του ν. 3723/2008  4.473,585 εκ. και λήγουν τον Μάιο και Ιούλιο του 2014. Υπενθυμίζουμε την αγωνιώδη προσπάθεια του Στουρνάρα να μεταθέσει τις λήξεις τους και την άρνηση της  ECB.

Όσον αφορά στο μάθημα του τι σημαίνει παροχή εγγύησης  επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την τραπεζική πρακτική ο εγγυητής έχει τις ίδιες υποχρεώσεις με τον οφειλέτη αλλά όχι τα ίδια δικαιώματα δηλαδή είναι σε μειονεκτικότερη θέση.

Η σύγχυση των εννοιών και της σημασίας της παροχής εγγύησης δεν γίνεται από την πλευρά του  ΣΥΡΙΖΑ αλλά από την πλευρά του οικονομικού τύπου.

3. Πρέπει να ανακτηθεί όλο το κεφάλαιο που τοποθέτησε το Ελληνικό Δημόσιο στις τράπεζες ;

Ναι βέβαια και πρέπει να ανακτηθεί. Σύμφωνα με τα ισχύοντα, που αποφασίστηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών και την ΤτΕ, υπάρχει περιθώριο 4 και πλέον χρόνων για να διατεθούν οι μετοχές και όπως έχει δηλωθεί από Κυβερνητικές πηγές αναμένεται να αλλάξουν οι συνθήκες να υπάρξει η πολυπόθητη ανάκαμψη με άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών των τραπεζικών μετοχών και την επίτευξη κερδών για το ελληνικό δημόσιο. Ή μήπως δεν πρόκειται να έλθει η περίφημη ανάκαμψη που ανακοινώνεται και δηλώνεται από την επίσημη κυβέρνηση και από τον Στουρνάρα, οπότε προσπαθούν να δώσουν όσο – όσο τις μετοχές έτσι ώστε να μην τα χάσουν όλα ;;

Η κινδυνολογία του οικονομικού τύπου για το θέμα του ασταθούς περιβάλλοντος και της συνεχούς ύφεσης δημιουργεί την υποψία ότι όλα αυτά  που λέγονται για την ανάκαμψη είναι στάχτη στα μάτια του κόσμου και στην πραγματικότητα  προσπαθούν να περισώσουν όσα υπολείμματα γίνεται για να μην υπάρξει η ολοκληρωτική καταστροφή που αναμένεται με τις πολιτικές λιτότητας και συνεχούς ύφεσης που έχει επιλέξει η Κυβέρνηση.

4. Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ :

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν αναφέρει την Εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος αλλά το αυτονόητο : Να τεθούν υπό δημόσια ιδιοκτησία και κοινωνικό έλεγχο  οι τράπεζες που ανακεφαλαιοποιούνται με δημόσιο χρήμα.

Δηλαδή μια απολύτως καπιταλιστική αρχή : εκείνος που βάζει τα λεφτά να έχει και την ιδιοκτησία και όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή.

Πού είναι το περίεργο και το εξωπραγματικό ; Να αφήσουν τα επιχειρήματα ότι το ελληνικό δημόσιο δεν είναι καλός manager και ότι όλοι οι παλαιοί τραπεζίτες έχουν εμπειρίες και εξαιρετικά προσόντα για τη διοίκηση των τραπεζών τους.

Υπενθυμίζουμε ότι ο Ψωμιάδης και ο Λαυρεντιάδης ήταν ιδιώτες τραπεζίτες με εμπειρία και προσόντα (!) και οι πτωχευμένες τράπεζές τους δεν ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο.

Η κυβέρνηση της αριστεράς θα κάνει όλους τους απαραίτητους ελέγχους στα πεπραγμένα των Διοικήσεων των τραπεζών και στις διαδικασίες λήψεις αποφάσεων από το υπουργείο Οικονομικών και την ΤτΕ για να διαπιστωθεί το άμεμπτο των ενεργειών τους και να χυθεί άπλετο φως σε όλες τις φημολογίες, που επικρατούν για παρανομίες και παραβιάσεις των κανόνων.

Όλα θα ξεκαθαριστούν μετά  από πλήρη και διαφανή έλεγχο και δεν χρειάζεται να βγουν πρόχειρα συμπεράσματα και εικασίες.

Όσον αφορά στη Eurobank υπάρχουν και άλλες λύσεις και όχι το bail in που αναφέρει κινδυνολογώντας ο οικονομικός τύπος.

5. “Δυστυχώς όπως έχασε όλα του τα λεφτά ο Λάτσης στην Eurobank έτσι πρέπει να καταλάβουν όλοι ακόμη και το ΤΧΣ ότι οι επενδύσεις στο χρηματιστήριο είναι υψηλού ρίσκου”

Στην αναφορά αυτή που διατυπώνεται πολύ συχνά από μερίδα του οικονομικού τύπου αναφέρονται τα εξής :

Η Credit Agricole και η Millennium έχασαν επίσης τα λεφτά τους από τις τράπεζές τους, αλλά για να μη χάσουν ακόμη περισσότερα και να τους επιτραπεί να φύγουν από τις συμμετοχές τους στις προβληματικές ελληνικές τράπεζες, τους επέβαλε η ΤτΕ να καταβάλλουν επιπρόσθετα κεφάλαια σημαντικού ύψους. Γιατί άραγε δύο μέτρα και δύο σταθμά ; ΄Η μήπως ο Λάτσης ως μέτοχος της Eurobank δεν έχει αποκομίσει κέρδη στα χρόνια των παχιών αγελάδων;

6. Κόκκινα δάνεια

Για τα κόκκινα δάνεια βέβαια και δεν έχουν την αποκλειστική ευθύνη οι διοικήσεις των τραπεζών αλλά και η οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας. Όμως το ερωτηματικό είναι : δεν έχουν καμία ευθύνη ;

Είναι ένα θέμα που μπορεί εύκολα να αποδειχτεί με λεπτομερή έλεγχο στις χρηματοδοτήσεις τους, αλλά κυρίως στις διαγραφές δανείων, που έχουν πραγματοποιήσει τα τελευταία 5-6 χρόνια για να μην πάμε και πιο πίσω.

Τα μοντέλα αξιολόγησης και παρακολούθησης πιστωτικού κινδύνου που χρησιμοποιούν οι τράπεζες έχουν ένα σημαντικό στοιχείο που παραλείπεται συστηματικά να αναφερθεί : Τροφοδοτούνται με στοιχεία που επιλέγουν οι τράπεζες και γίνονται παραδοχές, που στηρίζονται σε οικονομικά στοιχεία παρελθόντων χρόνων συνήθως όχι σε αυτές τις συνθήκες οικονομικής κρίσης.  Κατά συνέπεια υπάρχει αμφισβήτηση για την αποτελεσματικότητα και ακρίβεια των μοντέλων που χρησιμοποιούνται διεθνώς.

Η διαχείριση των κόκκινων δανείων επιβάλλει την υιοθέτηση γενναίων διαγραφών στις περιπτώσεις, που θα κριθεί αντικειμενικά ότι υπάρχει αδυναμία αποπληρωμής και τη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου ρύθμισης των τραπεζικών οφειλών με βάση καθορισμένες απαραίτητες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών, έτσι ώστε η εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων να γίνεται από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα του οικογενειακού εισοδήματος. Η εξυγίανση των τραπεζών δεν νοείται αν δεν απελευθερωθούν από το βάρος των κόκκινων δανείων. Το πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης έπρεπε εξαρχής να συνδυαστεί με ένα αποτελεσματικό συνολικό σχέδιο διαχείρισης των κόκκινων δανείων, προκειμένου να σταθεροποιηθεί πραγματικά το τραπεζικό σύστημα, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα παροχής ρευστότητας στην ελληνική οικονομία, αλλά και να ανακουφιστούν με κοινωνικά δίκαιο τρόπο τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.

Το banking είναι κυρίως πίστη και εμπιστοσύνη αλλά όσον αφορά στα πρόσωπα που διοικούν, υπάρχει αμφισβήτηση αν έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν τον κοινωνικό πλούτο τις καταθέσεις και να παράξουν νέο πλούτο μέσω των δανείων. Και αυτό γιατί όταν κερδίζουν δεν μειώνουν τα επιτόκια δανεισμού ούτε αυξάνουν τα επιτόκια καταθέσεων. Όταν όμως οι τράπεζες κινδυνεύουν με χρεοκοπία ζητούν ενίσχυση από το ελληνικό Δημόσιο για να μη χαθούν οι καταθέσεις του, σε αντίθεση με τις άλλες επιχειρήσεις, που όταν χρεοκοπήσουν τα χάνουν όλα. Το ίδιο ισχύει και για τους ομολογιούχους, που ενώ είχαν τεράστιες απώλειες, δεν τους αναγνωρίστηκε ούτε το δικαίωμα να ελαφρύνουν τις υποχρεώσεις τους προς το ελληνικό δημόσιο, παρά το γεγονός ότι οι ζημιές τους οφείλονται στο ότι εμπιστεύθηκαν σε αυτό τις οικονομίες τους.

Βέβαια αναγνωρίζεται ο στρατηγικός ρόλος του τραπεζικού συστήματος στην οικονομία μιας χώρας και η αδιαμφισβήτητη ανάγκη να γίνεται ότι είναι δυνατόν ώστε να αποτρέπεται η κατάρρευσή του και να μην κινδυνεύουν οι καταθέσεις των πολιτών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να θυσιάζονται όλα προς όφελος των κερδοσκόπων.

7. Ποιες πολιτικές είναι αυτές που αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι θα εξασφαλίζουν στις τράπεζες την αποπληρωμή των δανείων και στους καταθέτες την ασφάλεια των καταθέσεων και θα είναι και διαφορετικές;

Οι πολιτικές αυτές είναι να τηρούνται οι θεσμοθετημένοι κανόνες, να αποφεύγονται τα κερδοσκοπικά παιχνίδια, που διαστρεβλώνουν το οικονομικό αποτέλεσμα και κυρίως να παρέχουν ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Τα αυθαίρετα συμπεράσματα που γράφονται στα άρθρα του οικονομικού τύπου δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, καθώς επίσης στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν αναφέρεται πουθενά ότι θα κρατικοποιηθούν οι διοικήσεις των τραπεζών (!).

8. Κόκκινα δάνεια σημαίνει διαγραφές ανάγκη ανακεφαλαίωσης ή διαγραφές καταθέσεων... Το ζητούμενο είναι ποιος θα πληρώσει τα λεφτά για τις διαγραφές των κόκκινων δανείων.

Είναι γεγονός ότι μετά από μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι ελληνικές τράπεζες μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους αντέχουν το κόστος κάποιων διαγραφών διαφορετικό ανά τράπεζα ανάλογα με τα οικονομικά τους στοιχεία. Το κόστος των διαγραφών μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάλληλη θεσμοθέτηση πλαισίου κανόνων και περιορισμών έτσι ώστε να μην επιφέρει προκαλέσει νέες ενισχύσεις των τραπεζών πάνω από τα όρια που οι σημερινές συνθήκες και δυνατότητες επιτρέπουν.

Η επιλογή και η εφαρμογή του πλαισίου, δεν πρέπει να αφεθεί στη δικαιοδοσία των παλαιών τραπεζιτών αλλά θα πρέπει να ανατεθεί σε έναν ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης κόκκινων δανείων, που μπορεί να είναι δημοσίου ενδιαφέροντος και δεν θα εφαρμόσει οριζόντια μέτρα αλλά προσεκτικά και μετά από εξέταση της κάθε περίπτωσης χωριστά.

Στόχος θα είναι η αναπροσαρμογή των δανείων στη σημερινή οικονομική κατάσταση των δανειοληπτών και στην αντικειμενική δυνατότητά τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Το πρόγραμμα ρύθμισης αφ’ ενός θα είναι προσαρμοσμένο στην πραγματική οικονομική δυνατότητα και στις ανάγκες διαβίωσης των πολιτών, έτσι ώστε η εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων να γίνεται από το περίσσευμα και όχι από το υστέρημα του οικογενειακού εισοδήματος, και αφ’ ετέρου θα βασίζεται στη διεξαγωγή έρευνας για την κάθε περίπτωση χωριστά, αποφεύγοντας την άδικη μεταχείριση των οριζόντιων μέτρων.

Η λύση διαχείρισης κόκκινων δανείων βρίσκεται στην εφαρμογή διάφορων μοντέλων που ήδη έχουν εφαρμοστεί στην Ιρλανδία και βασίστηκαν στον υπολογισμό των απαραίτητων δαπανών διαβίωσης των δανειοληπτών, καθώς επίσης και το πάγωμα των υπολοίπων δανειακών υποχρεώσεων που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν προσωρινά αλλά υπάρχει η πιθανότητα να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος μελλοντικά.

Έτσι ο κεντρικός στόχος είναι, εκτός από την ανακούφιση των καταπιεσμένων και εξαθλιωμένων δανειοληπτών, να υπάρξουν παράλληλα και σημαντικά οφέλη για την εξυγίανση των τραπεζών, αλλά και για την σταθεροποίηση της αγοράς των ακινήτων, δημιουργώντας συνθήκες οικονομικής ανάκαμψης και με την προσπάθεια να μην υπάρξουν πρόσθετες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης.