Όπως αναφέρει το alfavita.gr:
«Η κατάργηση της Κοινωνιολογίας στην Γ΄ Λυκείου και η αντικατάστασή της από τα Λατινικά είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου» αναφέρει σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο Συλλογος Εκπαιδευτικών Κοινωνικών Επιστημών Γενικής Εκπαίδευσης, τονίζοντας ότι το υπουργείο Παιδείας ούτε επιβεβαιώνει ούτε διαψεύδει την πληροφορία ότι πρόκειται να καταργήσει τα μαθήματα των Κοινωνικών Επιστημών από τη μέση εκπαίδευση, με εξαίρεση την «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της Γ΄ Γυμνάσιου και την «Πολιτική Παιδεία» της Α΄ Λυκείου.
«Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έχει αποφασιστεί από το Υπουργείο Παιδείας η κατάργηση μαθημάτων Κοινωνικών Επιστημών από τη μέση εκπαίδευση, με εξαίρεση την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή της Γ΄ Γυμνάσιου και την Πολιτική Παιδεία της Α΄ Λυκείου. Το Υπουργείο δεν επιβεβαιώνει, προς το παρόν, ούτε διαψεύδει, ότι έχει λάβει τέτοια απόφαση, αν και στο πολυνομοσχέδιο υπάρχει αναφορά μόνο στο μάθημα της Α΄ Λυκείου, ενώ και η Υπουργός κατά τη συζήτησή του στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων ανέφερε ότι ''το μάθημα της Κοινωνιολογίας δεν υποβαθμίζεται, καθώς παραμένει ως μάθημα γενικής παιδείας στη Γ′ Γυμνασίου και στην Α′ Λυκείου'', δημιουργώντας μας την αίσθηση πως τα υπόλοιπα μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών θα καταργηθούν. Σημειωτέον ότι, τα προαναφερθέντα μαθήματα άπτονται της Επιστήμης του Δικαίου, της Πολιτικής Επιστήμης, της Οικονομικής Επιστήμης και εν μέρει της Κοινωνιολογίας» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Σύλλογος.
Ποια είναι όμως η κατάσταση ως προς τη διδασκαλία μαθημάτων Κοινωνικών Επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση πριν και μετά το πολυνομοσχέδιο;
Εξηγεί επίσης ότι κατά το σχολικό έτος 2019-20 διδάσκονταν συνολικά 16 ώρες εβδομαδιαία, αλλά μετά την κατάργηση της «Κοινωνιολογίας» οι ώρες μειώνονται σε 9 και αν επαληθευτούν οι ενδείξεις για την κατάργηση και των μαθημάτων της Β΄ Λυκείου, τότε απομένουν μόνο 5 ώρες. Η μείωση είναι ιλιγγιώδης, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι στις 5 αυτές ώρες πρέπει οι μαθητές να έλθουν σε επαφή με το σύνολο των Κοινωνικών Επιστημών (Νομικά, Πολιτική Επιστήμη, Κοινωνιολογία).
Υπάρχει κάποια επιστημονική και παιδαγωγική τεκμηρίωση για την πρωτοφανή αυτή υποβάθμιση των Κοινωνικών Επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Δεν υπήρξε καμία σχετική αναφορά ούτε στην αιτιολογική έκθεση του πολυνομοσχεδίου ούτε κατά τη συζήτησή του στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων. Μήπως το Υπουργείο απλά εισάκουσε τις σχετικές συστάσεις αρμόδιων διεθνών οργανισμών ή θέλησε να εναρμονίσει το σχολικό πρόγραμμα με την εκπαιδευτική πρακτική των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών; Ας δούμε αν είναι έτσι.
Ακολουθεί η ανακοίνωση:
Όπως είναι γνωστό σε όλους μας, εντός των ημερών ψηφίζεται στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο της Υπουργού Παιδείας με τον ευφάνταστο τίτλο «Αναβάθμιση του σχολείου και άλλες διατάξεις». Αυτό που δεν έλαβε τη δέουσα προσοχή, είναι ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται η συγκεκριμένη νομοθέτηση και οι συνέπειες που θα έχει για την ποιότητα του δημόσιου σχολείου συνολικά, και ειδικά για τη θέση των Κοινωνικών Επιστημών σε αυτό.
Καταρχάς, το νομοσχέδιο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση εν μέσω πανδημίας, υποχρεωτικού εγκλεισμού και περιστολής των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των πολιτών. Αφετέρου, εισάγεται προς ψήφιση χωρίς προηγούμενο διάλογο με φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας, χωρίς καμία προσπάθεια απόκτησης προηγούμενης συναίνεσης των εργαζομένων στο σχολείο και των συνδικαλιστικών τους οργανώσεων, πράξη άκρως υποβιβαστική και απαξιωτική για το ρόλο των εκπαιδευτικών και της συνδικαλιστικής τους δραστηριότητας.
Και ας έρθουμε στο ζήτημα των Κοινωνικών Επιστημών. Εδώ οι αποφάσεις του Υπουργείου και η επικοινωνιακή τους κάλυψη καταφανώς αναδεικνύουν την χωρίς προσχήματα βάναυση υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου, αλλά και την επαγγελματική εξόντωση των ανθρώπων που χρόνια υπηρετούν σε αυτό.
Με την ολοκλήρωση της διαβούλευσης καθίσταται σαφές ότι μεγάλο μέρος των εκπαιδευτικών του σχολείου και η πλειοψηφία των Πανεπιστημιακών Τμημάτων του οικείου επιστημονικού πεδίου των Ανθρωπιστικών (και Κοινωνικών!) Επιστημών, συλλογικοί φορείς (ΟΛΜΕ κ.ά.) και τα κοινοβουλευτικά κόμματα (ακόμη και βουλευτές της Ν.Δ.) αντιτίθενται σθεναρά στην αντικατάσταση του μαθήματος της Κοινωνιολογίας από τα Λατινικά, με επιστημονικά επιχειρήματα ουσίας, μακριά από οποιαδήποτε συντεχνιακή λογική και στάση. Όπως έχουμε ήδη επισημάνει, υπάρχει θεσμικά η δυνατότητα και έχει προταθεί στο Υπουργείο σχετικά, να διατηρηθούν και τα δύο μαθήματα ως πανελλαδικώς εξεταζόμενα, όπως προβλέπεται για τη Βιολογία και τα Μαθηματικά σε άλλη ομάδα προσανατολισμού.
Όμως, το Υπουργείο κώφευσε και προχώρησε στη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή ενώπιον της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων χωρίς να καλέσει οποιονδήποτε φορέα του κλάδου των Κοινωνικών Επιστημών για ακρόαση, για τους οποίους επιφυλάσσει μόνο διαδικτυακές τηλεδιασκέψεις. Απαξιώνει τη διαβούλευση και αναζωπυρώνει, κατά την προσφιλή και ιστορικά δοκιμασμένη πρακτική του διαίρει και βασίλευε, μια τεχνητή αντιπαράθεση μεταξύ των εκπαιδευτικών διαφορετικών κλάδων, που διεκδικούν την αυτονόητη επιστημονικά συνύπαρξή τους στο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου, προκειμένου να μείνουν στο απυρόβλητο οι πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνει, δηλαδή η κατάργηση του αντικειμένου της Kοινωνιολογίας από την Γ΄ Λυκείου. Έτσι, κάλεσε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων αποκλειστικά την Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων (Ε.Ε.Φ.) που ως γνωστό είχε ταχθεί υπέρ της επαναφοράς των Λατινικών στη Β΄ και στη Γ΄ τάξη του Λυκείου και είχε προτείνει τη διατήρηση ενός μόνο μαθήματος Κοινωνικών Επιστημών στο Λύκειο, επιλέγοντας αντιδημοκρατικά, να μην υπάρξει αντίλογος από φορείς των Κοινωνικών Επιστημόνων, αποδεικνύοντας πως αντιμετωπίζει τη διαδικασία προσχηματικά.
Απ’ ό,τι φαίνεται όμως η κατάργηση της Κοινωνιολογίας στην Γ΄ Λυκείου και η αντικατάστασή της από τα Λατινικά είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έχει αποφασιστεί από το Υπουργείο Παιδείας η κατάργηση μαθημάτων Κοινωνικών Επιστημών από τη μέση εκπαίδευση, με εξαίρεση την «Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή» της Γ΄ Γυμνάσιου και την «Πολιτική Παιδεία» της Α΄ Λυκείου. Το Υπουργείο δεν επιβεβαιώνει, προς το παρόν, ούτε διαψεύδει, ότι έχει λάβει τέτοια απόφαση, αν και στο πολυνομοσχέδιο υπάρχει αναφορά μόνο στο μάθημα της Α΄ Λυκείου, ενώ και η Υπουργός κατά τη συζήτησή του στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων ανέφερε ότι «το μάθημα της Κοινωνιολογίας δεν υποβαθμίζεται, καθώς παραμένει ως μάθημα γενικής παιδείας στη Γ′ Γυμνασίου και στην Α′ Λυκείου», δημιουργώντας μας την αίσθηση πως τα υπόλοιπα μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών θα καταργηθούν. Σημειωτέον ότι, τα προαναφερθέντα μαθήματα άπτονται της Επιστήμης του Δικαίου, της Πολιτικής Επιστήμης, της Οικονομικής Επιστήμης και εν μέρει της Κοινωνιολογίας.
Ποια είναι όμως η κατάσταση ως προς τη διδασκαλία μαθημάτων Κοινωνικών Επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση πριν και μετά το πολυνομοσχέδιο; Κατά το σχολικό έτος 2019-20 διδάσκονταν συνολικά 16 ώρες εβδομαδιαία, μετά την κατάργηση της «Κοινωνιολογίας» οι ώρες μειώνονται σε 9 και αν επαληθευτούν οι ενδείξεις για την κατάργηση και των μαθημάτων της Β΄ Λυκείου, τότε απομένουν μόνο 5 ώρες. Η μείωση είναι ιλιγγιώδης, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι στις 5 αυτές ώρες πρέπει οι μαθητές να έλθουν σε επαφή με το σύνολο των Κοινωνικών Επιστημών (Νομικά, Πολιτική Επιστήμη, Κοινωνιολογία). Υπάρχει κάποια επιστημονική και παιδαγωγική τεκμηρίωση για την πρωτοφανή αυτή υποβάθμιση των Κοινωνικών Επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Δεν υπήρξε καμία σχετική αναφορά ούτε στην αιτιολογική έκθεση του πολυνομοσχεδίου ούτε κατά τη συζήτησή του στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων. Μήπως το Υπουργείο απλά εισάκουσε τις σχετικές συστάσεις αρμόδιων διεθνών οργανισμών ή θέλησε να εναρμονίσει το σχολικό πρόγραμμα με την εκπαιδευτική πρακτική των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών; Ας δούμε αν είναι έτσι.
Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχετικά πρόσφατες συστάσεις του προς τα κράτη μέλη με ημερομηνία 22/5/2018 συστήνει την προώθηση «…της εκπαίδευσης που σχετίζεται με την ιδιότητα του ενεργού πολίτη και με τις ηθικές αρχές και αξίες καθώς και ενός προοδευτικού κλίματος στην τάξη με σκοπό την προαγωγή ανεκτικών και δημοκρατικών στάσεων, καθώς και κοινωνικών και διαπολιτισμικών ικανοτήτων αλλά και ικανοτήτων που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη… την κατανόηση της προέλευσης, των αξιών και της λειτουργίας της Ένωσης» (2018/C 195/01). Επίσης, σύμφωνα με συγκριτική μελέτη του δικτύου «Ευρυδίκη» για τον ετήσιο χρόνο διδασκαλίας των κοινωνικών επιστημών στα Γυμνάσια της Ευρώπης (σχολικό έτος 2018-19), η Ελλάδα καταλαμβάνει την 29η θέση επί 35 χωρών για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία ως προς το ποσοστό των κοινωνικών σπουδών επί του συνολικού χρόνου διδασκαλίας με 8.1%.
Συγκεκριμένα, για τις κοινωνικές σπουδές διατίθενται στη χώρα μας 192 ώρες ετήσια, με το πανευρωπαϊκό μέσο όρο να βρίσκεται στις 410 ώρες (Ευρυδίκη, Συνιστώμενος Ετήσιος Χρόνος Διδασκαλίας για την Υποχρεωτική Εκπαίδευση Πλήρους Φοίτησης στην Ευρώπη, 2018/19). Τέλος, στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών διδάσκονται σε όλες τις τάξεις των Λυκείων, σε ορισμένες χώρες ακόμη και στα Τεχνικά- Επαγγελματικά Λύκεια.
Για ποιο λόγο, λοιπόν, το Υπουργείο επιχειρεί τον ουσιαστικό εξοβελισμό των Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημόνων από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Δεν πιστεύουμε ότι αυτό οφείλεται μόνο ή κυρίως σε ιδεοληπτικές εμμονές περί «αριστεροσύνης» των Κοινωνικών Επιστημών. Για τη μέχρι πρόσφατα υποβαθμισμένη ειδικότητα των Κοινωνικών Επιστημόνων θα απαιτούνταν μεγάλος αριθμός διορισμών λόγω της σημαντικής αύξησης των ωρών τους, μετά την εισαγωγή της Κοινωνιολογίας ως πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος. Οι αποφάσεις του Υπουργείου βασίζονται πρωτίστως στο ποσοτικό κριτήριο ελαχιστοποίησης του κόστους της παρεχόμενης εκπαίδευσης και μείωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού και οι Κοινωνικοί Επιστήμονες ήταν οι καταλληλότεροι για να θυσιαστούν.
Η επιχειρούμενη πρωτοφανής υποβάθμιση της κοινωνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας δεν αντίκειται μόνο στις επιστημονικές και παιδαγωγικές αρχές που κυριαρχούν στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Η ως άνω αναδιαμόρφωση του ωρολόγιου προγράμματος, θα οδηγήσει με βάναυσο τρόπο στην ισοπέδωση της κριτικής σκέψης των μαθητών μας, δεδομένης της δημιουργίας και συλλειτουργίας στα μαθήματα Κοινωνικών Επιστημών, του αναγκαίου πνευματικού και κοινωνικού αξιολογικού υπόβαθρου που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον υπεύθυνο και ενεργό πολίτη. Σημαντικό είναι και το γεγονός της επαγγελματικής εξόντωσης των συναδέλφων ειδικότητας ΠΕ78 (Κοινωνικών Επιστημών) που αυτή επιφέρει. Με τόσο λίγες ώρες στα μαθήματα Α΄ ανάθεσης μόνιμοι εκπαιδευτικοί κινδυνεύουν τουλάχιστο να καταστούν υπεράριθμοι και να συμπληρώνουν ωράριο σε πολλά σχολεία, ενώ οι συνάδελφοι αναπληρωτές- ωρομίσθιοι και όσοι απασχολούνται σε ιδιωτικά σχολεία θα αντιμετωπίσουν άμεσα το φάσμα της ανεργίας, μετά από δεκαετή και πλέον προσφορά στις δυσπρόσιτες περιοχές και σε συνθήκες μειωμένων δικαιωμάτων και εργασιακής ανασφάλειας.
Αυτό δε θα το επιτρέψουμε! Νομικοί, Πολιτικοί Επιστήμονες και Κοινωνιολόγοι, θα αγωνιστούμε μέχρι τέλους για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που διαμορφώνει ενεργούς κι υπεύθυνους πολίτες, με μαθήματα των Κοινωνικών Επιστημών σε κάθε τάξη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε τα αυτονόητα, αναγνώριση της προσφοράς του εκπαιδευτικού μας ρόλου, αξιοπρεπή ζωή και εργασιακή σταθερότητα.
Καλούμε όλους τους βουλευτές ανεξαρτήτως παράταξης να υπερβούν τα εμπόδια που γεννά η κομματική τους ταυτότητα και να καταψηφίσουν το νομοσχέδιο ψηφίζοντας κατά συνείδηση, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα. Καλούμε εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές και κάθε ενεργό πολίτη, να στηρίξουν έμπρακτα τον αγώνα μας ενάντια στο σκοταδισμό που επιχειρείται στην εκπαίδευση.
Υπογράφει ο υπό σύσταση Σύλλογος Εκπαιδευτικών Κοινωνικών Επιστημών Γενικής Εκπαίδευσης, ΣΕΚΕΓΕ ΠΕ78 (αναπληρωτές κι ωρομίσθιοι γενικής αγωγής)
