to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Ανάκαμψη, στασιμότητα ή νέα κρίση το 2021;

Ακόμα και εάν το 2021 αποφευχθεί μια νέα παγκόσμια κρίση, η ανάκαμψη στην Ελλάδα θα είναι πολύ ισχνή για να τη νιώσει η κοινωνία.


Το 2021 υπόσχεται την αρχή εξόδου από την πανδημία και την ανάκαμψη της οικονομίας. Κυβέρνηση (προϋπολογισμός) και Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπουν 4,8% και 5% αύξηση του ΑΕΠ αντίστοιχα, ενώ ο ΟΟΣΑ μόλις 0,9% (βλ. πίνακα). Στην πρώτη περίπτωση έχουμε μία χαμηλότερη της αρχικά σχεδιαζόμενης (βλ. προσχέδιο και εαρινές προβλέψεις) αλλά σημαντική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, ενώ στη δεύτερη μία οριακή ανάκαμψη που πρακτικά ισοδυναμεί με στασιμότητα. Πού οφείλεται αυτό το χάσμα στις προβλέψεις και πόσο βέβαιοι μπορούμε να είμαστε ότι αφήνουμε οριστικά πίσω μας την κρίση;

Πρέπει να τονιστεί πως κυβέρνηση και Ε.Ε. βρίσκονται με τις προβλέψεις τους πιο κοντά στην αισιοδοξία των αγορών για ταχεία υλοποίηση των εμβολιασμών, τερματισμό των λοκντάουν των οικονομιών, με παράλληλη συνέχιση της νομισματικής και –σε μικρότερο βαθμό– δημοσιονομικής στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών χάρη και στο Ταμείο Ανάκαμψης. Θεωρούν πως, με δεδομένη την αλλαγή πολιτικής ηγεσίας στις ΗΠΑ, η αποκατάσταση των εμπορικών σχέσεων ΗΠΑ-Ε.Ε. και η εξεύρεση μιας συναινετικής λύσης στο Brexit, σε συνδυασμό με τη σταθερή ανάκαμψη της κινεζικής οικονομίας, θα επιτρέψουν την επιστροφή της ανάπτυξης σε Ε.Ε. και Ελλάδα.

Βεβαίως, μια ανάκαμψη 4-5% για μία χρονιά δεν σημαίνει και ανάπτυξη. Πολύ περισσότερο αν οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε τεχνικούς λόγους (χαμηλή βάση εκκίνησης του 2020 λόγω της μεγάλης ύφεσης) και εάν συνοδεύεται από ανισορροπίες που περιορίζουν στα επόμενα έτη την παραγωγική αναδιάρθρωση και τη δυναμική της οικονομικής μεγέθυνσης. Επιπλέον, υπάρχουν σημαντικά προβλήματα αξιοπιστίας στις παραδοχές επί των οποίων βασίζονται οι αισιόδοξες προβλέψεις.

Συγκεκριμένα, η έγκριση των εμβολίων Pfizer-BioNTech και Moderna στις αρχές του Ιανουαρίου στην Ε.Ε. σημαίνει ότι ο εκτεταμένος εμβολιασμός κατά του Covid-19 πέρα από τις ομάδες υψηλού κινδύνου θα βρίσκεται σε εξέλιξη σε ολόκληρη την Ευρώπη μέχρι την άνοιξη, με ένα αρκετά μεγάλο μερίδιο των ευρωπαϊκών πληθυσμών να έχουν εμβολιαστεί έως το τέλος του καλοκαιριού.

Αυτό σημαίνει ότι μέχρι και το β’ τρίμηνο του 2021 μάλλον θα χρειαστεί η συνέχιση των περιοριστικών μέτρων στην οικονομία, όπως εξάλλου συνιστά και το ΔΝΤ, ενώ ο φόβος που συγκρατεί τη μετακίνηση και την κατανάλωση των πολιτών, αν και μειούμενος, θα συνεχίσει να υπάρχει στη διάρκεια του έτους. Οχι τυχαία, ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, δήλωσε ότι οι προοπτικές για την οικονομία των ΗΠΑ είναι εξαιρετικά αβέβαιες και ότι η πλήρης οικονομική ανάκαμψη είναι αδύνατη μέχρι οι άνθρωποι νιώσουν πάλι ασφαλείς.

Από τη διατήρηση αυτή του φόβου και των επιφυλάξεων των νοικοκυριών προκύπτει ότι η πρόβλεψη για αύξηση του όγκου της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 3-4% το 2021 είναι ενδεχομένως υπερβολική. Επίσης, η διατήρηση από πλευράς κυβέρνησης της πρόβλεψης για εκτίναξη των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 22,5% –παρά τη νέα εκτίμηση για βραδύτερη οικονομική ανάκαμψη στην Ε.Ε.– είναι προφανώς εξωπραγματική, απόδειξη και η χαοτική διαφορά με τις αντίστοιχες προβλέψεις της Ε.Ε. (10,7%) και του ΟΟΣΑ (-5,2%). Είναι φανερό πως η κυβέρνηση λογαριάζει σε δυναμική επιστροφή του τουρισμού σε πάνω από το 50-60% των επιπέδων του 2019, από το 20% περίπου όπου έπεσε το 2020, εκτίμηση που ούτε οι εκπρόσωποι του κλάδου αλλά ούτε και οι διεθνείς οργανισμοί συμμερίζονται.

Τέλος, η μεγάλη διαφορά στις προβλέψεις για τις επενδύσεις οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η κυβέρνηση υπολογίζει τη συμβολή των 5,5 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, σε αντίθεση με Ε.Ε. και ΟΟΣΑ που δεν τη λογαριάζουν, τόσο γιατί δεν έχουν γνωστοποιηθεί και δεν θα έχουν εγκριθεί τα ελληνικά σχέδια πριν από τον Μάιο, όσο και γιατί το Ταμείο Ανάκαμψης ακόμη δεν έχει συγκροτηθεί, ενώ είδαμε τις αντιδράσεις από Ουγγαρία, Πολωνία. Συνεπώς, οι ευρωπαϊκοί πόροι θα καθυστερήσουν και η απορρόφησή τους δεν θα είναι εύκολη ή γρήγορη (π.χ. επί συνόλου 12,6 δισ. δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης, για κάθε 1 ευρώ θα πρέπει να συμμετέχουν με 1 ευρώ και οι ιδιώτες). Οι πρώτες εισροές αναμένονται μέσα με τέλη του γ’ τριμήνου, κι αυτό καθιστά σχεδόν αδύνατη την πλήρη απορρόφηση των 5,5 δισ. το 2021.

Επιπλέον, η διεθνής συγκυρία δεν ευνοεί την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, το 43% των εταιρειών των χωρών-μελών έχει είτε αναβάλει είτε εγκαταλείψει επενδυτικά σχέδια που είχε πριν από την πανδημία.

Αναμένεται, μάλιστα, περαιτέρω μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης και της αύξησης του αριθμού των πτωχεύσεων έως και 30% το 2020 πανευρωπαϊκά, ενώ σύμφωνα με δημοσκόπηση της McKinsey πάνω από το 50% των ΜμΕ στην Ευρώπη κινδυνεύει με χρεοκοπία το 2021. Μία νέα διεθνής κρίση χρέους κυοφορείται στον ορίζοντα με πρώτο θύμα τις αναπτυσσόμενες χώρες, τις υπερχρεωμένες ιδιωτικές επιχειρήσεις και μέσω αυτών («κόκκινα» δάνεια) το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Το συμπέρασμα είναι πως ακόμα και εάν το 2021 αποφευχθεί μια νέα παγκόσμια κρίση, η ανάκαμψη στην Ελλάδα θα είναι πολύ ισχνή για να τη νιώσει η κοινωνία.

* Ο Κώστας Καλλωνιάτης είναι οικονομολόγος

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)