Γράφει στο Κόκκινο η Έλσα Σπυριδοπούλου:

Στο φετινό συνέδριο (9-11 Μαρτίου), υπήρχαν ελάχιστες εντυπωσιακές ανακοινώσεις (π.χ. για την ανασκαφή στην Αγ. Σοφίας). Φυσιολογικό, αφού ελλείψει κονδυλίων πώς να γίνουν ανασκαφές ώστε να υπάρχουν ευρήματα και πώς, όσα έχουν βρεθεί, να συντηρηθούν και να μελετηθούν για να ανακοινωθούν αποτελέσματα;

Οι περισσότερες ομιλίες λοιπόν, αφορούσαν σε συνθετικές εργασίες, σε παρουσιάσεις έργου δεκαετίας. Ανάλογη ήταν και η ομιλία της αρχαιολόγου Κατερίνας Περιστέρη γύρω από το έργο στο Λόφο Καστά της Αμφίπολης, με μια αναδρομή στην ιστορία της ανασκαφής από την εποχή του Δημήτρη Λαζαρίδη έως σήμερα. Λίγο πριν κλείσει όμως την ομιλία της (για να… εξαφανιστεί εν συνεχεία από την αίθουσα!), έκανε έκκληση για την ανάγκη άμεσης συντήρησης του μνημείου. «Η υγρασία έχει προχωρήσει πολύ, ακόμη και στα μαρμάρινα ευρήματα» σημείωσε με ανησυχία.

Ο συνεργάτης της, ωστόσο, αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής είχε άλλη άποψη! Παίρνοντας τη σκυτάλη στο βήμα, με ύφος έντονο, φανερά ενοχλημένος (άγνωστο το γιατί) υποστήριξε «ότι η υγρασία είναι το μικρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το μνημείο. Είναι ασφαλές και σύντομα θα αρχίσουν οι εργασίες συντήρησης μέσω του ΕΣΠΑ (σ.σ. πρόσφατα η Υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου ανακοίνωσε ότι θα διατεθούν 2,5 εκ. ευρώ περίπου από κοινοτικούς πόρους για την Αμφίπολη)!».

Φραστικές επιθέσεις

Κάπως έτσι… ακροβατώντας, φτάσαμε στην στιγμή για την καθιερωμένη υποβολή ερωτήσεων από τους επιστήμονες, όπου οι περισσότερες, όπως ήταν αναμενόμενο, αφορούσαν στην Αμφίπολη. Δυστυχώς, για άλλη μια χρονιά, βγήκαν τα ‘ξίφη’! Διαφωνίες, εντάσεις, φραστικές επιθέσεις, απορίες για το… «πού είναι η ανασκαφέας;» (σ.σ. η κ. Περιστέρη).

Η κατάσταση κινδύνεψε να παρεκτραπεί και εντέλει η πρόταση  του προέδρου του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ Παντελή Νίγδελη, έβαλε τα πράγματα στη θέση τους: «Θα ήταν προτιμότερο να γίνει ένα ξεχωριστό συνέδριο, εκτός ΑΕΜΘ, για το Λόφο Καστά και την Αμφίπολη, γιατί εδώ δεν μπορούμε να αναλύσουμε σε 15 λεπτά τέτοια σοβαρά ζητήματα!».

Αλλαγή εποχής

Τέτοιες καταστάσεις σε κάνουν να αναπολείς τις εποχές που η αίθουσα τελετών της Παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (φιλοξενεί κάθε χρόνο το συνέδριο), γέμιζε ασφυκτικά από κόσμο (επιστήμονες, φοιτητές, πολίτες) για να ενημερωθεί για την ετήσια ‘σοδειά’ των ανασκαφών.
Φυσικά και τότε υπήρχαν διαφωνίες, και αυτό είναι θεμιτό. Σαν να έχει αλλάξει όμως η συμπεριφορά των επιστημόνων μεταξύ τους. Σαν να είχαν δίκιο όσοι προέβλεπαν ότι το «τηλεοπτικό σίριαλ» της Αμφίπολης, άλλαξε δια παντός τον τρόπο που προσεγγίζεται και προβάλλεται η αρχαιολογία.

Και έπειτα υπάρχει και αυτή η ταπεινή απορία: Αν δεν υπάρχουν νεώτερα να ειπωθούν για μια ανασκαφή κάθε χρόνο, γιατί θα πρέπει οπωσδήποτε να ειπωθεί κάτι; Δεν είναι προτιμότερη η σοβαρή, ουσιαστική έρευνα, παρά η… φλυαρία;