«Παρευρισκόμαστε στην καταστροφή της φύσης από την ανθρωπότητα. (...) Πρόκειται εκ των πραγμάτων για οικοκτονία». Ξεκάθαρα λόγια, που αποτυπώνουν με δραματικό τρόπο την κατάσταση που βιώνει σήμερα ο πλανήτης. Ανήκουν στον Μάρκο Λαμπερτίνι, διευθυντή του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF), που σχολιάζει την έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης».
Πρόκειται για έναν ζωτικό δείκτη ο οποίος, σε συνεργασία με τη Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου, καταγράφει κάθε δύο χρόνια την κατάσταση της παγκόσμιας βιοποικιλότητας, δηλαδή της υγείας του πλανήτη. Και τα νέα δεν είναι ευχάριστα: από το 1970 έως το 2016 ο πλανήτης έχασε το 68% της άγριας πανίδας. Μάλιστα, «οι αιτίες που οδηγούν τη φύση σε κατάρρευση είναι ίδιες με αυτές που συμβάλλουν στην εμφάνιση ζωονόσων και στο ξέσπασμα πανδημιών, όπως αυτή της Covid-19» τονίζει η οργάνωση, υπογραμμίζοντας ότι «η αυξανόμενη καταστροφή της φύσης όχι μόνο απειλεί την άγρια ζωή, αλλά και την ανθρώπινη υγεία και τον τρόπο διαβίωσής μας, την επισιτιστική ασφάλεια και όλες τις πτυχές τής ζωής μας».
Ο τρόπος ανάπτυξης, παραγωγής, κατανάλωσης, η «επέλαση» του παγκόσμιου εμπορίου, η μαζική αποψίλωση των δασών, η δραματική άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη θέτουν υπό αίρεση τα φυσικά οικοσυστήματα: «Όλες οι ενδείξεις του πλανήτη μας βρίσκονται στο κόκκινο με το μήνυμα: Αποτυχία Συστήματος» παρατηρεί ο Λαμπερτίνι. Και οι αριθμοί είναι «ξεροκέφαλοι»: βρισκόμαστε μπροστά σε απώλειες της τάξης του 84% για ψάρια, πουλιά, αμφίβια, θηλαστικά - τα λεγόμενα, δηλαδή, είδη του γλυκού νερού. Ιδιαίτερα βαρύ τίμημα πληρώνουν οι τροπικές ζώνες της Κεντρικής και της Λατινικής Αμερικής, που έχουν καταρρεύσει σε ποσοστό 94%.
«Έχουμε ηθικό καθήκον συνύπαρξης με τον πλανήτη» τονίζει ο Λαμπερτίνι. Καθήκον που όμως παραβιάζουμε συστηματικά σαν αμετανόητοι «Παπαλάνγκι», όπως ονόμαζαν οι κάτοικοι των νησιών Τιαβέα του Ειρηνικού τους σύγχρονους ανθρώπους που περιφρονούν τη φύση καταστρέφοντας τις ίδιες τις ζωές τους.
Όμως, φέτος, μαζί με τον συναγερμό που σημαίνει η ραγδαία απώλεια της βιοποικιλότητας, η μελέτη «Κάμπτοντας την καμπύλη» που εκπόνησε το Διεθνές Ινστιτούτο Ανάλυσης Εφαρμοσμένων Συστημάτων (IIASA), σε συνεργασία με άλλα ινστιτούτα και ΜΚΟ, εκπέμπει αχτίδα αισιοδοξίας. Ο μετασχηματισμός τού σημερινού, καταστροφικού για τη φύση και τον άνθρωπο μοντέλου είναι δυνατός στη βάση σειράς δράσεων με στόχο τη μείωση του αποτυπώματος της αγροτικής παραγωγής και της ανθρώπινης κατανάλωσης. Πρόκειται για ολοκληρωμένη στρατηγική που μπορεί να αντιστρέψει τη μείωση της βιοποικιλότητας μέχρι το 2050. Όπως όμως εξηγεί ο Νταβίντ Λεκλέρ, ερευνητής στο IIASA, απαραίτητη προϋπόθεση για να μην φθάσουμε στο σημείο τής μη επιστροφής, της μη αποκατάστασης των οικοσυστημάτων και στην οριστική εξαφάνιση των ειδών είναι η άμεση δράση.
Βρισκόμαστε σήμερα στην κόψη του ξυραφιού. Έχουμε την ευθύνη απέναντι στις νέες γενιές να αποτρέψουμε με κάθε μέσο την οικοκτονία που είναι προ των θυρών.
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ, εκπρόσωπος για θέματα Κλιματικής Αλλαγής
