to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Ακραία καιρικά ή ακραία πολιτικά φαινόμενα;

Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της γης που το κλίμα αλλάζει. Ήδη γνωρίζουμε ότι υπήρξαν μεγάλες περίοδοι παγετώνων που τις διαδέχθηκαν περίοδοι αυξημένης θερμοκρασίας στον πλανήτη. Οι μαρτυρίες για θερμούς χειμώνες στην αρχαιότητα, όπως και η ύπαρξη άγριας ζωής στον Ελλαδικό χώρο, με τα λιοντάρια να αποτελούν σύμβολο μιας εποχής, αποτυπώνουν την αλλαγή του κλίματος στη διάρκεια των χιλιετηρίδων.


Ούτε όμως είναι η πρώτη φορά που κάποιο έμβιο ον, φερόμενο αυτοκαταστροφικά, προκαλεί μείζονα κλιματική αλλαγή, η οποία με τη σειρά της το απειλεί με αφανισμό. Οι επιστημονικές υποθέσεις για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων είναι ενδεικτικές τέτοιων φαινομένων στην ιστορία της γης.

Αυτό που κάνει την παρούσα κλιματική αλλαγή να είναι πρωτόγνωρη εμπειρία είναι η κλίμακα του χρόνου μέσα στην οποία αυτή συντελείται. Η παρατηρούμενη αύξηση της θερμοκρασίας της γης δηλαδή κατά 1,20 βαθμούς κατά μέσον όρο, έχει συμβεί μέσα σε μόλις λίγες δεκαετίες. Τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι τα τελευταία 10.000 χρόνια που η μέση θερμοκρασία της γης κυμαίνεται στους 14 βαθμούς, το κλίμα παραμένει σταθερό, με αυξομειώσεις της μέσης θερμοκρασίας της τάξης του ενός βαθμού πάνω ή κάτω.

Το πολύ σύντομο, για τα δεδομένα της ζωής του πλανήτη, χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο η θερμοκρασία αυξήθηκε, μαρτυρά τις ανθρωπογενείς αιτίες αυτής της αλλαγής. Τις οποίες επιβεβαιώνει με τις έρευνες που διεξάγει συστηματικά και η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, (IPCC), που έχει συστήσει ο ΟΗΕ, με συμμετοχή κορυφαίων επιστημόνων από όλα τα κράτη της γης.

Αυτή η σε σύντομο διάστημα έστω και μικρή αύξηση της θερμοκρασίας της γης, διαπιστώνεται σήμερα ότι προκαλεί ραγδαίες και αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Ακραία φαινόμενα, όπως η ολοένα συχνότερη εναλλαγή περιόδων καύσωνα και ξηρασίας αφενός, με ψυχρότερες και υγρές περιόδους αφετέρου για τη δική μας περιοχή της Μεσογείου, προκαλούν μια σειρά από αλυσιδωτές επιπτώσεις.

Οι συχνοί καύσωνες και οι ξηρασίες ευνοούν τις δασικές πυρκαγιές. Που, ειρήσθω εν παρόδω, ούτε αυτές εμφανίζονται για πρώτη φορά στη γη. Είναι η πρώτη φορά όμως τις τελευταίες δεκαετίες τουλάχιστον, που εμφανίζονται με τέτοια ένταση και σε τέτοια συχνότητα.

Οι δασικές πυρκαγιές με τη σειρά τους, αυξάνουν την εξάτμιση των υγρών επιφανειών της γης, προκαλώντας καταρρακτώδεις βροχές.

Η διάβρωση των εδαφών λόγω αποδάσωσης, αλλά και λόγω της ερημοποίησης που οφείλεται στην υπερεκμετάλλευση της καλλιεργήσιμης γης, δεν ευνοεί τη διήθηση του νερού της μεγάλης έντασης βροχής στο έδαφος, εμποδίζοντας έτσι τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων. Με συνέπεια την επιδείνωση ακόμη περισσότερο των κινδύνων λειψυδρίας που έχουν τις αιτίες τους στις συχνές περιόδους ξηρασίας.

Κι ακόμη περισσότερο, η μη ανάσχεση των μεγάλων ποσοτήτων νερού στις ορεινές και καμένες δασικές περιοχές και η γρήγορη απορροή που τη συνοδεύει, προκαλούν πλημμυρικά φαινόμενα στις κατάντη πεδινές και παραθαλάσσιες αγροτικές και αστικές περιοχές.

Αντίστοιχα στους πόλους, το λιώσιμο των πάγων απελευθερώνει μεθάνιο που, ως θερμοκηπικό αέριο, εγκλωβίζει περισσότερο τη θερμότητα της γης και επιδεινώνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου, επιταχύνοντας έτσι την κλιματική αλλαγή.

Είναι σαφές ότι οι έστω και μικρές αλλαγές στο κλίμα προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις, με τη μορφή ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως καύσωνες, ξηρασίες και καταιγίδες.

Μόνο το φετινό καλοκαίρι κάηκε η Ελλάδα, η Καλιφόρνια και η Σιβηρία, πνίγηκαν στις καταιγίδες η Γερμανία και η Κίνα και πλήττεται από πρωτοφανή ξηρασία η Βραζιλία.

Τα ακραία φυσικά φαινόμενα όμως από μόνα τους δεν προκαλούν καταστροφές, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει κρατική φροντίδα, μέριμνα προσαρμογής στις νέες συνθήκες και στρατηγική αντιμετώπισης των καταστροφικών συνεπειών των ακραίων φαινομένων.

Τις καταστροφές τις προκαλεί το σύνδρομο του αιφνιδιασμού και της ανετοιμότητας, της έλλειψης σχεδιασμού και οργάνωσης και της απουσίας της κατάλληλης επιχειρησιακής δράσης από πλευράς κρατών.

Για τις πυρκαγιές για παράδειγμα, ένα οργανωμένο και καλά προετοιμασμένο κράτος έχει δύο τρόπους άμυνας:

  1. Την πρόληψη, με την έγκαιρη οργάνωση και εκτέλεση προγραμμάτων αντιπυρικής προστασίας. Ο έγκαιρος καθαρισμός της καύσιμης ύλης από τα δάση, όπως ξερών φύλλων, κλαδιών και πευκοβελώνων που είναι εύφλεκτη ύλη και ανάβουν αμέσως, είναι κρίσιμος για τον δραστικό περιορισμό των αυταναφλέξεων. Όπως και η διάνοιξη δασικών οδών και διεξόδων, καθώς και αντιπυρικών ζωνών είναι κρίσιμη για την αντιπυρική προστασία και τον περιορισμό της εξάπλωσης της πυρκαγιάς, όπως και για την έγκαιρη εκκένωση των πυρόπληκτων περιοχών.
  2. Την πυροσβεστική επέμβαση, με την οργάνωση, στελέχωση και θέση σε κατάσταση ετοιμότητας των συστημάτων επίγειας και εναέριας πυρόσβεσης. Στελέχωση του πυροσβεστικού σώματος, αν όχι και ενίσχυση με νέο ανθρώπινο δυναμικό, ανανέωση του στόλου των πυροσβεστικών οχημάτων με σύγχρονης τεχνολογίας και τέλος ενίσχυση του στόλου των εναέριων μέσων με σύγχρονα πυροσβεστικά αεροπλάνα και ελικόπτερα θεωρούνται αναγκαίες ενέργειες σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αν και γνώριζε πολύ καλά τα περί κλιματικής αλλαγής, μια και ο ίδιος ο πρωθυπουργός έδωσε ολόκληρη διάλεξη στη Γενική Διάσκεψη του ΟΗΕ το 2019 για τα ακραία φαινόμενα που συνοδεύουν την κλιματική αλλαγή, αποδίδοντας εκ των υστέρων σε αυτά την καταστροφή στο Μάτι, δεν έκανε τίποτε ούτε σε επίπεδο πρόβλεψης και αντιπυρικής προστασίας, ούτε όμως και σε επίπεδο οργάνωσης της πυροσβεστικής επιχειρησιακής ικανότητας των κρατικών υπηρεσιών.

Αντίθετα, έκοψε το 90% της δαπάνης που ζητούσαν τα δασαρχεία για την ενίσχυση της δασικής πυροπροστασίας, εγκρίνοντας μόλις 1,7 εκατομμύρια από τα 17,7 εκατομμύρια ευρώ που ήταν η συνολική ανάγκη.

Κι ακόμη αποψίλωσε το πυροσβεστικό σώμα, αφού όχι μόνο δεν ενίσχυσε το ανθρώπινο δυναμικό του, αλλά δεν ανανέωσε και 4.000 συμβάσεις προσωπικού.

Έτσι, η πυροσβεστική ικανότητα του κράτους ήταν αποδυναμωμένη σε προσωπικό, αλλά και σε οχήματα. Με το 90% των πυροσβεστικών οχημάτων να είναι πεπαλαιωμένα και αρχαιότερα των 10 χρόνων.

Όσο για τα εναέρια πυροσβεστικά μέσα, από τα 74 αεροπλάνα και ελικόπτερα που απαρίθμησε ο πρώην υφυπουργός και άρτι αναβαθμισθείς ως υπουργός, προφανώς για την επικοινωνιακή προσπάθεια, Σκέρτσος ότι διαθέτουμε, βρέθηκαν σε κατάσταση επιχειρησιακής ικανότητας μόλις τα 20.

Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία φαινόμενα που προκαλεί δεν είναι από μόνα τους καταστροφικά, αρκεί να υπάρχει η κατάλληλη στρατηγική προσαρμογής στις νέες δυσμενείς συνθήκες.

Την καταστροφή την φέρνουν οι… Μωρές Παρθένοι, οι ανέτοιμες, ανοργάνωτες και ανίκανες δηλαδή να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν σχέδια προσαρμογής στις νέες συνθήκες κυβερνήσεις. Που αντί να εξοπλίζουν το κράτος ώστε να αποτρέψει, να αντιμετωπίσει και να περιορίσει τις καταστροφές, ενισχύουν την επικοινωνιακή του ικανότητα, ώστε να εξωραίζεται η κατάσταση όσον αφορά την κρατική παρέμβαση.

Ο μίνι ανασχηματισμός όπως ονομάστηκε, αυτό δείχνει. Αντί να αλλάξουν οι υπεύθυνοι της ανετοιμότητας και της ανικανότητας του κράτους να ανταποκριθεί σε ένα αναμενόμενο ακραίο φαινόμενο, έναν παρατεταμένο καύσωνα σε συνθήκες όμως άπνοιας, άλλαξαν το επικοινωνιακό επιτελείο.

Έτσι ώστε να βελτιωθεί η κυβερνητική ικανότητα να εξαφανίζονται οι πολιτικές και επιχειρησιακές ευθύνες. Οι καιρικές συνθήκες να παρουσιάζονται πολύ χειρότερες από ό,τι είναι και οι ασθενείς άνεμοι να εμφανίζονται σαν πολύ ισχυροί, ώστε να υπάρξει σύγκριση με το πραγματικά ακραίο φαινόμενο που οδήγησε στη θανατηφόρο καταστροφή στο Μάτι. Κι ακόμη, η γρήγορη εκκένωση που επέτρεψαν οι ασθενείς άνεμοι να παρουσιάζεται σαν τεράστιο κυβερνητικό επίτευγμα και η κρατική ανετοιμότητα, η ανοργανωσιά και η πολιτική και επιχειρησιακή ανικανότητα διαχείρισης μιας αναμενόμενης κρίσης, να ωραιοποιούνται με παραποιημένα και παραπλανητικά στοιχεία.

Ο δείκτης καμένων εκτάσεων ανά πυρκαγιά που δημοσιεύει το Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Σύστημα Δασικών Πυρκαγιών, στο οποίο το φετινό καλοκαίρι είμαστε πρώτοι με απόσταση από τη δεύτερη στη λίστα Τουρκία, αντιπροσωπεύει ακριβώς την κρατική ανετοιμότητα και την απουσία οργάνωσης, σχεδιασμού και επιχειρησιακής ικανότητας, που πολλαπλασιάζουν τις καμένες εκτάσεις ανά πυρκαγιά.

Γι’ αυτό, στην περίπτωση της Ελλάδας επί Μητσοτάκη δεν είναι τα ακραία φυσικά φαινόμενα που καταστρέφουν το περιβάλλον και τις περιουσίες. Είναι το ακραίο πολιτικό φαινόμενο της επικοινωνιακής διαχείρισης των κρίσεων που αντί να προστατεύει τη χώρα και τους πολίτες, εμφανίζει τα πράγματα ευνοϊκά, προστατεύοντας τους υπεύθυνους της καταστροφής.

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)