to top
  • βρείτε μας στο Twitter
  • βρείτε μας στο Facebook
  • βρείτε μας στο YouTube
  • στείλτε μας email
  • εγγραφείτε στο RSS feed
  • international version

Αγγέλα Γκόγκογλου: Η άνοιξη που δεν πρόλαβες να χαρείς

Άνοιξη 1963. Οι κορυφές του Παγγαίου ξεπάγωναν και τα χιόνια άρχισαν να λιώνουν. Μαζί τους έλιωναν και τα μέτρα που οι νικητές του Εμφυλίου έπαιρναν ενάντια στους αντιπάλους τους...


Άνοιξη 1963

Οι κορυφές του Παγγαίου ξεπάγωναν και τα χιόνια άρχισαν να λιώνουν. Μαζί τους έλιωναν και τα μέτρα που οι νικητές του Εμφυλίου έπαιρναν ενάντια στους αντιπάλους τους. Η Δεξιά είχε τα τελευταία ξεσπάσματά της με τις εκλογές βίας και νοθείας του 1961 και τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη τον Μάη του 1963 στη Θεσσαλονίκη. Λίγους μήνες μετά, τον Νοέμβρη του 1963, ο λαός θα στείλει τη Δεξιά αποδυναμωμένη στην αντιπολίτευση για να ακολουθήσει ο Γεώργιος Παπανδρέου. Η οικογένεια των Γκόγκογλου από το Ροδολείβος, μια κωμόπολη του Παγγαίου, άρχισε να παίρνει επιτέλους, μετά από δύσκολα χρόνια, τις πρώτες ανάσες. Τα τρία από τα πέντε παιδιά του Άγγελου και της Αγγέλας που είχαν απομείνει στη ζωή έκαναν μόνο αγόρια. Το 1963, στις 15 του Μάρτη, η Φούλα και ο Πασχάλης μας γέμισαν χαρά. Επιτέλους, το πρώτο κοριτσάκι, που έκλαιγε και φώναζε συνεχώς.

Μεγάλωνε.

«Τον αθώο μας ύπνο πολεμούσαν αντίπαλοι των φημισμένων πολεμιστών».

Άκουγε για καπετάνιους και αντάρτες του Παγγαίου να κατεβαίνουν πάνω στα άλογα τα βράδια στα χωριά, για ιστορίες με πολλά χρώματα, αγώνες, μάχες, οργανώσεις, παρανομία. Για το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, το ΚΚΕ. Για Βούλγαρους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, τους Βουλγαρογραμμένους. Στις 23.4.1943, στη μάχη των Κερδυλλίων ενάντια στους Γερμανούς σκοτώνεται ο ξάδελφος Ευρυσθένης, μαχητής του ΕΛΑΣ.

Άκουγε για τη γιαγιά Αγγέλα, δαρμένη από τους Βούλγαρους, να ψάχνει τα παιδιά της.

Στις 4 Απριλίου του 1944, ο γιος της, ο θείος Βασίλης, αντάρτης του ΕΛΑΣ, δολοφονείται στο μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας. Οι Βούλγαροι και οι ντόπιοι συνεργάτες τους, προσπαθώντας να τρομοκρατήσουν τους κατοίκους, γυρίζουν τρόπαιο στα χωριά του Παγγαίου το κομμένο του κεφάλι. Ψάχνουν για τα άλλα μεγάλα αδέλφια, βάζουν φωτιά στο πατρικό της οικογένειας στο Ροδολείβος. Ο παππούς Άγγελος, μακεδονομάχος, με μεγάλη δράση ενάντια στους κομιτατζήδες, ανήμπορος, με εγκεφαλικό στο κρεβάτι. Η θεία Μαρίκα, η θεία Χρυσούλα, όλη η οικογένεια, αδέλφια, ξαδέλφια, κορίτσια, αγόρια, στρατευμένα στα βουνά.

«Όλοι στον αγώνα, όλα για τη νίκη»

Ο φόβος και η τρομοκρατία δεν θα περάσουν. Ο Βούλγαρος κατακτητής τα βρίσκει σκούρα. Ο αγώνας είναι μαζικός. Εκατοντάδες κορίτσια και αγόρια, αντάρτες στα βουνά των χωριών μας.

Αύγουστος 1944

Ο Κόκκινος Στρατός μπαίνει στη Βουλγαρία. Οι Ρώσοι αγγίζουν τα σύνορα με την Ελλάδα. Δεν τα περνούν όμως. Αρχές Σεπτέμβρη του ’44, οι Βούλγαροι παραδίνονται και αποχωρούν. Το ΕΑΜ για λίγους μήνες έχει την εξουσία στην περιοχή. Ο λαός ανασαίνει, βγαίνει ελεύθερος στους δρόμους. Στην Καβάλα, ο Γιώργος Τσαρουχάς πρώτος γραμματέας του ΚΚΕ και ο θείος Κώστας δεύτερος. Ζούμε τη χαρά της απελευθέρωσης. Κράτησε, όμως, μόνο λίγους μήνες. Έρχεται η Συμφωνία της Βάρκιζας. Τα όπλα παραδίνονται. Δολοφονίες, τρόμος, κυνηγητό, ξύλο. Παρανομία. Ο θείος Κώστας ξανά παράνομος, γραμματέας του ΚΚΕ στην Κομοτηνή, συλλαμβάνεται. Ξύλο, βασανιστήρια, φυλακές, Μακρόνησος, Άγιος Ευστράτιος. Ο Εμφύλιος έχει φουντώσει. Ο θείος Γιώργος την άνοιξη του 1947 σκοτώνεται στον κάμπο των Σερρών. Ακολουθούν τα άλλα ξαδέρφια, Γιώργος και Παναγιώτης. Το τέλος του Εμφυλίου βρίσκει τη γιαγιά Αγγέλα μόνο με το μικρό της αγόρι, τον ανήλικο Πασχάλη, τον πατέρα σου. Ο θείος Κώστας στη Μακρόνησο και στον Άγιο Ευστράτιο, θα απελευθερωθεί το 1962. Η θεία Χρυσούλα στις φυλακές Αβέρωφ, θα απελευθερωθεί το 1965. Ο θείος Δημοσθένης και τα ξαδέρφια σου στην Τασκένδη, θα επιστρέψουν το 1975. Εμείς οι υπόλοιποι περνάμε αυτά που το κράτος της Δεξιάς επιφύλασσε για τους αριστερούς. Ξύλο, τρόμο, φόβο, κυνηγητό, φτώχεια.

Και ήρθες εσύ το 1963, μικρό μου κοριτσάκι. Και μαζί σου άρχισε η οικογένεια να ανασαίνει και να ξαναμαζεύεται. Όμως ήταν ένα μικρό διάλειμμα. Ίσα - ίσα μια ανάσα προλάβαμε να πάρουμε. Η οικογένεια ακολουθεί ξανά την περιπέτεια της χώρας.

Στις 21 Απριλίου 1967, ο θείος Κώστας και ο πατέρας σου συλλαμβάνονται και στέλνονται εξόριστοι στα Γιούρα και στο Παρθένι της Λέρου. Η θεία Χρυσούλα στις φυλακές της Αλικαρνασσού και στον Ωρωπό. Ο μεγάλος ξάδερφος Βασίλης στο Γεντί-Κουλέ και το Μπογιάτι. Η θεία Μαρίκα και εγώ, ανήλικος, μόνοι στην Αθήνα προσπαθούμε με μεροκάματα να επιβιώσουμε. Η μάνα σου μόνη στο χωριό περιμένει να γεννήσει την αδερφή σου, την Ευγενία.

Μεγαλώνεις, κοριτσάκι μου.

Ακούς, βλέπεις, πονάς. Αποκτάς τη μεγάλη σου καρδιά. Είσαι ατρόμητη. Είσαι και εσύ κομμάτι από εμάς. Είσαι η ιστορία μας. Γίνεσαι και εσύ ένα μικρό κομμάτι της ιστορίας της Αριστεράς στη χώρα μας.

«... Ήμασταν όλοι μαζί και ξεδιπλώναμε ακούραστα τις ώρες μας. Τραγουδούσαμε σιγά - σιγά για τις μέρες που θα ’ρχονταν φορτωμένες πολύχρωμα οράματα...

... Ήμασταν όλοι μαζί μα θαρρείς πως εσύ ήσουν όλοι...

... Αν μες στις φωνές που τα βράδια τρυπάνε ανελέητα τα τείχη

Είν’ η δική σου φωνή που βουίζει στο πλήθος τριγύρω στον ήλιο

Που αγκαλιάζει τον κόσμο σαν ήλιος που σπαθίζει τις πίκρες σαν ήλιος που δείχνει σαν ήλιος λαμπρός τις χρυσές πολιτείες

Που ανοίγονται μπρος μας λουσμένες στην Αλήθεια και στο αίθριο φως».

Η χούντα, αφού προλαβαίνει να διχοτομήσει την Κύπρο, ανατρέπεται. Το καλοκαίρι του 1974 μας βρίσκει ενωμένους. Ο θείος Δημοσθένης και τα ξαδέρφια μας γυρίζουν επιτέλους από την Τασκένδη. Μαζί τους σου φέρνουν το πιο πολύτιμο δώρο, τον Χρήστο, τον άντρα σου.

Ο πατέρας σου εκλέγεται πρόεδρος στο Ροδολείβος.

Είσαι ένα μικρό, πανέμορφο κοριτσάκι, με μεγάλη καρδιά. Δεν σε αφορούσαν τα υλικά. Τα μοιράζεις όλα απλόχερα. Και εσύ θέλεις να κρατάς, με μοναδική τάξη, τις φωτογραφίες μας, προσπαθώντας να αιχμαλωτίζεις την ιστορία μας, τις ευτυχισμένες και τις δύσκολες μέρες που πέρασαν.

Είμαστε μια ανάποδη οικογένεια. Κρύβουμε τη χαρά μας στους γάμους κλαίγοντας και τη λύπη μας στους θανάτους τραγουδώντας και γελώντας. Και εσύ, εκεί, παρούσα. Με το γέλιο, το κλάμα, τον αυτοσαρκασμό που μας ένωναν και μας κρατούσαν δεμένους...

Μετά τους παλιούς σκοτωμούς και οι θάνατοι ήρθαν στην οικογένεια ανάποδα και μπερδεμένα. Χωρίς τάξη, χωρίς σειρά. Πρώτα ο πατέρας σου, ο πιο μικρός αδερφός. Και μετά τα ξαδέρφια μας και αυτά χωρίς σειρά και τόσο νέα. Ο Ευρυσθένης Γαβριηλίδης, ο Αργύρης Παπάνθημος, ο Άγγελος Κλουντζός. Κι εκεί που μπήκε μια σειρά στους θανάτους με τους μεγάλους, τη θεία Χρυσούλα, τη θεία Μαρίκα, τον θείο Κώστα, τον θείο Δημοσθένη, τώρα ξανά όλα ανάποδα.

Ξαφνικά εσύ. Εσύ που μας έδινες γέλιο, χαρές, κουράγιο, που μας παρηγορούσες.

Το σπίτι σου κάθε μέρα μια ανοιχτή αγκαλιά, γεμάτο. Χωρούσαν όλοι. Όλοι μέσα στην αγκαλιά σου. Συγγενείς, φίλοι, ξένοι, διαφορετικοί. Όλους μαζί, τους έδινες χωρίς να περιμένεις να πάρεις κάτι. Όλα τα λουλούδια στην αγκαλιά σου.

Έμαθες να αγωνίζεσαι για έναν κόσμο με αγάπη, ισότητα, δικαιοσύνη. Το χωριό σου, το Ροδολείβος, ο έρωτάς σου. Τα περισσότερα από τα λίγα χρόνια που πρόλαβες να ζήσεις τα πέρασες στην Αθήνα, με τον Χρήστο και τα παιδιά σου, τη Φωτεινή και τον Νίκο. Αλλά εσύ ήθελες να είσαι πάντα εκεί, στο Ροδολείβος ακόμη και στον ΣΥΡΙΖΑ, στο χωριό σου.

Για μια μέρα, κοριτσάκι, δεν πρόλαβες να γίνεις 56 ετών.

Τα τρένα που φεύγουν σε πήραν μαζί τους.

Αδειάζει η ζωή μας, Αγγελικούλα μου.

Γκόγκογλου Ευρυσθένης του Ιωακείμ, μαχητής του ΕΛΑΣ, 23.04.1943

Γκόγκογλου Βασίλης του Αγγέλου, μαχητής του ΕΛΑΣ, 4.4.1944

Γκόγκογλου Γιώργος του Αγγέλου, μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού, 1947

Γκόγκογλου Παναγιώτης του Ιωακείμ, μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού, 6.12.1947

Γκόγκογλου Γιώργος του Αθανασίου, μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού, 1948

tags: άρθρα

2024 © left.gr | στείλτε μας νεα, σχόλια ή παρατηρήσεις στο [email protected]
§ Όροι χρήσης για αναδημοσιεύσεις Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 3.0 Μη εισαγόμενο (CC BY-NC 3.0)