Η επισημοποίηση του διαζυγίου των 58 με το ΠΑΣΟΚ σε συνδυασμό με την ανακοίνωση του κόμματος του Σταύρου Θεοδωράκη, έδωσαν και τυπικό χαρακτήρα στη «βαλκανοποίηση» της λεγόμενης Κεντροαριστεράς. Ο πάλαι ποτέ μονολιθικός πυλώνας του δικομματισμού θα εμφανιστεί στις εκλογές με τουλάχιστον τρία ψηφοδέλτια (ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, λίστα Θεοδωράκη), ενώ οι πολιτικές κινήσεις με αναφορά στην κεντροαριστερά πολλαπλασιάζονται με εκθετικό ρυθμό.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κατακερματισμός του κεντροαριστερού χώρου αποτελεί έκφραση της έκρηξης των προσωπικών στρατηγικών και της ραγδαίας υποχώρησης του αισθήματος συλλογικότητας. Τα πολιτικά ήθη που καλλιέργησε το ΠΑΣΟΚ στο διάστημα που μεσουρανούσε οδήγησαν στη διαμόρφωση ενός πολιτικού προσωπικού που αντιλαμβάνεται την πολιτική συμμετοχή ως επαγγελματική καριέρα. Αντίληψη που φαίνεται να ενστερνίζονται ακόμα και οι νεοφώτιστοι του χώρου που μέχρι τώρα δεν είχαν καταλάβει κυβερνητικούς θώκους –άλλωστε, με όποιον δάσκαλο καθίσεις… Κατά συνέπεια, ο κατακερματισμός συνιστά φυσική εξέλιξη της πρόταξης του «εγώ» σε βάρος του «εμείς».
Ωστόσο, η «βαλκανοποίηση» της Κεντροαριστεράς δεν έχει βασική αιτία την αποθέωση του παραγοντισμού. Τη βασική αιτία θα πρέπει να την αναζητήσουμε στην απώλεια της ιστορικής κοινωνικής αναφοράς του ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ, και κατ’ επέκταση η Κεντροαριστερά, θριάμβευσε ως το κόμμα των «μη προνομιούχων», ήτοι των φτωχών και των μεσαίων, καθώς και των πολιτικά αποκλεισμένων του μετεμφυλιοπολεμικού κράτους της Δεξιάς. Από τη στιγμή που η Κεντροαριστερά ταυτίστηκε με το Μνημόνιο, η παραδοσιακή κοινωνική αναφορά της απωλέστηκε. Ούτε τα αιτήματα των οικονομικά αδύναμων μπορεί να εκπροσωπήσει, αφού η μνημονιακή πολιτική έχει ακριβώς σα στόχο την αφαίμαξη των εισοδημάτων και τον ασφυκτικό περιορισμό των δικαιωμάτων τους· ούτε όμως στα μεσαία στρώματα μπορεί να απευθυνθεί, αφού αυτά προλεταριοποιούνται ραγδαία λόγω Μνημονίου. Επομένως τι απομένει στην Κεντροαριστερά; Μονάχα η εκπροσώπηση των ευάριθμων εκείνων πολιτών που ταυτίζουν τα συμφέροντά τους με την εμπέδωση του μνημονιακού σχεδίου. Με τους λίγους όμως δεν μπορείς να κάνεις πολιτική για τους πολλούς, εκπροσωπώντας μια μικρή κοινωνική ομάδα δεν μπορείς να κάνεις μεγάλη πολιτική. Το αδιέξοδο είναι προφανές.
