Πρώτη φορά, τον περασμένο Μάιο προσκλήθηκε υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Συμμετέχοντας αδιαλείπτως, από το 2005, στον θεσμό αυτό, εκτίμησα ως εξαιρετικά χρήσιμη την πρόσκληση του σημερινού ΥΠΕΞ της Κύπρου, Γιαννάκη Κασουλίδη.
Την επομένη της συνεδρίασης είχα δημοσιεύσει κάποιες διαπιστώσεις. Η πρώτη διαπίστωση ήταν ότι ο κ. Κασουλίδης υπήρξε ρεαλιστικά αισιόδοξος. Στάθηκε στην πρόοδο που έχει σημειωθεί στις διακοινοτικές συνομιλίες, χωρίς να παραλείψει να αναφερθεί στα θέματα, των οποίων η διαπραγμάτευση εκκρεμεί, ιδιαίτερα στα θέματα ασφάλειας (παρουσία τουρκικών στρατευμάτων κατοχής κλπ).
Η δεύτερη διαπίστωση ήταν ότι ο κύπριος ΥΠΕΞ ανέδειξε τη σημασία της εκλογής του Μουσταφά Ακιντζί ως ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ενώ αναφέρθηκε και στο γεγονός ότι οι τωρινές συνομιλίες διεξάγονται απευθείας μεταξύ των δύο κοινοτήτων χωρίς την παρουσία τρίτων. Ο κ. Κασουλίδης είχε συμφωνήσει με επισήμανσή μου ότι το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης για το Κυπριακό και ότι απαιτείται η ανάδειξή του ως σημαντικού προβλήματος ειρήνης και ασφάλειας της Μεσογείου.
Η τρίτη διαπίστωση ήταν ότι το εσωτερικό μέτωπο στην ελληνοκυπριακή κοινότητα έχει προβλήματα, αλλά ότι η πλειοψηφία είναι ώριμη για την υποστήριξη μιας σχετικά δίκαιης και βιώσιμης λύσης. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι κυρίαρχο ζήτημα στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, δεν ήταν το εθνικό θέμα, αλλά τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Όσο για την δομή της δικοινοτικής-διζωνικής ομοσπονδίας, υποστήριξε την πάγια θέση ότι θα πρόκειται για μία κρατική δομή, με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, που θα αποτελεί μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είχε σταθεί επίσης ο κύπριος ΥΠΕΞ σε κάτι που συνήθως παραβλέπεται, ότι η έγκριση από τον λαό μέσω δημοψηφισμάτων και στις δύο κοινότητες τυχόν συμφωνίας για την επίλυση του Κυπριακού, θα αποτελέσει για πρώτη φορά ισχυρότατο συνταγματικό υπόβαθρο για την νέα Κύπρο, η οποία ιδρύθηκε ως ανεξάρτητο κράτος, το 1960, μέσω των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, χωρίς οι συμφωνίες αυτές να τεθούν στην κρίση του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Οι διεθνείς εξελίξεις, παρότι ανησυχητικές, δεν πρέπει να γεννούν απαισιοδοξία για την επιδιωκόμενη επίλυση του Κυπριακού. Η σημασία της Κύπρου, ως παράγοντας σταθερότητας και γέφυρα ειρήνης της Ευρώπης με τη Μ. Ανατολή έχει αυξηθεί. Παράλληλα, ο εντοπισμός υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ, από το 2010, που πρόεδρος ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας, έχει αναδείξει την Κύπρο και σε ενεργειακό κόμβο. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια η Τουρκία έχει χάσει πολλές διπλωματικές μάχες, «κάηκαν» γερά χαρτιά της, ενώ η διεθνής της εικόνα έχει πληγεί και από την αναζωπύρωση της εσωτερικής σύγκρουσης με τους Κούρδους, καθώς και από τις ανομολόγητες μεν, υπαρκτές δε σχέσεις με τον Ισλαμικό Κράτος.
Προσωπικά, έχω υποστηρίξει ούκ ολίγες φορές ότι για διάφορα θέματα που απασχολούν και την Ελλάδα, η Κύπρος έχει να μας διδάξει, πχ. στην οριοθέτηση της ΑΟΖ. Επίσης, η Κύπρος μπορεί να διδάξει την Ευρώπη και τον κόσμο, εφόσον επιλυθεί το Κυπριακό και επιτευχθεί η επανένωση του νησιού, πως μπορούν μέσα σε μία κρατική δομή να συμβιώσουν ειρηνικά δύο εθνικά και θρησκευτικά διαφορετικές κοινότητες, οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι.
Καταλήγω με την επισήμανση ότι αν θέλει η Ευρώπη και η διεθνής κοινότητα να απαντήσει ειλικρινά και επί της ουσίας στις απειλές για την ειρήνη, που πηγάζουν από την Μ. Ανατολή και από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, καλό θα είναι να ρίξει το βάρος της και να ασκήσει την επιρροή της προς την Άγκυρα κυρίως, για την δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Το μήνυμα αυτό καλούνται να περάσουν διεθνώς, τόσο η κυπριακή όσο και η ελλαδική διπλωματία.
*Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής
