6. Ριζική αναμόρφωση του κράτους. Δημοκρατία παντού. Ίσα δικαιώματα για όλους και όλες
Η περίοδος της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και της συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ υπό την πρωθυπουργία του Λουκά Παπαδήμου οδήγησε σε φθορά του δημοκρατικού πολιτεύματος, σε περιφρόνηση του Συντάγματος. Για να εφαρμοστούν οι πολιτικές επιταγές του ηγετικού κέντρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οικονομικές επιταγές της τρόικας παραβιάστηκε το σύνταγμα, εκφυλίστηκαν οι διαδικασίες της Βουλής. Η αστυνομική καταστολή και ο αυταρχισμός του κράτους πήραν μια έκταση που δεν είχε ξαναγνωρίσει ο τόπος μετά τη δικτατορία. Τα μέσα ενημέρωσης, ιδίως τα ηλεκτρονικά, εναρμονίστηκαν σε μια εκστρατεία χειραγώγησης, τρομοκράτησης και πειθάρχησης του λαού. Μας έλεγαν ότι τα ιδιωτικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα θα είναι εργαλείο πολυφωνίας. Τώρα ξέρουμε ότι είναι το πιο σκληρό συγκρότημα κατάργησης της πολυφωνίας, διαφθοράς και εξυπηρέτησης ιδιοτελών συμφερόντων.
Η δημοκρατία εκφυλίζεται σε τυπική διαδικασία, σε «αδειανό πουκάμισο». Οι χειρισμοί ειδικά της ευρωπαϊκής ηγεσίας και η επιβολή των αποφάσεών της, όταν πια η ελληνική πολιτική ηγεσία ήταν ανίκανη να περάσει αυτή την πολιτική, ταπείνωσαν τον Ελληνικό λαό και πλήγωσαν την αξιοπρέπειά του.
Προηγουμένως ήδη, αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με τον «Καποδίστρια» και τον «Καλλικράτη» είχαν μεταβάλει τους θεσμούς της σε όργανα εφαρμογής κυβερνητικών προγραμματισμών και εκτέλεσης κυβερνητικών αποφάσεων. Η δυνατότητα συμμετοχής των δημοτών συρρικνώθηκε με την τεράστια έκταση των δήμων και τις μειωμένες αρμοδιότητες των κοινοτήτων.
Η ουσιαστική κατάργηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και του ρόλου των συνδικαλιστικών οργανώσεων των μισθωτών αφαίρεσε από εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους τη δυνατότητα να εκλέγουν εκπροσώπους τους με αρμοδιότητες και εξουσία και να συμμετέχουν στη διαμόρφωση των συνθηκών της εργασίας τους.
Παράλληλα η γραφειοκρατία, η διαφθορά και η πελατειακή λογική συνεχίζουν να διαπερνούν μεγάλα τμήματα της δημόσιας διοίκησης και δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες για την άσκηση και των πιο στοιχειωδών δικαιωμάτων των πολιτών.
Δεν μπορεί να υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών, με ένα αυταρχικό σύστημα κυβέρνησης και διοίκησης, με αστυνομοκρατία, παρακολούθηση των πολιτών, καθεστώς έκτακτης ανάγκης στους δρόμους και τις πλατείες.
Αρχές ενός νέου πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των θεσμών, της δημόσιας διοίκησης και της αυτοδιοίκησης οφείλουν να είναι, η ισότιμη δυνατότητα πρόσβασης των πολιτών στους θεσμούς και στη διοίκηση, η κατοχύρωση των κοινωνικών, των πολιτικών και των ατομικών δικαιωμάτων συμπεριλαμβανομένων της πραγματικής ισότητας των δύο φύλλων και ισότιμης μεταχείρισης των μεταναστών, ο δημοκρατικός προγραμματισμός και έλεγχος, η δημόσια λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα και όλους τους τομείς, χωρίς εξαιρέσεις και «παραγραφές» που νομιμοποιούν τόσο τη διαφθορά όσο και την ανευθυνότητα. Διεκδικούμε την επέκταση των πεδίων δημοκρατικής συμμετοχής και τη διεύρυνσή της σε όλες τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Την πλήρη ελευθερία της έκφρασης. Την καταπολέμηση των πρακτικών χειραγώγησης του λαού από τα ΜΜΕ με τον περιορισμό της δικαιοδοσίας των ιδιοκτητών και την αύξηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, δημοσιογράφων, τεχνικών και διοικητικών. Οι συχνότητες είναι κοινωνική ιδιοκτησία και δεν μπορεί να παραχωρούνται στα ιδιωτικά συμφέροντα.
Διεκδικούμε τον εκδημοκρατισμό του πολιτικού συστήματος. Την συνταγματική κατοχύρωση και προστασία των δημόσιων αγαθών (παιδεία, υγεία, περιβάλλον, πρόνοια) και της δημόσιας περιουσίας, τον χωρισμό κράτους και εκκλησίας, τη συνταγματική κατοχύρωση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής σε όλα τα αιρετά σώματα, από τα όργανα της Αυτοδιοίκησης ως τη Βουλή των Ελλήνων. Οι αυτοδιοικητικοί θεσμοί χρειάζεται να μεταρρυθμιστούν, ώστε να διευρυνθούν οι δυνατότητες αποφασιστικής συμμετοχής των πολιτών σε τοπικό επίπεδο. Για να μπορεί να παράγει ουσιαστικό έργο η Αυτοδιοίκηση χρειάζεται εγγυημένους πόρους και διοικητική ανεξαρτησία.
Η καθιέρωση της δυνατότητας να προκαλούνται με λαϊκή πρωτοβουλία δεσμευτικά δημοψηφίσματα σε όλα τα επίπεδα μπορεί να δώσει μεγαλύτερες δυνατότητες λαϊκής συμμετοχής. Ιδίως η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθιστά αναγκαία τη θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία για κρίσιμα ζητήματα συνταγματικής τάξης και λαϊκής κυριαρχίας, όπως είναι οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες.
Η Βουλή χρειάζεται να αποκτήσει μεγαλύτερες αρμοδιότητες ελέγχου της κυβέρνησης και της διοίκησης.
• Να μεταφερθεί στη Βουλή η αρμοδιότητα αυτοδιάλυσης και προκήρυξης πρόωρων εκλογών.
• Να δοθούν στους βουλευτές μεγαλύτερη ευχέρεια ελέγχου της κυβέρνησης και ουσιαστική νομοθετική πρωτοβουλία.
• Να ανασυγκροτηθεί το Γραφείο παρακολούθησης της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού και να αποκτήσει την αναγκαία υποδομή, περισσότερες αρμοδιότητες και ανεξαρτησία απέναντι στην κυβερνητική πλειοψηφία και την κυβέρνηση.
• Να υπαχθούν κρίσιμες υπηρεσίες, όπως είναι η Στατιστική Αρχή, η Αστυνομία και το Λιμενικό, η ΕΥΠ στην εποπτεία διακομματικών επιτροπών της Βουλής
• Η Βουλή να έχει την αρμοδιότητα συζήτησης και έγκρισης του πλαισίου και της γενικής κατεύθυνσης των εκπροσώπων της κυβέρνησης στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Να καταργηθεί κάθε βουλευτικό προνόμιο που δεν σχετίζεται με την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων, ιδίως η βουλευτική σύνταξη, η ιδιαίτερη αποζημίωση για τη συμμετοχή σε Επιτροπές της Βουλής και η αστυνομική φύλαξη των βουλευτών. Οι βουλευτές πρέπει να έχουν όλα τα μέσα για να ασκούν τα καθήκοντά τους, χωρίς το αξίωμά τους να αποφέρει ιδιαίτερα οικονομικά ή άλλα οφέλη.
• Να καταργηθεί ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, ιδίως η σύντομη παραγραφή, και να περιέλθει στις δικαστικές αρχές η αρμοδιότητα να ασκούν δίωξη κατά των μελών της κυβέρνησης.
Οι Υπηρεσίες Δημόσιας Τάξης και Ασφάλειας υπακούουν στη λογική της καταστολής των λαϊκών κινητοποιήσεων, με χουντικής έμπνευσης ειδικές μονάδες, στρατιωτική δομή και εκπαίδευση και καλλιέργεια αντιδημοκρατικού φρονήματος στο προσωπικό τους. Αντί για την ανάπτυξη και εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων πρόληψης και καταστολής του εγκλήματος, εφαρμόζουν επιχειρήσεις-σκούπα εναντίον μεταναστών, αστέγων και τοξικοεξαρτημένων και παραβιάζουν τα δικαιώματα των πολιτών, παρακολουθώντας με κάμερες κάθε κίνησή τους. Η ύπαρξη νεοφασιστικών θυλάκων και η οργάνωση προκλήσεων κάνουν τη δραστηριότητά τους επικίνδυνη για τη δημοκρατία. Η ένοπλη παρουσία τους σε συλλαλητήρια και διαδηλώσεις, αλλά και στους δρόμους και τις πλατείες των πόλεων δεν αποσκοπούν στην καλλιέργεια αισθήματος ασφαλείας, αλλά στον εκφοβισμό.
Ο εκδημοκρατισμός των Σωμάτων Ασφαλείας με κατοχύρωση των εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων εκεί είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση των δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά και της αποτελεσματικής πρόληψης, αποτροπής και δίωξης του εγκλήματος. Η ασφάλεια των πολιτών απαιτεί δημοκρατικά οργανωμένες υπηρεσίες με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό.
Χρειάζεται:
• Οι υπηρεσίες Δημόσιας Τάξης πρέπει να είναι πολιτικές υπηρεσίες. Να αποστρατιωτικοποιηθούν η Αστυνομία και το Λιμενικό σώμα όσον αφορά την οργάνωση, την εκπαίδευση και την εμφάνισή τους. Να πάψει η εκπαίδευση σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Να διαλυθούν οι ειδικές δυνάμεις που αποσκοπούν στην καταστολή λαϊκών κινητοποιήσεων. Να απαγορευθεί η οπλοφορία και η παρουσία μυστικών αστυνομικών σε διαδηλώσεις και συλλαλητήρια.
• Να πάψει η πρόσληψη αστυνομικών και λιμενικών εκτός των αποφοίτων των παραγωγικών σχολών. Σε όσες και όσους έχουν προσληφθεί διαφορετικά να δοθεί η δυνατότητα εκπαίδευσης στις παραγωγικές σχολές και, αν δεν επιτύχουν, να μετατεθούν σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Να αλλάξει ριζικά το πρόγραμμα σπουδών στις παραγωγικές σχολές των Υπηρεσιών Δημόσιας Τάξης προς όφελος των θεωρητικών μαθημάτων, όπως Δίκαιο, Ψυχολογία, Κοινωνιολογία, με έμφαση στα σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα, όπως είναι η μετανάστευση, τα ναρκωτικά και ο κοινωνικός αποκλεισμός.
Η ήττα των συνεταίρων του δικομματισμού και των δορυφόρων τους θα εμποδίσει και την αντιδραστική αλλαγή του Συντάγματος που ετοιμάζουν. Θα εμποδιστεί η συνταγματική κατοχύρωση της λιτότητας και η συνταγματική εκχώρηση στους δανειστές του εθνικού πλούτου. Αντίθετα, θα ανοίξει ο δρόμος για να δημιουργηθεί ένα λαϊκό κίνημα δημοκρατικής συνταγματικής αναθεώρησης με την οποία θα ενισχυθεί η εγγύηση των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, ιδίως των δικαιωμάτων των εργαζομένων, και των λαϊκών ελευθεριών, θα προστατευθούν η δημόσια περιουσία και τα δημόσια αγαθά.
Η περιστολή των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων είναι χαρακτηριστικό της πολιτικής των Μνημονίων. Ζώνες αυθαιρεσίας και χώροι χωρίς δικαιώματα επεκτείνονται ή δημιουργούνται. Στους χώρους εργασίας και μάθησης επιβάλλεται καθεστώς αυταρχισμού, ο αυταρχισμός στις Ένοπλες Δυνάμεις υπερβαίνει κατά πολύ την αναγκαία πειθαρχία, ενώ εξακολουθεί να υπάρχει το καθεστώς των ειδικών στρατιωτικών δικαστικών αρχών . Σε φυλακές και κρατητήρια, σε χώρους όπου ζουν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, ιδιαίτερα οι άνθρωποι χωρίς χαρτιά, στους δρόμους όπου συχνάζουν άστεγοι ή εξαρτημένοι από τοξικές ουσίες είναι ανάγκη να αναπτυχθεί η κοινωνική φροντίδα και να επικρατήσει καθεστώς ίσων δικαιωμάτων.
Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει χωρίς δικαιώματα, ιδίως οι ευπαθέστερες ομάδες του πληθυσμού.
Αγωνιζόμαστε για την διεύρυνση της έννοιας του ασύλου και τη γρήγορη χορήγησή του, για την χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων σε όσους και όσες επιθυμούν να ταξιδέψουν σε άλλες χώρες, για την κατάργηση της Συνθήκης «Δουβλίνο ΙΙ», για την κοινωνική ένταξη των μεταναστών και διασφάλιση ίσων δικαιωμάτων. Επιδιώκουμε να δημιουργηθούν ανοιχτοί χώροι φιλοξενίας των προσφύγων, με υπηρεσίες κοινωνικής και νομικής προστασίας, αντί για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που ετοιμάζονται. Επιδιώκουμε επίσης:
• Την αποσύνδεση της χορήγησης άδεις παραμονής από την ύπαρξη ορισμένου αριθμού ενσήμων.
• Τη διευκόλυνση της οικογενειακής επανένωσης.
• Τη δίωξη αποκλειστικά του εργοδότη σε περιπτώσεις ανασφάλιστης εργασίας μεταναστών.
• Τη διευκόλυνση της πολιτογράφησης, προπάντων για παιδιά μεταναστών.
• Την κατάργηση κάθε περιορισμού πρόσβασης στους θεσμούς δημόσιας Υγείας και Παιδείας.
Σήμερα, έπειτα από ευρύτατο διεθνή διάλογο, είναι κοινός τόπος ότι πρέπει να καταργηθεί η ποινική δίωξη της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, με ασφαλιστικές δικλείδες για να καταπολεμηθεί το εμπόριο. Ωστόσο, η ελληνική πολιτεία αρνείται να εφαρμόσει οτιδήποτε πέραν της καταστολής. Το ελάχιστο που χρειάζεται και μπορεί να γίνει αμέσως είναι:
• Δημόσια θεραπευτικά καταστήματα παντού
• Γενναία χρηματοδότηση όλων των οργανισμών απεξάρτησης.
• Ανάληψη του κόστους απεξάρτησης από τα ασφαλιστικά ταμεία.
• Θέσπιση και υποχρεωτική εφαρμογή νόμων για την επανένταξη των απεξαρτημένων χρηστών.
Είναι ανάγκη να καταργηθεί η φυλάκιση των ανηλίκων. Μέχρι την πλήρη κατάργησή της χρειάζεται να χωριστούν οι ανήλικοι από τους ενήλικες κρατουμένους. Οι φυλακές δεν μπορεί να είναι άβατο. Μέλη του Κοινοβουλίου, ανεξάρτητες αρχές και κοινωνικοί φορείς πρέπει να έχουν πρόσβαση και δικαίωμα ελέγχου. Η χορήγηση αδειών, η εκπαίδευση, η ημιελεύθερη διαβίωση η υπό όρους απόλυση πρέπει να αποτελούν δικαίωμα, εφόσον υπάρχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, και να πάψει η αυθαίρετη απόρριψη σχετικών αιτημάτων.
Η ελεύθερη σεξουαλική επιλογή, χωρίς φόβο και ντροπή είναι ανθρώπινο δικαίωμα που πρέπει να το εγγυάται η πολιτεία χωρίς διακρίσεις όσον αφορά τη συμβίωση και τη σύναψη πολιτικού γάμου ή Συμφώνου Συμβίωσης.
Η άρνηση στράτευσης πρέπει να προστατεύεται. Να καταργηθεί η επιτροπή ελέγχου συνείδησης και με δημιουργία επαρκών δυνατοτήτων για κοινωνική θητεία.
Η αναπηρία είναι μία κατάσταση πολύπλευρη και πολύπλοκη. Οι άνθρωποι με αναπηρίες έχουν καθημερινά να αντιμετωπίσουν και άρουν εμπόδια: στην αυτοεξυπηρέτηση και αυτόνομη διαβίωση τους, στη σωματική και ψυχική τους υγεία, στην εργασία, στην εκπαίδευση, στον ελεύθερο χρόνο.
Η εκπαίδευση σε ειδικές, κατάλληλα στελεχωμένες σχολικές μονάδες, αλλά και η σταδιακή ένταξη όσων ανθρώπων μπορούν στο γενικό δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα με την κατάλληλη υποδομή πρέπει να είναι διαρκές μέλημα της πολιτείας. Ο Γενικός Οικοδομικός Κώδικας χρειάζεται να επιβάλλει τη δυνατότητα πρόσβασης των ανθρώπων με αναπηρία σε όλα τα κτήρια, προπάντων στα δημόσια και τα νεόδμητα. Χρειάζεται να δημιουργηθεί επαρκές δίκτυο κέντρων έγκαιρης διάγνωσης της αναπηρίας και κέντρων αποκατάστασης.
7. Ισχυρό κοινωνικό κράτος. Κανένας μόνος στις δύσκολες καμπές της ζωής
Στη χώρα μας αναπτύχθηκε ένα κοινωνικό κράτος ασθενές, αποσπασματικό, και αναποτελεσματικό. Η επίθεση των δύο τελευταίων χρόνων οδήγησε στην πλήρη κατεδάφισή του. Η κοινωνική μέριμνα έχει μετατραπεί σε μίζερη φιλανθρωπία. Η κοινωνική ευθύνη του κράτους μετατρέπεται σε ατομική ευθύνη. Μας λένε ότι με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Στην πραγματικότητα θέλουν να συρρικνώσουν τις κρατικές δαπάνες για το ασφαλιστικό σύστημα και το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, προκειμένου να διατηρήσουν τα φορολογικά προνόμια των λίγων, και παράλληλα να ωθήσουν, όσους το μπορούν, σε ιδιωτικά κερδοσκοπικά ασφαλιστικά συστήματα.
Το σύστημα κοινωνικής προστασίας δεν είναι βάρος ή χώρος κερδοσκοπικής δραστηριότητας όπως το αντιμετωπίζει ο νεοφιλελευθερισμός. Είναι η προϋπόθεση για την ύπαρξη αισθήματος ασφάλειας στους πολίτες, ώστε να μπορούν να δημιουργούν και να συμμετέχουν στην κοινωνική και πολιτική ζωή.
Το Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων χρειάζεται πράγματι να αναμορφωθεί, αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση από τη σημερινή. Κύρια προϋπόθεση για την εξυγίανση και τη βιωσιμότητά του, ωστόσο, είναι η καταπολέμηση της ανεργίας και η ασφάλιση όλων των εργαζομένων, ώστε να υπάρχει σταθερή ροή εισφορών. Η νομιμοποίηση των μεταναστών και μεταναστριών και η εξασφάλιση ότι οι εισφορές τους θα πιάνουν τόπο, ακόμα και αν φύγουν, θα συμβάλει αποφασιστικά στη χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος. Παράλληλα χρειάζεται:
• Να καταργηθούν οι αντιασφαλιστικοί νόμοι.
• Να κατοχυρωθούν οι αναγκαίοι πόροι με τις εισφορές και την κρατική συμμετοχή και να υπάρξει σύστημα καταπολέμησης της εισφοροδιαφυγής και της εισφοροκλοπής.
• Να εξασφαλιστεί με έναν μακρόχρονο διακανονισμό η επιστροφή των αποθεματικών του που κατασπαταλήθηκαν ή αφαιρέθηκαν, όπως πρόσφατα με το «κούρεμα» των κρατικών ομολόγων.
Έτσι μπορεί να λειτουργήσει ένα ασφαλιστικό σύστημα που θα παρέχει πλήρεις συντάξεις στα τριανταπέντε χρόνια, στηριγμένο σε δύο πυλώνες κύριας και επικουρικής σύνταξης, που θα αποδίδουν 80% και 20% του μισθού αντίστοιχα, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις στην αναπηρία, την μητρότητα και την κηδεμονία παιδιών, στην βαριά και ανθυγιεινή εργασία.
Το σύστημα προστασίας των ανέργων χρειάζεται ριζική αναμόρφωση με μέτρα που θα εξασφαλίζουν στους άνεργους, ιδίως στους μακροχρόνια άνεργους, αξιοπρεπή ζωή. Η επέκταση του επιδόματος ανεργίας σε όλους και όλες, ντόπιους και μετανάστες, ώσπου να βρουν δουλειά, και η αύξησή του σταδιακά στο 80% του τελευταίου μισθού για την πρώτη διετία, η ειδική πρόνοια για τους νέους που δεν έχουν βρει ποτέ δουλειά και τους εποχικούς ανέργους, αλλά και μέτρα ειδικής κοινωνικής πρόνοιας, όπως τα εισιτήρια των συγκοινωνιών, η είσοδος σε εκδηλώσεις πολιτισμού, η επιδότηση του ενοικίου και η απαγόρευση των εξώσεων, η αναστολή εξυπηρέτησης των δανείων είναι απαραίτητα μέτρα ιδίως σε περιόδους σαν τη σημερινή που η ανεργία απειλεί την εργατική τάξη και τη νεολαία με εξαθλίωση.
Το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας χρειάζεται να εξασφαλίζει ότι οι άνθρωποι που για οποιονδήποτε λόγο βρίσκονται σε αδυναμία, δεν μένουν αβοήθητοι. Αυτό περιλαμβάνει τους ανθρώπους με αναπηρία, τις μονογονεϊκές οικογένειες, την τρίτη ηλικία, τα νοικοκυριά χωρίς εισόδημα.
Οι διάφορες αποσπασματικές ρυθμίσει και πρόνοιες χρειάζεται να ενοποιηθούν σε ένα εθνικό σύστημα με εξασφαλισμένους πόρους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, η στέγη με θέρμανση, φωτισμό και τηλεπικοινωνίες, η διατροφή και η ένδυση, η μεταφορά, η βοήθεια στο σπίτι, η νομική προστασία και εκπροσώπηση μπορούν έτσι να γίνουν δικαιώματα όλων των πολιτών.
Ταυτόχρονα, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, χρειάζεται να ενθαρρύνεται η οικοδόμηση δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης τα οποία χωρίς να υποκαθιστούν τις υποχρεώσεις του κράτους, λειτουργούν συμπληρωματικά και ενισχύουν συλλογικές μορφές δράσης.
8. Η Υγεία δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Είναι κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα όλων
Η μείωση των συνολικών δημόσιων (κρατικών και κοινωνικοασφαλιστικών) δαπανών υγείας στο μισό – 3% του ΑΕΠ και παρακάτω, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση η αντίστοιχη δαπάνη είναι υπερδιπλάσια – αποτελεί διακηρυγμένο σκοπό των συνεταίρων του δικομματισμού και της τρόικας. Αυτόν τον σκοπό εξυπηρετεί το σύνολο των αλλαγών που εφαρμόστηκαν ή προωθούνται στο χώρο της Υγείας (συγχωνεύσεις-καταργήσεις νοσοκομείων, ΕΟΠΥΥ, φάρμακο). Την ώρα που η κρίση και η ανέχεια ωθεί τον κόσμο μαζικά στο δημόσιο σύστημα υγείας (αύξηση προσέλευσης 30%), αυτό αποδιαρθρώνεται και συρρικνώνεται δραματικά.
Με τις δραστικές περικοπές στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων και τα ανεξόφλητα χρέη των ασφαλιστικών ταμείων είναι ορατός ο κίνδυνος ολοσχερούς κατάρρευσης του δημόσιου συστήματος υγείας σε λίγους μήνες. Ήδη νοσοκομεία κλείνουν ή υπολειτουργούν. Τα διαθέσιμα κρεβάτια περιορίζονται. Οι τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό, υλικά, εξοπλισμό και η υπερεντατικοποίηση της εργασίας των υγειονομικών διαμορφώνουν συνθήκες επισφαλούς λειτουργίας των νοσοκομείων και της περίθαλψης των ασθενών.
Ταυτοχρόνως επιταχύνεται η μετάλλαξη του δημόσιου νοσοκομείου σε εμπορική επιχείρηση με κεντρική επιδίωξη την αύξηση των «ιδίων» εσόδων από την οικονομική του δραστηριότητα (παραχώρηση δημόσιων κλινών σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, απογευματινά ιατρεία, ανατιμολόγηση ιατρικών πράξεων, ΚΕΝ, είσοδος ιδιωτών ιατρών ), ενώ «φιλέτα» παραχωρούνται σε κερδοσκοπικά κεφάλαια. Αυτές οι πολιτικές απειλούν ευθέως την ίδια την υγεία των πολιτών, όπως έχει αποδειχθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Λεττονία, Ρουμανία κ.ά) στις οποίες όταν εφαρμόστηκαν τα ίδια μέτρα, αυξήθηκαν τα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Οι συνέταιροι του δικομματισμού μας λένε ότι η συγχώνευση των κλάδων υγείας των ασφαλιστικών ταμείων και η σύσταση του ΕΟΠΥΥ αναβαθμίζουν την πρωτοβάθμια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και δημιουργούν ολοκληρωμένο δίκτυο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Δεν είναι αλήθεια. Στην πραγματικότητα διαλύονται ακόμη και αυτές οι ανεπαρκείς δομές του ΙΚΑ. Εννιά εκατομμύρια ασφαλισμένοι «στριμώχνονται» σ’ ένα σύστημα με λιγότερους γιατρούς, με μειωμένες παροχές, μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση των ασθενών και ένα ελλειμματικό προϋπολογισμό, που θα οδηγήσει τον ΕΟΠΥΥ με βεβαιότητα σε χρεοκοπία και αδυναμία κάλυψης των αναγκών των ασφαλισμένων εντός του έτους.
Με πρόσχημα την πάταξη της διαφθοράς και της σπατάλης στο χώρο του φαρμάκου, μετακυλύουν το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης στους ασθενείς. Εκατοντάδες φάρμακα εξαιρούνται από τις λίστες συνταγογράφησης, ενώ παράλληλα ως μοναδικό κριτήριο της φαρμακευτικής αγωγής αναδεικνύεται το κόστος του φαρμάκου και όχι η καταλληλότητά του. Θύμα αυτής της πολιτικής πέφτει και το μικρό φαρμακείο της γειτονιάς, το οποίο εξοντώνεται προς όφελος των μεγάλων αλυσίδων εμπορίας φαρμάκων.
Το «ξεφόρτωμα» της ευθύνης της Πρόνοιας από το υπουργείο Υγείας, η συγχώνευση και κατάργηση προνοιακών δομών, η μείωση των προνοιακών επιδομάτων, η υποχρηματοδότηση των μονάδων ψυχοκοινωνικής φροντίδας και των μονάδων απεξάρτησης, προαναγγέλλουν τα χειρότερα για τις πλέον ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Άμεσες ανάγκες και μέτωπα πάλης στον τομέα της Υγείας είναι:
• Να μη συγχωνευθεί και να μην καταργηθεί καμιά δημόσια μονάδα υγείας.
• Να έχουν όλοι, όσοι ζουν και εργάζονται στη χώρα, δωρεάν πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία χωρίς καμιά οικονομική επιβάρυνση για εξετάσεις και νοσήλια.
• Να καλυφθούν τα κενά σε προσωπικό με προσλήψεις υγειονομικών όλων των ειδικοτήτων και όχι να δημιουργηθούν περισσότερα με τις σχεδιαζόμενες απολύσεις.
• Να καταργηθεί η συμμετοχή στα φάρμακα και τις εξετάσεις αμέσως για χαμηλοσυνταξιούχους, άνεργους, φοιτητές και πάσχοντες από χρόνια νοσήματα και σταδιακά για όλους.
• Να υπάρχει πρόσβαση σε επαρκώς ελεγμένα φάρμακα με βάση την καταλληλότητα τους για τις ανάγκες της υγείας των πολιτών και όχι με βάση τη λογιστική αντίληψη του χαμηλότερου κόστους.
• Να στηριχτούν οι ευπαθείς κοινωνικές ομάδες ( ΑμεΑ, ψυχικά πάσχοντες, ηλικιωμένοι, άποροι, τοξικοεξαρτημένοι κ.ά) με χρηματοδότηση των κοινωνικών δομών και αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών φροντίδας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο δεν αποδέχεται ούτε στηρίζει το σημερινό νοσηρό και αναποτελεσματικό ΕΣΥ που ταλαιπωρεί ασθενείς και υγειονομικούς. Διεκδικεί ένα νέο ολοκληρωμένο, καλά στελεχωμένο, δωρεάν και καθολικό σύστημα υγείας, στο οποίο θα έχει πρόσβαση κάθε άνθρωπος που το έχει ανάγκη, ανεξάρτητα από την οικονομική και κοινωνική του κατάσταση ή την εθνικότητά του.
Στην αντίληψή μας για την υγεία δεν υπάρχει χώρος για επιχειρηματική κερδοσκοπική δραστηριότητα. Ο βασικός παράγοντας που θα οδηγήσει στη συρρίκνωση και τελικά εξάλειψη της δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα στο χώρο της υγείας θα είναι η καθολικότητα και η ποιότητα του δημόσιου τομέα.
Προϋπόθεση για την υλοποίηση αυτού του στόχου αποτελεί η επαρκής χρηματοδότηση της υγείας από τον κρατικό προϋπολογισμό ο οποίος πρέπει να αποτελεί τη βασική πηγή χρηματοδότησης του συστήματος, και η ορθολογική και διαφανής διαχείριση.
Κύρια στοιχεία της πρότασής μας είναι:
• Να αυξηθούν βαθμιαία και σε σύντομο χρονικό διάστημα οι δαπάνες για την Υγεία σε ποσοστό 6% του ΑΕΠ.
• Η συγκρότηση ολοκληρωμένου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και μετανοσηλευτικής αποκατάστασης, που θα αποτελεί τον βασικό πυλώνα του νέου πραγματικά δημόσιου συστήματος υγείας
• Η αναβάθμιση της νοσοκομειακής περίθαλψης με τεχνολογικό εξοπλισμό και επαρκές μόνιμο υγειονομικό προσωπικό.
• Η ολόπλευρη αναβάθμιση του ΕΟΦ, η οργάνωση εθνικής φαρμακοβιομηχανίας παραγωγής βασικών φαρμάκων και υγειονομικού υλικού, η σύσταση δημόσιου φορέα προμήθειας – αποθήκευσης και διανομής τους.
9. Προστασία της Παιδείας και του πολιτισμού από την πολιτική των Μνημονίων.
Η Παιδεία είναι η αδιάσειστη απόδειξη ότι η κρίση και το χρέος χρησιμοποιούνται ως άλλοθι από τους συνέταιρους της πολιτικής των Μνημονίων. Δεκαετίες τώρα προσπαθούν και τα δυο κόμματα να αλλοιώσουν τον δημόσιο χαρακτήρα της, να περιορίσουν την υποχρέωση του κράτους να παρέχει πλήρη και δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες. Σε καμία άλλη περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας δεν αμφισβητήθηκε και δεν υπονομεύτηκε τόσο η εκπαίδευση ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό.
Το κράτος μειώνει σε σημαντικά βαθμό τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Σε όλες τις βαθμίδες εισέρχονται ιδιώτες. Σε βασικό σκοπό της εκπαίδευσης αναγορεύεται η ικανότητα του απόφοιτου να ανταποκρίνεται στα κριτήρια της αγοράς εργασίας, δηλαδή των εργοδοτών. Μας λένε ότι έτσι συνδέεται η παιδεία με την παραγωγή και ότι έτσι εξασφαλίζεται καλύτερα η επαγγελματική αποκατάσταση των νέων ανθρώπων. Δεν είναι αλήθεια. Οι μονοσήμαντα καταρτισμένοι απόφοιτοι του σχολείου, των σχολών επαγγελματικής κατάρτισης ή των ΑΕΙ, εκπαιδευμένοι στην αποδοχή της κοινωνικής ιεραρχίας, εξυπηρετούν πρόσκαιρες ανάγκες των επιχειρήσεων και τις απαλλάσσουν ως έναν βαθμό από έξοδα εκπαίδευσης του προσωπικού τους. Αυτό όμως γίνεται εις βάρος της ευρείας μόρφωσης που μόνο αυτή δίνει τη δυνατότητα προσαρμογής και διαρκούς επιμόρφωσης. Επιπλέον, αυτό στερεί την κοινωνία από ανθρώπους υψηλού μορφωτικού επιπέδου που θα εκπαιδεύονται και θα υπάρχουν μόνο σε σχολές των πλούσιων χωρών. Η μόρφωση περιορίζεται σε μια μικρή ελίτ. Αυτό είναι οπισθοδρόμηση σε σύγκριση με το μόλις πρόσφατο παρελθόν. Στερεί τους νέους ανθρώπους από τη χαρά της γνώσης και την κοινωνία από τη δυνατότητα ανάπτυξης, καινοτομίας και πνευματικής ζωής.
Εμείς, αντίθετα, θεωρούμε ότι χωρίς μόρφωση υψηλού επιπέδου η κοινωνία απειλείται από στασιμότητα και οικονομικό και πολιτισμικό μαρασμό. Ότι γι’ αυτόν τον λόγο χρειάζεται εκπαίδευση υψηλής ποιότητας για όλους και όλες και, επομένως αυτή δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Επιδιώκουμε, λοιπόν, να καταργηθεί κάθε ιδιωτική και επιχειρηματική δραστηριότητας σε όλες τις βαθμίδες της Παιδείας.
Επιδιώκουμε ένα δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα απαλλαγμένο από τα δεινά του αποκλεισμού και των κοινωνικών διακρίσεων, των ανισοτήτων και του ρατσισμού. Απορρίπτουμε εκπαιδευτικά συστήματα που αναπαράγουν τη διάκριση των «πάνω» και των «κάτω». Στοχεύουμε σε μια παιδεία που θα καταργεί τη διάκριση ανάμεσα σε χειρώνακτες και πνευματικά εργαζόμενους μέσα σ’ ένα ενιαίο εκπαιδευτικό οικοδόμημα. Απορρίπτουμε τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, που μετατρέπουν τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα σε «απασχολήσιμους» εργαζόμενους χαμηλής ειδίκευσης, ευέλικτους και εκμεταλλεύσιμους. Οραματιζόμαστε μια παιδεία, που δεν θα είναι δέσμια των απαιτήσεων της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αλλά θα ικανοποιεί τις ανάγκες των ανθρώπων για γνώση και πνευματική δημιουργία. Αυτό ευνοεί και την αμφίδρομη τροφοδότηση της παιδείας και της παραγωγής.
Στις δικές μας επιδιώξεις για την Παιδεία δεν χωράει η κερδοσκοπία. Μόνο το ενιαίο δημόσιο και δωρεάν σύστημα Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες, συμπεριλαμβανόμενης και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, μπορεί να εξασφαλίσει Παιδεία και Εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και περιορισμό των ταξικών διακρίσεων μέχρι την πλήρη εξάλειψή τους.
Ετούτη τη στιγμή προέχει η ακύρωση του σχεδίου για καταργήσεις και συγχωνεύσεις σχολείων που αυξάνει τον αριθμό των μαθητών ανά τάξη, μεγαλώνει τις αποστάσεις από το σπίτι στο σχολείο και καταπονεί μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Μαζί με τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας και έπειτα από διάλογο με συμμετοχή εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών και φοιτητών, επιστημονικών ενώσεων και ιδρυμάτων επιβάλλεται να σχεδιαστεί μια προοδευτική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με αναβαθμισμένο τον ρόλο και την θέση των εκπαιδευτικών.
Βασικό περιεχόμενό της είναι η ενιαία δεκατετράχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (2 χρόνια προσχολική και 12 χρόνια γενική εκπαίδευση) με ευρύ πρόγραμμα μαθημάτων και δραστηριοτήτων.
Για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση επιδιώκουμε:
• Την λειτουργία ενός ολοήμερου, καλά οργανωμένου, σχολείου.
• Την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού και της εγκατάλειψης του σχολείου.
• Την αναδιάρθρωση και εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών με μαθήματα και δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, εκπαίδευσης στην ισότητα των φύλων, αγωγής υγείας, μουσικής και άθλησης, εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην αξία της ειρήνης, της αλληλεγγύης κλπ.
• Τη διαρκή ενσωμάτωση των επιτευγμάτων της Παιδαγωγικής στα βιβλία, στη δομή και το περιεχόμενο των μαθημάτων και των μεθόδων διδασκαλίας σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς.
Η θεσμοθέτηση του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης με κατάργηση του σημερινού διασπασμένου σε Γενικό Λύκειο- Επαγγελματικό Λύκειο- Επαγγελματική Σχολή είναι η προτεραιότητά μας για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ακόμα επιδιώκουμε:
• Την αποσύνδεσή του Λυκείου από το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την κατάργηση της παραπαιδείας.
• Τη δημιουργία κύκλου αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν μεταλυκειακής Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης
• Την ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση για όλους και όλες, χωρίς ταξικούς και οικονομικούς φραγμούς
• Την ουσιαστική στήριξη και αναβάθμιση των μειονοτικών σχολείων
Για μια ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση, προτείνουμε:
• Την αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών και θωράκιση των πτυχίων
• Την υπεράσπιση του δημόσιου αγαθού της δημοκρατικής, δωρεάν πανεπιστημιακής παιδείας.
• Την ενίσχυση του ακαδημαϊκού χαρακτήρα και της απόλυτης αυτοτέλειας των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
• Την αναστολή της εφαρμογής του νόμου 4009 μέχρι την οριστική του απόσυρση και η επανεκκίνηση του διαλόγου για την Παιδεία.
• Την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής αυτοτέλειας και της ελευθερίας στην έρευνα και στη διδασκαλία, καθώς και τις αρχές της δεοντολογίας, που αφορούν στη λειτουργία των συλλογικών οργάνων, στο ρόλο και στη θέση των πανεπιστημιακών δασκάλων.