Έπειτα από μήνες νομικών και πολιτικών αντεγκλήσεων μεταξύ της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης, άνοιξαν από το πρωί σε όλη την Καταλονία τα 1.200 εκλογικά κέντρα, για μια συμβολική, μη δεσμευτική ψηφοφορία για την ανεξαρτησία της περιφέρειας, που είναι βέβαιο ότι έχει εκνευρίσει την Μαδρίτη. Έξω από το δημοτικό σχολείο που βρίσκεται κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό στη Βαρκελώνη οι ουρές άρχισαν να σχηματίζονται από τις 7.30 το πρωί και δυο ώρες αργότερα είχαν συγκεντρωθεί πάνω από 100 άτομα. Εορταστική ήταν και η ατμόσφαιρα στους δρόμους, με τους ψηφοφόρους να κατευθύνονται μαζικά στην κάλπη ορισμένοι τυλιγμένοι με την σημαία της Καταλονίας.
Η διενέργεια του δημοψηφίσματος ήταν σχεδόν μέχρι την τελευταία στιγμή στον αέρα, μετά και την απόφαση χθες του γενικού εισαγγελέα της χώρας να ανοίξει έρευνα για την χρήση δημοσίων κτιρίων γι αυτό τον σκοπό. Στις αρχές της εβδομάδας, ο ηγέτης της Καταλονίας, Αρτουρ Μας, είχε υποσχεθεί ότι το δημοψήφισμα θα πραγματοποιηθεί, παρά το γεγονός ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε αποφασίσει, για δεύτερη φορά μέσα σε δυο μήνες, την αναστολή όλων των προετοιμασιών και της προεκλογικής εκστρατείας σε σχέση με αυτή την ψηφοφορία.
Στη διοργάνωση του δημοψηφίσματος βοήθησαν 40.000 εθελοντές, που έστησαν τις κάλπες σε σχολεία και δημοτικά κτίρια, σε περισσότερες από 900 εκλογικές περιφέρειες. Το ψηφοδέλτιο έχει δυο ερωτήσεις: εάν η Καταλονία πρέπει να είναι «κράτος» και εφόσον η απάντηση είναι «ναι» τότε ο ψηφοφόρος θα πρέπει να απαντήσει εάν θέλει να είναι «ανεξάρτητο κράτος».
Ο Μαριάνο Ραχόι επέμενε επί μήνες ότι η ψηφοφορία δεν πρόκειται να γίνει και παραπέμποντας στο Σύνταγμα της χώρας, υποστήριζε ότι καμία από τις αυτόνομες περιφέρειες της χώρας δεν μπορεί μονομερώς να πάρει μια απόφαση που θα επηρεάσει όλους τους Ισπανούς. Χθες ωστόσο, αποδεχόμενος με κάποιο τρόπο ότι η διαδικασία θα προχωρήσει, χωρίς βέβαια να έχει το δεσμευτικό χαρακτήρα ενός δημοψηφίσματος, προσπάθησε να υποβαθμίσει την σημασία της ψηφοφορίας. «Βαφτίστε το όπως θέλετε. Δεν είναι όμως δημοψήφισμα, δεν είναι διαβούλευση, δεν είναι τίποτε παρόμοιο», υποστήριξε, επισημαίνοντας ότι το αποτέλεσμα δεν θα έχει καμία επίπτωση. Υπάρχουν αρκετοί από αυτούς οι οποίοι θα πάνε στην κάλπη σήμερα, που θα συμφωνήσουν με τον Ραχόι, η άλλη πλευρά όμως ελπίζει ότι η μεγάλη προσέλευση θα υποχρεώσει την κυβέρνηση της Μαδρίτης να διαπραγματευτεί με την Καταλονία την φορολογική και πολιτική αυτονομία ή στην καλύτερη περίπτωση, να ανοίξει τον δρόμο για ένα πραγματικό δημοψήφισμα.
Οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι το 80% των Καταλανών υποστηρίζουν την διενέργεια δημοψηφίσματος, ενώ το 50% τάσσεται υπέρ του «ναι». Οι αξιωματούχοι από τα δυο μεγαλύτερα κόμματα της Καταλονίας- συμπεριλαμβανομένου του κεντροδεξιού CiU του ηγέτη της περιφέρειας Αρτουρ Μας, έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι η συμμετοχή πλέον του 1,5 εκατομμυρίου πολιτών θα ενισχύσει τη δυναμική υπέρ της πολιτικής τους.
