(Α) Μια σωστή περιγραφή του ΕΣΠΑ που καταδεικνύει την έλλειψη προγράμματος του συνδυασμού του Β Μαρινάκη καθώς και την άγνοια των βασικών προβλημάτων που υπάρχουν με τους πόρους του ΕΣΠΑ.
Η περιγραφή του προγράμματος για το ΕΣΠΑ που παρατίθεται στο πρόγραμμα «Εμείς Μπορούμε! Το σχέδιο μας για έναν Πειραιά νικητή» του κ Γ Μώραλη και του Δημοτικού Συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής», είναι ακριβής. Φαίνεται πως γνωρίζουν τα βασικά στοιχειά καθώς και τα γενικά κείμενα του ΕΣΠΑ. Το κείμενο το όποιο αναφέρεται στις «Πηγές χρηματοδότησης του προγράμματος» τους, σε μεγάλο βαθμό αποτελεί μια σύνοψη από τα βασικά υπρεσιακά κείμενα του ΕΣΠΑ που υπάρχουν. Όμως, το ότι αναπαράγουν πιστά τα βασικά κείμενα του ΕΣΠΑ δεν σημαίνει ότι έχουν πρόγραμμα καθώς και πρόγραμμα που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ. Απλά μπορούν ανέξοδα να αναπαράγουν γενικές διακηρύξεις και να γεμίζουν προγραμματικά κενά ακόμα και σε διακηρυκτικό επίπεδο, όπως και κάνουν στο παράρτημα «Πηγές χρηματοδότησης» στις σελίδες 44 και 45 του προγράμματος τους.
Η συνοπτική σωστή παρουσίαση του ΕΣΠΑ που πραγματοποιεί το πρόγραμμα του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής» και η επίκληση αυτής της περιγραφής για την διασφάλιση πόρων, καταδεικνύει ότι δεν έχουν εντρυφήσει στα προβλήματα που υπάρχουν και αφορούν την εκτέλεση του τρέχοντος ΕΣΠΑ καθώς και του επόμενου ΕΣΠΑ (2014- 2020). Το κείμενο του δημοτικού συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής» προσπερνά το γεγονός ότι οι πόροι του ΕΣΠΑ δεν επαρκούν στο ελάχιστο μπροστά στο μέγεθος των προβλημάτων και των αναγκών που έχουν οι δήμοι και η περιφέρεια της Αττικής. Μια ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων, θα καταδύκνειε ότι με τους πόρους του ΕΣΠΑ ούτε να ξεκινήσει κανείς, δεν θα εάν δεν ιεραρχούσε σοβαρά τις προτεραιότητες του. Και η παράταξη του κου Μόραλη δείχνει ότι δεν έχει τέτοια διάθεση για σοβαρές ιεραρχήσεις. Αυτή η σκλήρή πραγματικότητα της ανυπαρξίας των απαραίτητων πόρων είναι απούσα από την παρουσίαση του ΕΣΠΑ που πραγματοποιεί το πρόγραμμα του συνδυασμού των κ Γ Μώραλη και κ Β. Μαρινάκη καθώς και από τις αναφορές σε διακηρυκτικό επίπεδο που πραγματοποιεί το πρόγραμμα τους για το τι έργα και δράσεις αποσκοπεί να προτάξει ο δημοτικός τους συνδυασμός.
(Β) Ατομικά επιχειρηματικά πλάνα ως υποκατάστατο έλλειψης έργων της μελλοντικής δημοτικής αρχής;
Το πρόγραμμα του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής», διακρίνεται για μια ηθελημένη σύγχυση μεταξύ των έργων δικαιούχοι των οποίων είναι ο Δήμος και έργων των οποίων δικαιούχοι είναι επιχειρηματίες. (σελ.44).
Στο πρόγραμμα του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής», αναφέρεται θεμιτά, αλλά διακηρυκτικά ως στόχος η μετατροπή του Πειραιά σε διεθνές ναυτιλιακό κέντρο. Σωστά το πρόγραμμα επισημαίνει ότι η υλοποίηση αυτού του στόχου δεν μπορεί να επιτευχτεί στο πλαίσιο ενός και μόνο Επιχειρησιακού Προγράμματος.
Το πρόβλημα όμως με την αναφορά αυτή καθώς και τις αναφορές στα Επιχειρησιακά Προγράμματα τα οποία και απαριθμούνται στην συνέχεια (ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία, ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρώπινου δυναμικού, Εκπαίδευση και δια βίου μάθηση, ΕΠ «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» κτλ), έγκειται στο ότι συγχέονται έργα τα οποία δικαιούχοι είναι επιχειρηματίες οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε μια περιοχή, όπως ο Πειραιάς για παράδειγμα και οι οποίοι έχουν λάβει συγχρηματοδότηση για την υλοποίηση αυτών των έργων, με τον Δήμο Πειραιά. Για παράδειγμα, ένας επιχειρηματίας ο οποίος δραστηριοποιείται στον Πειραιά και ο οποίος θα διεκδικήσει και αυτός λεφτά από το ΕΠ «Επιχειρηματικότητα», σε περίπτωση που λάβει χρηματοδότηση για το έργο του και για οποίο θα είναι δικαιούχος, αυτό το έργο θα θεωρείται έργο του Δήμου Πειραιά; Από πού και έως που, πως και γιατί επέρχεται αυτή η σύγχυση; Ένα έργο με δικαιούχο έναν επιχειρηματία δεν αποτελεί έργο του δήμου Πειραιά. Η παρουσιάσει έργων επιχειρηματιών καταδεικνύει την έλλειψη προγράμματος και θέσεων για τις δράσεις που πρέπει να αναλάβει ο Δήμος Πειραιά.
Καμιά αναφορά δεν πραγματοποιεί το πρόγραμμα του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής» σε φορέα ή σύσταση φορέα δηλαδή του υποκειμένου υλοποίησης πολιτικών. Καμιά αναφορά δεν υπάρχει σε μορφές και υποκείμενα συντονισμού και οικονομικού τοπικού σχεδιασμού και συναρμόνισης δράσεων των παραγωγικών δυνάμεων του Πειραιά. Καμιά αναφορά δεν υπάρχει στις ανάγκες δημοκρατικού σχεδιασμού με συμμετοχή, δημόσια διαβούλευση και συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των πολιτών. Μοναδικός παράγοντας εκ των πραγμάτων είναι ο ιδιώτης επιχειρηματίας, ο οποίος δεν λαμβάνει και καμιά βοήθεια από κάπου, ένεκα έλλειψης φορέα υλοποίησης. Το έργο μάλιστα του κάθε ιδιώτη επιχειρηματία παρουσιάζεται ως εν δυνάμει επίτευγμα μιας δημοτικής αρχής στα πλαίσια μιας συνειδητής σύγχυσης αρμοδιοτήτων. Όμως και καθώς όπως αναφέραμε και στην αρχή του κειμένου μας, οι συγγραφείς του προγράμματος φαίνεται πως γνωρίζουν τα βασικά στοιχειά καθώς και τα γενικά κείμενα του ΕΣΠΑ, η σύγχυση που εμφανίζεται στο πρόγραμμα του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής», είναι μάλλον συνειδητή, ηθελημένη, και απόρροια απουσίας προγραμματικών θέσεων και προτάσεων πολιτικής.
(Γ) Άγνοια παραμέτρων σε σχέση με το ΠΕΠ Αττικής και των προβλημάτων υλοποίησης των ΕΣΠΑ
Στο πρόγραμμα του ο συνδυασμός «Πειραιάς Νικητής» αναφέρεται ότι: «Στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ, τα περιφερειακά Επιχειρησιακά προγράμματα έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν πολλά θεσμικά εργαλεία για να υλοποιήσουν τη στρατηγική τους.» (σελ. 44, δεύτερη στήλη). Η διαπίστωση αυτή, ενώ σωστά αναφέρει την ύπαρξη πολλών θεσμικών εργαλείων, καταδεικνύει ότι οι συντάκτες του προγράμματος δεν έχουν εντρυφήσει στις πραγματικές δυνατότητες που έχουν και αποδίδουν στους Δήμους τα θεσμικά αυτά εργαλεία, εξαιτίας της μεγάλης στενότητας των πόρων που υπάρχει. Η έλλειψη πόρων που διακρίνει αυτά τα πολλαπλά θεσμικά εργαλεία στα οποία αναφέρεται το πρόγραμμα της δημοτικής παράταξης «Πειραιάς Νικητής», οφείλετε μεταξύ άλλων στην εκ των προτέρων δέσμευσης των πόρων, της προγενέστερης κακής εκτέλεσης έργων, της διάρρηξης της χρηματοδοτικής ροής μέσω της οποίας οι τοπικές αυτοδιοικήσεις μπορούσαν και λάμβαναν και εκτελούσαν έργα ΕΣΠΑ.
Πιο συγκεκριμένα:
(Γ.I) Στο πρόγραμμα του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής» αναφέρεται ότι: «Με την προσθήκη πόρων ύψους 220,0 εκ. Ευρώ του Ταμείου Συνοχής, το ΠΕΠ Αττικής θα διαχειριστεί συνολικά περί τα 1,4 δις Ευρώ.» (σελ. 44, πρώτη στήλη). Τα χρήματα αυτά δεν θα είναι διαθέσιμα για οποιασδήποτε δράσεις του Δήμου Πειραιά καθώς θα χρηματοδοτήσουν υποχρεωτικά έναν μεγάλος αριθμός περιβαλλοντικών έργων, και ειδικότερα τους τέσσερις βιολογικούς καθαρισμούς που είναι χωροθετημένοι στην Αττική και οι οποίοι δεν έχουν υλοποιηθεί έως τώρα. Καθώς η κατασκευή αυτών των περιβαλλοντικών έργων αποτελούν κανονιστική προϋπόθεση (σ.σ. conditionality) για να μπορέσει η Περιφέρεια Αττικής το επόμενο ΠΕΠ στο οποίο αναφέρεται το πρόγραμμα του συνδυασμού των κ Γ Μώραλη και κ Β Μαρινάκη, η υλοποίηση των έργων αυτών θα απορροφήσουν το σύνολο των πόρων ύψους 220,0 εκ. Ευρώ, του Ταμείου Συνοχής της ΕΕ.
(Γ. II) Όσον αφορά τους πόρους του ΠΕΠ Αττικής, οι οποίο σωστά αναφέρεται ότι θα αντιστοιχούν σε δημόσια δαπάνη ύψους 1,168 εκ. Ευρώ, σε έναν βαθμό του οποίου δυστυχώς έχουμε εικόνα σε τη τάξης μεγέθους ανέρχεται, οι πόροι από το ΕΣΠΑ (2014-2020) θα διοχετευθούν και θα είναι δεσμευμένοι από έργα που δεν πραγματοποιήθηκαν στην προηγούμενη περίοδο. Εάν στην θλιβερή αυτή πραγματικότητα συνεκτιμήσει κανείς τις προτεραιότητες που βάζει η τρέχουσα κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, και η οποία προτάσσει την υλοποίηση των έργων ανάπλασης του Ελληνικού καθώς και της υλοποίησης του έργου “Rethink Athens” το οποίο θα «αναπλάσει» το κέντρο της Αθήνας για εμπορικούς λόγους και όχι για τους κατοίκους του Δήμου Αθηναίων, καταλαβαίνει κανείς ότι δεν θα υπάρξουν παρά ελάχιστοι πόροι για την υλοποίηση άλλων έργων από το ΠΕΠ Αττικής. Συνολικά, τα σημαντικότερα τμήματα των πόρων του ΠΕΠ Αττικής θα διοχετευθούν σε εκ των προτέρων προσδιορισμένες προτεραιότητες, ένεκα των υποχρεώσεων που υπάρχουν από το προηγούμενο ΕΣΠΑ καθώς και εξαιτίας των προτεραιοτήτων που έχει θέσει η κυβέρνηση.
(Γ. IIΙ) Η αρχή της επιλεξιμότητας διέπει το ΕΣΠΑ
Πέραν από τα προβλήματα δέσμευσης εκ των προτάσεων πόρων καθώς και έλλειψης πόρων, όσον αφορά το ΕΣΠΑ υπάρχει και η αρχή της επιλεξιμότητας. Ότι έργα δηλαδή προτείνει μια αρχή δεν είναι δεδομένο ότι θα γίνουν αποδεκτά, ένεκα τις φύσης των δραστηριοτήτων τις οποίες αφορούν είτε τις θεματικές ενότητες στις οποίες αναφέρονται. Για παράδειγμα, έργα αστικής ανάπλασης είναι αμφίβολο ένα μπορούν να ενταχθούν στο νέο ΕΣΠΑ. Έργα τέτοιας υφής μπορούσαν να είχαν χρηματοδοτηθεί από προγράμματα όπως το Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas (JESSICA), στο πρόσφατο παρελθόν, τα οποία και δεν αξιοποιήθηκαν δυστυχώς από τις δημοτικές αρχές στον Πειραιά.
(Δ) Πολιτικές εργασίας που προτάσσουν την προσφορά εργασίας εν καιρό μαζικής ανεργίας
Οι πολιτικές ειδίκευσης και επανειδίκευσης του εργατικού δυναμικού που προτάσσει ως δράσεις το πρόγραμμα της παράταξης «Πειραιάς Νικητής» αποτελούν πολιτικές εργασίας οι οποίες στηρίζονται στην προσφορά εργατικού δυναμικού. Η αποτελεσματικότητα αυτών των πολιτικών εργασίας, στηρίζεται στην παραδοχή ότι υπάρχει ζήτηση από την πλευρά των εργοδοτών για εργατικό δυναμικό το οποίο έχει συγκεκριμένες δεξιότητες, αλλά δεν υπάρχει προσφορά αυτού του δυναμικού. Κατά συνέπεια και σύμφωνα με την λογική αυτή, οι κρατικοί και συλλογικοί θεσμοί διασφαλίσουν την παροχή του εργατικού δυναμικού που έχει τις δεξιότητες που έχει ανάγκη η αγορά ενώ η προσφορά του κατάλληλα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού θα οδηγήσει στην απορρόφηση του, καθώς οι εργοδότες έχουν ανάγκη αλλά και την δυνατότητα μάλιστα να απορροφήσουν αυτό το δυναμικό. Όμως, σε ένα περιβάλλον μαζικής ανεργίας και με την οικονομία σε ύφεση όπου κυριαρχεί η αποεπένδυση, είναι αυτονόητο ότι οι πολιτικές εργασίας στηριζόμενες στην προσφορά είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Γι αυτό και σε αντίθεση με την νεοφιλελεύθερη λογική που διέπει το πρόγραμμα του Συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής», σε περιβάλουν μαζικής ανεργίας, οι πολιτικές επανειδίκευσης του εργατικού δυναμικού αποδίδουν εάν συνδυάζονται με την υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης οπού το κεντρικό κράτος και η τοπική αυτοδιοίκητη θα παίζει το ρόλο του «εργοδότης ύστατης ευκαιρίας». Πολιτικές οι οποίες θα τονίζουν την ζήτηση για εργασίας και όχι την προσφορά εργασίας, είναι οι πολιτικές που θα οδηγήσουν σε μείωση της ανεργίας σε ένα περιβάλλον με τόσο υψηλή ανεργία όπως αυτή που αντιμετωπίζει ο Πειραιάς. Πολιτικές που προτάσσουν την οικονομική ανάπτυξη και όχι την ύφεση καθώς και πολιτικές όπου ο δήμος θα είναι ο εργοδότης της ύστατης ευκαιρίας είναι οι πολιτικές που απαιτεί ο Πειραιάς. Τα οικονομικά των δήμων καθώς και το νέο θεσμικό τους πλαίσιο που τους υποχρεώνει να έχουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς σε επίπεδο κάθε δήμου, ξεχωριστά, δεν επιτρέπουν την υλοποίηση πολιτικών καταπολέμισης της μαζικής ανεργίας. Επιτρέπουν όμως την προσπάθεια υλοποίησης ετερόδοξων πολιτικών καθώς και επιβάλουν τον αγώνα για ανατροπή σε τοπικό και αυτοδιοίκητο επίπεδο καθώς και σε εθνικό επίπεδο των μνημονικών πολιτικών.
(Ε) Τα οικονομικά των Δήμων ένεκα «Καλλικράτη»
Ο «Καλλικράτης» έχει αποδώσει στους Δήμους 220 νέες αρμοδιότητες χωρείς να τους έχει αποδώσει κανένα επιπρόσθετο οικονομικό πόρο. Κατά συνέπεια τα οικονομικά των δήμων είναι πολύ περιορισμένα και αδυνατούν να συγκεντρώσουν τα κεφάλαια προκειμένου να προχωρήσουν στην εμπροσθοβαρύ χρηματοδότηση έργων, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που τους παρέχει το ΕΣΠΑ.
(ΣΤ) Ανάγκη Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων & ετερόδοξες πολιτικές σε επίπεδο Δήμου
Χωρίς Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων από το κεντρικό κράτος, δεν μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα μέσω της άσκησης συμβατικών πολιτικών. Γι αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για τρείς κάλπες - ένα μήνυμα σε αυτές τις δημοτικές εκλογές.
Ως προς τις συμβατικές πολιτικές που μπορεί κανείς να ασκήσει, λύση στα προβλήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης μπορεί να δώσουν πολιτικές οι οποίες θα ξεκλειδώνουν τους αυτοτελείς πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε επίπεδο δήμων, το ξεκλείδωμα των πόρων του Πράσινου ταμείου αποτελεί απαραίτητη προϋποθέση για την υλοποίηση στοχευμένων έργων περιβαλλοντικής και αστικής ανάπλασης και αναβάθμισης σε πόλεις όμως ο Πειραιάς.
Το λεγόμενο «Πράσινο Ταμείο», οι πόροι του οποίου προέρχονται από τη διευθέτηση των ημιυπαίθριων και των αυθαίρετων, διαθέτει κάθε χρόνο κατά προσέγγιση 40 με 50 εκ. Ευρώ για την υλοποίηση έργων σε όλη την Χώρα. Οι πόροι αυτοί είναι εντελώς ανεπαρκείς και η χρήση τους δεν έχει τον χαρακτήρα που θα όφειλε να έχει ως Πράσινο Ταμείο καθώς με συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις και ενώ το Πράσινο Ταμείο προβλεπόταν να διαθέτει το σύνολο των πόρων του σε περιβαλλοντικές δράσεις και αστικές αναπλάσεις, σήμερα μπορεί να εκταμιεύσει μόνο το 2,5% (σ.σ. ΦΕΚ Α 229.2012) των διατιθέμενων πόρων του, οι οποίοι συνολικά είναι πάνω από ένα δις Ευρώ. Τους πόρους αυτούς εμείς θέλουμε να ξεκλειδώσουμε και να τους διαθέσουμε για την υλοποίηση στοχευμένων έργων περιβαλλοντικής και αστικής ανάπλασης, στους Δήμους και κατά συνέπεια στον Πειραιά.
Επιπρόσθετα, η αξιοποίηση του HORIZON 2020 για υλοποίηση έργων καινοτομίας, τεχνολογίας, βιομηχανικής ανάπτυξης και διασφάλισης της πρόσβασης σε πιστώσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πλείστες εκ των οποίων υπάρχουν στον Πειραιά, αποτελούν πολιτικές με τις οποίες η νέα Δημοτική αρχή στον Πειραιά οφείλει να εμπλακεί ενεργά, να διαμορφώσει στον βαθμό που μπορεί τις παραμέτρους των προγραμμάτων αυτών και να αξιοποίηση τις δυνατότητες που αυτά παρέχουν καθώς και τις συνταυτίσεις με τους στόχους των προγραμμάτων αυτών, που μπορεί να υπάρχουν, στα πλαίσια μιας προσπάθειας ανασυγκρότησης της παραγωγικής δομής του Δήμου Πειραιά καθώς και της μητροπολιτικής περιοχής του Πειραιά.
Η σημαντικότητα όμως προσπάθεια που οφείλει να καταβάλει η νέα Δημοτική αρχή και οι δημοτικές παρατάξεις που συντάσσονται με την δικαιοσύνη και την οικονομική δημοκρατία, είναι η ενεργοποίηση της κοινωνίας του Πειραιά, η διασφάλιση της πλατειάς συμμετοχής και η δημιουργία φορέων και υποκειμένων σύνθεσης, συνάρθρωσης, σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτικών. Οι παράμετροι αυτοί, αποτελούν συστατικά κομμάτια των ετερόδοξων πολιτικών οι οποίες μπορούν να ασκηθούν προκειμένου να επιτευχτεί η ανάσχεση της ανθρωπιστικής καταστροφής που αντιμετωπίζουμε στον Πειραιά, καθώς και η ανάπτυξη και η ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας έστω, στον Πειραιά. Συνέπεια της άσκησης πολιτικών καταπολέμησης, σε τοπικό επίπεδο έστω, των συνεπειών αλλά κι της ίδιας της πολιτικής της ύφεσης, θα είναι η αύξηση των αυτοτελών πόρων των δήμων αλλά σημαντικότερο όλων, η διασφάλιση της αξιοπρέπειας και της πίστης στις δυνάμεις τους, των πολιτών του Πειραιά.
