Βρισκόμαστε μια εβδομάδα πριν από τον πρώτο γύρω τον αυτοδιοικητικών εκλογών και τέσσερα χρόνια μετά από την επιβολή των μνημονίων στην ελληνική κοινωνία. Η οικονομική κρίση, τα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας και η παρατεταμένη ύφεση στην οποία αυτά οδήγησαν έχουν αφήσει τα σημάδια τους στον ιστό της Αθήνας. Περιδιαβαίνοντας τους δρόμους της πρωτεύουσας, η αφήγηση της κρίσης και της οικονομικής κατάρρευσης λειτουργεί ως πλαίσιο που εξηγεί τη σκληρή υλική πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Ας μη γελιόμαστε. Η Αθήνα βρίσκεται σήμερα σε μια παρατεταμένη ανθρωπιστική κρίση.
Σε όλη την Ελλάδα οι αυτοδιοικητικές εκλογές διεξάγονται με τα ίδια μοτίβα να παρουσιάζονται ξανά και ξανά. Εν ενεργεία δημοτικές αρχές και νέοι συνδυασμοί παρουσιάζονται ως απολίτικοι, ως υπέρμαχη της απεξάρτησης της τοπικής αυτοδιοίκησης από τα κακά κόμματα και διατυμπανίζουν ότι έχουν διαρρήξει τις σχέσεις τους με τους κομματικούς σχηματισμούς του τέως δικομματισμού. Και την ίδια στιγμή από τα πεπραγμένα ανάλογων δημοτικών αρχών γνωρίζουμε πολλά παραδείγματα όπου «ανεξάρτητοι» δήμαρχοι στήριξαν εδώ και 4 χρόνια τις κυβερνήσεις των μνημονίων και υλοποίησαν, με πρόφαση τους περιορισμούς στα οικονομικά των Ο.Τ.Α., την συρρίκνωση των αρμοδιοτήτων του δήμου και την παράδοση υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης σε ιδιώτες. Αλλού πάλι, τέλος, με τις αυτοδιοικητικές εκλογές διαδραματίζεται άλλο ένα επεισόδιο από το δράμα του σταδιακού εκφασισμού της ελληνικής κοινωνίας, με την νεοναζστική συμμορία να βρίσκεται πάντα παρούσα και πλειάδα δεξιών υποψηφίων να υιοθετούν την ακροδεξιά ρητορική της και να συμβάλουν στη διάδοση του ρατσιστικού μίσους.
Στο Δήμο της Αθήνας το ίδιο σενάριο εξελίχτηκε με πρωταγωνιστή τον κ. Καμίνη. Ο εν ενεργεία δήμαρχος παρουσιάζεται σήμερα ως υπερήφανος σωτήρας του Δήμου από την χρεοκοπία, ενώ την περίοδο της παρουσίας του στην πλατεία Κοτζιά μειώθηκε ο αριθμός των υπαλλήλων του από 11.000 σε λιγότερους από 7.000. Δηλώνει υπεράνω κομμάτων, την ώρα που ο ίδιος εισηγούταν την εκκαθάριση των πλατειών από το μεγαλειώδες κίνημα των αγανακτισμένων και τον νομοθετικό περιορισμό των διαδηλώσεων, σε συνεννόηση με την εκάστοτε κυβέρνηση. Τέλος, απολογείται για την συρρίκνωση του προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α. την ίδια ώρα που μεταφέρει το κόστος της κρίσης στους δημότες της Αθήνας μέσα από αυξήσεις στα δημοτικά τέλη και τη μεταφορά των ανεκπλήρωτων υποχρεώσεων τους προς ιδιωτικές εισπρακτικές εταιρείες.
Η Ανοιχτή Πόλη, μαζί με δεκάδες άλλα αριστερά δημοτικά σχήματα σε όλη την Ελλάδα, τοποθετείται στον αντίποδα των παραπάνω επιλογών. Εμείς επιδιώκουμε να πολιτικοποιήσουμε αυτές τις εκλογές και με τον τρόπο αυτό να μιλήσουμε για την τοπική αυτοδιοίκηση με την πιο κυριολεκτική σημασία της έννοιας. Επιδιώκουμε, δηλαδή, να μεταμορφώσουμε το Δήμο, από μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι πολίτες εντός της κρίσης, σε τμήμα της αντίστασης ενάντια στις συνέπειες της. Και επιλέγουμε να βάλουμε στο τραπέζι τα μεγάλα διακυβεύματα για το μέλλον αυτής της πόλης χωρίς τη δικαιολογία ότι αυτά δεν άπτονται των αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης: την επαπειλούμενη ιδιωτικοποίηση του νερού, το κύμα πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας που απειλεί τους δημότες, το πάγωμα των σχεδιασμών για τη δημιουργία της γραμμής 4 του μετρό κ.α.
Το ενδεχόμενο ανάδειξης μιας αριστερής δημοτικής αρχής, σενάριο που μόνο την δεκαετία του ’50 με την υποψηφιότητα Κιτσίκη φάνταζε ξανά τόσο πιθανό, έχει σημασίες που υπερβαίνουν την τρέχουσα πολιτική συγκυρία. Το πρόγραμμα της Ανοιχτής Πόλης είναι σήμερα ένα πείραμα. Επιδιώκει με ελάχιστους πόρους να δημιουργήσει μια ασπίδα προστασίας για την κοινωνία ενάντια στη κρίση. Η ενίσχυση των δομών κοινωνικής προστασίας του δήμου μέσα από τη συνεργασία με τις εν ενεργεία ομάδες πολιτών που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, η πρόθεση αναβάθμισης των υποβαθμισμένων περιοχών μέσα από μικρές, ώριμες και οικονομικές αναπλάσεις, η προώθηση, με μαζικούς όρους, της κοινωνικής οικονομίας εγκάρσια σε όλους του πιθανούς παραγωγικούς κλάδους και τομείς, η δημιουργία ενός διευρυμένου εθελοντικού προγράμματος στέγασης για μικρά άδεια καταστήματα και σπίτια που παραμένουν ανοίκιαστα και, φυσικά, τα τοπικά δημοψηφίσματα, οι ανοιχτές συνελεύσεις γειτονιάς και η εισαγωγή του συμμετοχικού προϋπολογισμού είναι ψηφίδες ενός «προγραμματικού πάζλ» που προσπαθεί να δοκιμάσει τις ιδέες της ριζοσπαστικής Αριστεράς σε συνθήκες ακραίας οικονομικής ένδειας και κοινωνικής εξαθλίωσης.
Την άνοιξη αν δεν την βρεις πρέπει να τη φέρεις. Σε αυτές τις εκλογές κρίνονται πολλά. Δεν καλούμαστε απλά να δείξουμε ότι είμαστε καλύτεροι διαχειριστές ενός δημόσιου οργανισμού. Καλούμαστε να μετατρέψουμε την Αθήνα σε σύμβολο ρήξης με τις πολιτικές λιτότητας που παρουσιάζονται πανευρωπαϊκά ως καθολικό οικονομικό και πολιτικό δόγμα. Καλούμαστε να μετατρέψουμε την πόλη σε ένα τεράστιο εργαστήρι κοινωνικού και πολιτικού πειραματισμού που θα δείχνει το δρόμο διεθνώς προς μια Ευρώπη απογαλακτισμένη από το φάντασμα του νεοφιλελευθερισμού και προς μια πολύπλευρη εμβάθυνση της πολιτικής και οικονομικής δημοκρατίας. Καλούμαστε, ξεκινώντας από το μεγαλύτερο δήμο της χώρας, να ανοίξουμε τα δρόμο για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.
* Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης είναι υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων με την Ανοιχτή Πόλη
