Στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου δρέπουν δάφνες δημοκρατίας τις τελευταίες μέρες οι Κώστας Αρβανίτης και Έλενα Κουντουρά, είχαν γίνει τα πρώτα βήματα για την θεσμική εξέλιξη της ΕΟΚ και την μετεξέλιξή της σε ΕΕ (1984), με την υιοθέτηση προσχεδίου συνθήκης «περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Ένωσης», ύστερα από πρόταση του ιταλού ευρωβουλευτή Αλτιέρο Σπινέλι, συνεργαζόμενου με την τότε Κομμουνιστική Ομάδα. Τρανή απόδειξη ότι η Αριστερά έχει το δικό της μερίδιο στις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η διαδικασία για την υιοθέτηση της προαναφερθείσας πρότασης τέθηκε σε κίνηση στην Επιτροπή Θεσμικών Θεμάτων, αρχές 1982, όπου ορίστηκε εισηγητής- συντονιστής ο σπουδαίος ιταλός αντιφασίστας και πρώην Επίτροπος.
Η έκθεση Σπινέλι παρουσιάστηκε σε Ολομέλεια στις 5 Ιουλίου 1982, που συνοδεύτηκε από ετήσια επεξεργασία προσχεδίου συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το σχετικό ψήφισμα εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο στις 14 Φεβρουαρίου 1984, με συντριπτική πλειοψηφία 258 ψήφων (πλέον του 80%), με μόλις 35 ψήφους κατά και 23 αποχές. Μικρότερο τότε το Ευρωκοινοβούλιο στην Ευρώπη των 10 κρατών-μελών, με δέκατο μέλος την Ελλάδα.
Πέρασαν σχεδόν οκτώ χρόνια μέχρι την ιστορική, αλλά και με πολλά ελλείμματα Συνθήκη του Μάαστριχτ (1991), να εξελιχθεί η ΕΟΚ σε ΕΕ, το Ευρωκοινοβούλιο να αποκτήσει αρμοδιότητες συναπόφασης με την Επιτροπή και να δρομολογηθεί εντός των επόμενων ετών η καθιέρωση κοινού νομίσματος, του ευρώ. Στην δε δομή της Ένωσης περιήλθε ως αμυντικός βραχίονας, η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση.
Η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, από το 1941 είχε ταυτιστεί και με τον αντιφασισμό, όταν ο Αλτιέρο Σπινέλι, δεσμώτης του Μουσολίνι στο νησί Βεντοτένε της Ιταλίας, είχε συγγράψει μανιφέστο «Για μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη»,, που δημοσιεύτηκε το 1944 κι έμεινε γνωστό ως «Μανιφέστο του Βεντοτένε».
Με το παρελθόν αυτό για την Ευρωπαϊκή Ιδέα, που ρίζες της βρίσκουμε και στον Μαρξ, είναι απορίας άξιο πως η Αριστερά της Ευρώπης κατάφερε να την εκχωρήσει ιδεολογικά και πολιτικά στην Δεξιά. Θα πείτε ότι προέκυψε ο ψυχρός πόλεμος και η διαίρεση της Ευρώπης. Η δε Σοβιετική Ένωση, παρά τις στρατιωτικές επεμβάσεις της σε Ουγγαρία (1956) και Τσεχοσλοβακία (1968), διατηρούσε την αίγλη της στα μάτια δυτικοευρωπαϊκών ΚΚ και ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων, μέχρι που ο Μπερλινγκουέρ διακήρυξε ότι «η Οκτωβριανή Επανάσταση έχει χάσει την προωθητική της δύναμη» , προβλέποντας την στασιμότητα και τελικά την διάλυση της χώρας του Λένιν.
Δεδομένου ότι βαδίζουμε προς Ευρωεκλογές, αναρωτιέμαι γιατί οι ευρωπαϊστικές αριστερές δυνάμεις δεν τίμησαν τα σαράντα χρόνια από την πανηγυρική ψήφιση της πρότασης Σπινέλι.
Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Γραφείου Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
